T. C. Sb göztepe eğ t m hastanes anestez yoloj ve rean masyon kl n ğ a doç. Dr. Melek çel k

 

DEKSMEDETOM D N 

Alfa-2-adrenoseptör  agonistleri,  sempatik  tonusu  azaltarak  anestezi  ve  cerrahiye 

karşı  oluşan  stres  yanıtı  azalttığından,  aynı  zamanda  da  sedasyon  ve  analjezik 

etkilerinden  dolayı  hem  yoğun  bakım  hem  de  anestezide  giderek  yükselen 

oranlarda  kullanılmaktadır.  Rejyonal  anestezi  sırasında  adjuvan  ajan  olarak  da 

kullanılabilir.       

Farmakolojik Özellikler: 

Adrenerjik  reseptörlerin  farmakolojik  tipleri  arasında  alfa-1  ve  alfa-2-

adrenoseptörler  bulunur.  Alfa-2-adrenoseptörler  bütün  vücutta  yerleşmiştir. 

Sempatik  sinir  uçlarındaki  alfa-2-adrenoseptörlerin  presinaptik  aktivasyonu 

katekolamin  salınımını engeller, postsinaptik  aktivasyonu ise sempatik  aktivitenin 

inhibisyonuna, kan basıncı ve kalp hızında azalmaya neden olur. Sedasyon, analjezi 

ve anksiyoliz oluşabilir(28,30).  

Alfa-2-adrenoseptörin 3 alt tipi olduğu gösterilmiştir; bunlar alfa-2A, alfa-2B, alfa-

2C’dir(28,30). 

Yapılan 

çalışmalar, 

norepinefrin 

salınımını 

düzenleyen 

otoreseptörlerin alfa-2A subtipi olduğunu göstermektedir(29,30). 

---

 

31 

Deksmedetomidinin farmakolojik ve terapötik etkilerinin düzenlenmesinde alfa-2A 

adrenoseptörünün kesin rolü gösterilmiştir(28,27).  

Kan damarlarındaki periferal alfa-2B reseptörler vasküler düz kas kontraksiyonuna 

neden olur. Böylece deksmedetomidin gibi nonselektif alfa-2A/2B agonistinin hızlı 

enjeksiyonu,  bradikardi  ile  sistemik  vasküler  rezistanstaki  artış  sonucu  kan 

basıncında baslangıçta bir artış yapar. Bu etki; ilacın kan-beyin bariyerini geçince 

sempatik aktivitenin inhibe olmasıyla gerçekleşir.(31)