T. Malikov O. Olimjonov moliya

Q _k - qarz kapital (balans passivining 4- va
5-bo’limlari yig’indisi;
B _b - balans valyutasi (o’z va qarz kapital yig’indisi, ya’ni moliyalashtirishning umumiy summasi).
Qarzning salmog’i qancha katta bo’lsa, XYuSning moliya- lashtirish tashqi manbalariga bog’liqligi, bundan kelib chiquvchi oqibatlar bilan birgalikda, shuncha yuqori bo’ladi. Yuqoridagi har ikkala koeffitsientlar bir-biri bilar uzviy bog’langan. Ularning bog’liqligi quyidagi ko’rinishga ega:


K _a + K _qk = 1


Qarz va o’z mablag’larining nisbati koeffitsienti XYuS majburiyatlarining o’z mablag’lariga nisbati bilan aniqlanadi:


K _qu = M _qk : O‘ _k

Bu yerda: K _qu - qarz va o’z mablag’larining nisbati koeffitsienti;

M _qk - majburiyatlar (qarziy kapital);
O‘ _k - o’z kapitali (o’z mablag’lari).

Qarz va o’z mablag’larining nisbati koeffitsienti o’z mablag’lari aktivlariga joylashtirilgan har bir so’mga XYuS tomonidan qancha qarz mablag’lar jalb qilinganligini ko’rsatadi. Hisobot davri davomida bu koeffitsient darajasining ortishi XYuS jalb qilinayotgan qarz mablag’larga bog’liqligining kuchayganligidan va moliyaviy barqarorligining pasayganligidan darak beradi. Bu koeffitsient avtonomlik koeffitsienti bilan bog’langan va bu bog’lanish quyidagi ko’rinishga ega:

K _qu = 1 / K _a - 1

Shunday qilib, uning darajasi birga teng yoki undan kichik bo’lishi kerak.

Yuqoridagi umumiy koeffitsientlardan tashqari XYuS joriy faoliyatining moliyalashtirish o’z manbalari, ya’ni o’z aylanma mablag’lari bilan ta’minlanganligi ham baho-lanadi. Bu narsa XYuS moliyaviy barqarorligining quyidagi nisbiy ko’rsatkichlarini hisoblashga asoslangan:

• 
  zaxiralar va xarajatlarning o’z kapitali bilan ta’min-langanlik koeffitsienti;
  
• 
  moliyaviy mustaqillik koeffitsienti;
  
• 
  o’z kapitalining manyovrlilik koeffitsienti.