T. Malikov O. Olimjonov moliya

A 
ам
= T : Q 
у 
, 
U
1
а
= K 
с 
: A 
ам 
 
Bu yerda: 
A 
ам 
- 
aylanma mablag’larning aylanuvchanligi; 
T 
- realizatsiyadan olingan tushum; 
Q 
у 
- 
aylanma mablag’larning yillik o’rtacha 
qoldig’i; 
U
1
а 
- 
aylanma mablag’lar bir marta 
aylanish davri; 
K 
с 
- tahlil davridagi kunlar soni. 
Zaxiralarning aylanuvchanligi quyidagi formula yorda-mida 
aniqlanadi: 
A 
з 
= T 
см 
: Q 
зу 
 
Bu yerda: 
A 
з 
- zaxiralarning aylanuvchanligi; 
T 
см 
- sotilgan mahsulot tannarxi; 
Q 
зу 
- 
zaxiralarning o’rtacha qiymati. 
Debitorlik qarzlarini to’lashning kunlardagi o’rtacha davomiyligi 
sotib oluvchilarning schyotlar bo’yicha to’lash tezligini aks ettiradi va 
u quyidagicha aniqlanadi: 
DQ 
туд
= DQ 
с
: T 
к 
 
Bu yerda: 
DQ 
туд
- debitorlik qarzlarini 
to’lashning 
kunlardagi o’rtacha davomiyligi; 

---

DQ 
с 
- 
debitorlik qarzining o’rtacha summasi; 
T 
к 
- 
sotishdan olingan kunlik o’rtacha 
tushum. 
Bu ko’rsatkichning past darajasi XYuS debitorlardan pulni 
undirish bo’yicha ishining samaradorligidan darak beradi. Biroq, 
ayrim hollarda, bu narsa XYuS kredit siyosatining haddan ziyod 
qattiqligini ham ko’rsatib, realizatsiya qilingan mahsulotlarning 
uncha katta bo’lmagan qismi kreditga sotilganligini ham anglatadi. 
XYuS moliyaviy-
xo’jalik faoliyati samaradorligini ta’minlashda 
va moliyaviy tahlilda sof aylanma kapitalni monitoring qilish muhim 
rol o’ynaydi. Umumiy ko’rinishda sof aylanma kapital aylanma 
aktivlar va qisqa muddatli majburiyatlar o’rtasidagi farqdan iborat. 
Qisqa muddatli passivlarning tarkibiy tuzilmasiga kelgusi davr daro- 
madlari ham kiritilib, ular XYuSning o’z pul mablag’lari bo’lib 
hisoblanadi. Shuning uchun ham sof aylanma kapitalni quyidagicha 
aniqlash mumkin: