T. Malikov O. Olimjonov moliya

3. 
Ташқи омиллар: 
- 
бозор конъюнктураси; 
- 
баҳо; 
- 
маркетинг; 
- 
ахборот 
Харажатли 
молиялаштириш 
Солиқ- 
ли 
Дивиденд 
сиёсати 
Рағбатлантириш 
сиёсати 
XYuSning moliyaviy ahvoli mustahkamlanadi, iqtisodiy taraqqiyot 
sur’atlari oshadi. 
Moliyaviy zaxiralarni shakllantirish omillari tizimi juda kengdir. 
Muhimlik darajasiga qarab, moliyaviy zaxiralarni shakllantirish 
darajalari va omillari quyidagi chizmada aks ettirilgan: 
9.3.1-chizma. 
Moliyaviy zaxiralarni shakllantirish darajalari va 
omillari 
 
Moliyaviy, ishlab chiqarish va boshqaruv sohalaridagi eng 
muhim 
rezerv 
bu 
xodimlarning 
malakasini 
oshirishdir. 
Rivojlanay
otgan intellektual inqilob, “bilimlar iqtiso-diyoti”ga o’tish va 
xodimlarning intellektini shakllantirish sharoitida qabul qilinayotgan 
boshqaruv qarorlarida ularning moddiylashuvi iqtisodiy o’sishning 
strategik omiliga aylanadi. 
1. Ходимларнинг малакаси 

---

Moliyaviy menejerlarning yuqori kasbiy darajasi XYuSning 
moliyaviy 
barqarorlik 
darajasini 
oshirish 
zaxiralari 
barcha 
ko’rinishlarini qidirib topish va amalga oshirishning asosiy shartidir. 
Savodsizlik bilan qabul qilingan moliyaviy qarorlar (mamlakatimizda 
ayrim XYu
Slar faoliyatida bunday qarorlar ko’p uchrab turadi) 
makro- 
va mikro darajada juda katta hajmdagi yo’qotish (zarar)larga 
olib keladi. Shuning uchun ham kadrlarning malakasini oshirish va 
xodimlarda 
zamonaviy 
intellektual 
salohiyatni 
shakllantirish 
kompaniyalar tomonidan murakkab zamonaviy moliyaviy-iqtisodiy 
muammolarni yechishning o’ta muhim sharti hisoblanadi. 
Moliyaviy rezervlar XYuS iqtisodiyotining yagona kompleks 
sifatida rivojlanishi bilan uzviy bog’langan. Xomashyo va 
materiallarni iste’mol qilishdagi o’zgarishlar, mehnat unumdorligining 
o’sishi yoki kamayishi, asosiy fondlardan foydalanishning 
yaxshilanishi yoki yomonlashuvi va h.k. 
– bularning barchasi 
kompaniyaning daromadi darajasini, uning moliyaviy ahvolini 
aniqlab beradi. Xuddi shu holat bozor iqtisodiyoti muhim omillaridan 
baho, raqobatchilarning paydo bo’lishi, xo’jalik va boshqa risk- 
larning o’zgarishiga ham tegishlidir. Moliyaviy natijalar xo’jalik 
faoliyatining yakuniy natijasini ifodalaydi va u doimiy ravishda ichki 
va tashqi omillarnin
g ta’siri ostida bo’ladi. 
XYuS moliyaviy barqarorligining ichki rezervlari, asosan, 
taraqqiyotning ishlab chiqarish, tashkiliy va inno-vatsion-investitsion 
omillari bilan bog’liq bo’ladi. 
Moliyaviy 
barqarorlikning 
tashqi 
rezervlari 
esa 
bozor 
kon’yunkturasi, XYuSning marketing va baho strategiyasi, soliqqa 
tortishni optimallashtirish, hisob-kitoblarning samarali tizimini tashkil 
etish, bank kreditlari va kreditorlik qarzlari ko’rinishidagi qarz 
mablag’larni jalb qilishdan foydalanish va h.k.lar bilan bog’liq. Bir 
vaqtning o’zida XYuSga tushumlarning o’z vaqtida tushishiga va 
debitorlik qarzlarining kamayishiga erishish hamda kreditorlik 
qarzlaridan kapitalning manbai sifatida faol foydalanish ham kerak 
bo’ladi. 
Moliyaviy zaxiralarni izlab topish va ularni amalga oshirishning 
asosiy yo’nalishlari orasida XYuSning mol-mulkidan yanada 
samaraliroq foydalanishni alohida ajratib ko’rsatish maqsadga 
muvofiq. Bu yerda buning asosiy ko’rsatkichi aktivlarning rentabelligi 
hisoblanib, uni quyidagicha hisoblash mumkin: