T ətbiqi Proqram Təminatı Orta ixtisas t

MS Word-
də Makroslarla iĢ. 
 
Makros 
sözü 
makrokomanda 
(MACROinStruction) 
sözünün qısaldılmış formada yazılışıdır. Makros dedikdə 
müəyyən əməliyyatların avtomatlaşdırılması üçün istifadəçilərin 
yazdığı və icra etdikləri konkret əmrlər (təlimatlar) ardıcıllığı 
n
əzərdə tutulur. Makroslar tez-tez təkrarlanan və mürəkkəb 
əməliyyatların aparılması üçün çox əlverişlidir. Yəni Word 
proqramında işləyərkən hər hansı əməliyyat çox tez-tez 
Bakı Idarəetmə 
və Texnologiya 
Kolleci 

---

52 
t
əkrarlanırsa, onu makrosun köməyi ilə avtomatlaşdırmaq olar. 
Bel
əliklə, makros bir əmr kimi icra olunan əmrlər və təlimatlar 
ardıcıllığıdır.
 
Makrosların köməyi ilə Word-sənədlərlə əlaqədar olan 
cürbəcür redaktə işləri, o cümlədən mətndə axtarış və əvəzetmə , 
f
ormatlaşdırma, sənədlərin yaradılması, açılması, yaddaşda 
saxlanması, mətni və qrafik fraqmentlərin köçürülməsi, 
yerd
əyişməsi, orfoqrafiyanın yoxlanılması, mündəricat və 
göstərilərin yaradılması, istənilən mətnin daxil edilməsi və 
ümumiyyətlə, Word prosessorunun pəncərəsindəki nəzərdə 
tutulan bütün əməliyyatların aparılması mümkündür.
 
Makrosları da üslublar kimi bir şablondan digərinə 
köçürmək olar.
 
Makroslar faktiki olaraq Vizual Bezyik dilin
in xüsusi 
variantında-Microsoft visual Basic for Applications (VBA) (Tətbiqi 
sisteml
ər üçün Visual Basic) dilində yazılmış proqramlardır. VBA-
Visual 
Basic 
for 
Applications 
Microsoft 
Visual 
Basic 
proqramlaşdırma dilinin Word proqramında tamamilə asılı 
olmayan istifad
əçi interfeysinə malik xüsusi versiyasıdır və bu 
dild
ə word proqramı, eləcə də Excel, Access proqramları üçün 
n
əzərdə tutulan çoxlu xüsusi funksiyalar vardır. 
 
Makros müxtəlif hərəkətləri bir prosedura birləşdirməyə 
xidm
ət edir.
 
Makrosların aşağıdakı əsas növləri vardır:
 
Əmrlər makrosu- əsasən, menyü əmrlərinə və ya dialoq 
p
əncərələrinin seçimlərinə ekvivalent operatorlarından ibarət və 
geniş yayılmış makroslardır. Əsas təyinatı menyü əmrlərinə 
analoji h
ərəkətləri icra etmək, başqa sözlə, proqram mühitinin və 
proqram obyektl
ərinin dəyişdirilməsidir. Məsələn: Sənədə yeni 
s
əhifənin əlavə edilməsi, sənədin saxlanılması və ya çapı. 
Makrosun icrası işlənən sənədin və ya proqramın ümumi 
mühitinin dəyişdirilməsi ilə nəticələnir.
 
İstifadəçi 
makrosu-Word 
pr
oqramına 
daxil 
edilmiş 
funksiyalara analoji işləyirlər. Əmrlər makrosundan fərqləri ondan 
ibar
ətdir ki, bu funksiyalar onlara verilən arqumentlərin 

---

53 
qiym
ətlərindən istifadə edərək hesablamalar aparır və nəticəni 
cağırış nöqtəsinə qaytarırlar. Amma, proqramın mühitini 
d
əyişdirmirlər. 
 
Makrofunksiyalar- 
Əmrlər 
makrosu 
v
ə 
istifad
əçi 
funksiyalarının 
birləşdirilməsi 
rolunda 
çıxış 
edirlər. 
Makrofunksiyalar tez-
tez başqa makroslardan çağırılır və modul 
proqramlaşdırma üçün istifadə olunurlar. 
 
Makrosların yaradılması üçün iki üsul mövcuddur. Bunlardan 
birincisi (v
ə ən sadəsi) ondan ibarətdir ki, istifadəçinin yerinə 
yetirdiyi 
əmrlərin seçilməsindən tutmuş klaviatura düymələrinin 
basılmasına qədər bütün əməliyyatlar avtomatik olaraq yazılır. 
Bütün yazılmış əməliyyatlar VBA (Visual basic for applications) 
dilinin operatorlarına çevrilir və ayrıca faylda saxlanılır. Sonralar 
h
əmin yazılıb saxlanılan əməliyyatlar ardıcıllığını təkrarən icra 
etm
ək olar. 
 
Makrosların yaradılması üçün ikinci üsul isə VBA dilində 
proqram yazmaqdan v
ə ya yaradılmış makros üzərində 
d
əyişikliklər aparmaqdan ibarətdir. 
 
Makroslar bir-birinin daxilind
ə də yaradıla bilər (iç-içə 
makroslar). Bu is
ə müəyyən əməliyyatlar üçün makros yaratmaq 
v
ə sonra isə daha mürəkkəb makrosların yaradılmasında başqa 
hazır makroslara müraciət edərək bir neçə əməliyyatın birdən icra 
olunmasına imkan verir. Bu da proqramlaşdırma dillərindən 
m
əlum olan altproqramların yaradılması və istifadə olunmasını 
xatırladır.
 
Makros yaratmaq üçün, onun adını daxil etmək, makrosu 
yazm
ağa başlamaq, makrosa daxil ediləcək bütün əməliyyatları 
icra etm
ək və nəhayət, yazma prossesini dayandırmaq lazımdır. 
 
Makrosun yaradılması üçün ümumi qayda ilə tanışlıq 
m
əqsədilə sadə bir makros yazaq.
 
Tutaq 
ki, 
Word-s
ənədin ayrı-ayrı seçilmiş hissələri 
(fraqmentl
əri) üzərində bir sıra əməliyyatlar (əvvəlcədən nəzərdə 
tutulmuş eyni əməliyyatlar) apara bilən makros yazmaq lazımdır. 
Xüsusi halda belə əməliyyatlar müəyyən formatlaşdırma 

---

54 
əməliyyatları ola bilər. Bunu üçün aşağıdakı addımlar ardıcıllığı 
icra olunur. 
 
Word-s
ənəd mətninin müəyyən hissəsi seçilir.
 
View (вид/ görünüş) tabının Macros (макросы/makroslar) lent 
qrupundan istifad
ə edilir. Bu qrupda Macros düyməsi basıldıqda 
t
ərkibində View macros (макросы/makroslara Bax), Record 
Macros (запись макроса/ macros yaz) və Pause Recording 
(пауза/ yazı pauzası) əmrləri olan panel açılır.
 
Əvvəlcə Record Makros (запись макроса/ macros yaz) əmri icra 
olunur. Microsoft word prosessoru eyni adlı dialoq pəncərəsini 
ekrana çıxarır. Bu dialoq pəncərəsi yaradılan makrosun adının 
göstərilməsi (daxil edilməsi) və yazma rejiminin qoşulması üçün 
istifad
ə olunur. 
 
Dialoq p
əncərəsindəki Macro name (имя макроса/Makros adı) 
s
ətrindən ad daxil edilir. Və lazım olan makros aılır.