T. Malikov O. Olimjonov moliya

Zaxiralar va xarajatlarning o’z kapitali bilan ta’minlanganlik koeffitsienti o’z aylanma mablag’lari summasining moddiy zaxiralar va xarajatlar qiymatiga nisbati bilan aniqlanadi va uni quyidagi formula orqali hisoblash mumkin:


^K tzx ^{= O‘} ам ^{: Q} зх
Bu yerda: K _tzx - zaxiralar va xarajatlarning o’z kapitali bilan ta’minlanganlik koeffitsienti;
O‘ _ам - o’z aylanma mablag’lari;
Q _зх - moddiy zaxiralar va xarajatlar qiymati.

Bu koeffitsientning darajasi moddiy zaxiralar va xarajatlarning o’z manbalari bilan qanday qoplanganligini va qarz mablag’larni jalb qilishga muhtoj emasligini ko’rsatadi. Uning yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan minimal darajasi 0,6-0,8ga tengdir.

Moliyaviy mustaqillik koeffitsienti o’z aylanma mablag’larining joriy aylanma aktivlar summasiga nisbati bilan aniqlanadi:


K _мм = O‘ _ам : J _аа

Bu yerda: K _мм - moliyaviy mustaqillik koeffitsienti;

O‘ _ам - o’z aylanma mablag’lari;
J _аа - joriy aylanma aktivlar.

Moliyaviy mustaqillik koeffitsienti XYuSga tegishli bo’lgan aylanma mablag’larning qancha qismi o’z kapitali hisobidan shakllantirilganligini ko’rsatadi. Agar uning darajasi 1ga teng yoki undan katta bo’lsa, u holda bu absolyut moliyaviy barqarorlikni anglatadi. Koeffitsientning darajasi 1dan qancha past bo’lsa, XYuS moliyaviy holati shuncha beqarordir. Bu koeffitsientning kritik darajasi 0,1ga teng.

O‘z kapitalining manyovrlilik koeffitsienti XYuS o’z aylanma mablag’larining o’z kapitali summasiga nisbati orqali ifodalanadi:


K _м = O‘ _ам : O‘ _к

Bu yerda: K _м - o’z kapitalining manyovrlilik koeffitsienti;