T oshkent amaliy fanlar universiteti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Запрос (So’rov)lar tashkil qilish

MB ga kirish uchun «So’rov» dan foydalaniladi. Bu jarayon MB oynasining Запрос (So’rov) bo’limida yaratish tugmasini bosish bilan boshlanadi va ekranda quyidagi mulokot oynasi paydo bo’ladi. MB ga kirish uchun Запрос tuzishning bir qator usullarini taqlif qilinadi:
Конструктор - mustaqil ravishda yangi So’rovlar tuzish.
Простой запрос (oddiy so’rov) - mavjud aniq maydonlarni tanlab olish yo’li bilan So’rovlar tuzish.
Перекрестный запрос (qiyosiy so’rov) - MB da mavjud bo’lgan bir nechta jadval va So’rovlarni chatishmasidan yangi So’rovlar yaratish.
Повторяющиеся записи (takrorlanuvchi yozuvlar) jadvalda yoki So’rovlarda takrorlanuvchi yozuvlarni kidirib topish uchun So’rovlar tuzish.
Записи без подчиненных (bog’lanmagan yozuvlar) joriy jadvalga mos kelmaydigan yozuvlarni kidirib topish uchun So’rovlar tuzish.
Xullas, Запрос yordamida asosiy MBdan natijaviy (foydalanuvchini kiziktirgan) jadval tashkil qilish va uni qayta ishlash imkoniyati paydo bo’ladi. Запрос bilan ishlaganda ma‘lumotlarni saralash (filtrdan utkazish), jamlash, ajratish, o’zgartirish mumkin. Ammo bu amal har bajarilganda asosiy MB da xech qanday o’zgarish sodir bo’lmaydi. Bundan tashqari, Запрос yordamida «natijalarni hisoblash», o’rta arifmetik qiymatini topish, yigindi hosil qilish yoki biror maydon ustida matematik amallar bajarish mumkin.
MBda ajratish uchun «So’rov»

8-rasm.
Запрос hosil qilishning turlari ko’p. Ammo eng ko’p kullaniladigani Запрос на «выборка» (Ajratishni tashkil qiluvchi So’rov) Accessda “So’rov” tashkil qilishning 3 ta usuli mavjud: avtomatik ravishda, kulda va master (usta) yordamida.
Запрос tashkil qilish uchun maxsus SQL(Structured Query Language) tili mavjud, ammo bu tilda ishlash ancha murakkab, shuning uchun ham Access da maxsus «Namunaviy So’rov blanki» tashkil qilingan. Bunda Запрос elementlarini oynalararo tashish orqali amalga oshirish mumkin. МБ ga Запрос bilan kirish «Создать» tugmasini bosish bilan amalga oshiriladi. Uning mulokat oynasi «Новый запрос» deb ataladi (8-rasm). Unda «Конструктор» rejimida ish yuritiladi. Shunda MB to’zilmasidan kerakli jadval va uning maydonlari Запрос bo’yicha tanlanadi. Jadval tanlash «Добавление таблиц» (Jadval qo’shish) mulokot oynasida sodir bo’ladi. Bunda MBdagi barcha jadvallar ro’yxati bor. Ajratilgan jadvallar blankning yuqori qismiga Добавить (Tuldirish) tugmasini bosish bilan amalga oshiriladi.