T oshkent amaliy fanlar universiteti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Natijaviy «So’rov» tuzish texnologiyasi
«So’rov» lar nafaqat kerakli ma‘lumotni olish va uni ishlash uchun, balki natijaviy hisoblashlar tashkil qilish imkonini ham beradi. Masalan, qandaydir yozuv (qator) lar guruhi bo’yicha o’rta arifmetik qiymatini yoki yigindisini topish. Bu holda ham namunaviy So’rov blanki yordamida ish bajariladi, ammo yozuvlarni biror belgisiga karab alohida guruhlarga jamlash talab qilinadi va bunda guruhlash degan yordamchi qator paydo bo’ladi. Ushbu qatorni namunaviy blankka kiritish uchun asboblar panelidagi ( ga Kursorni keltirib «sichqoncha» chap tugmasini bosamiz (12-rasm):


12-rasm.

O’zgartirishlar «So’rovi»ni tuzish
Avtomatik ravishda yangi jadval tuzishda yoki hisoblash natijalari asosida jadval hosil qilishda vaqtinchalik natijaviy jadval to’ziladi va bu jadvaldan yangisini hosil qilishda yoki o’zgartirishda foydalaniladi. Bu holatda «So’rov» ni o’zgartirishning birnecha usullari mavjud:

• 
  jadval tuzish So’rovi,
  
• 
  jadval tarkibidagi ma‘lumotlarni yangilash So’rovi,
  
• 
  yozuvlarni kiritish So’rovi,
  
• 
  yozuvlarni yo’qotish So’rovi.
  

Buning uchun Запрос menyusidagi Создать buyrugi bilan Конструктор tartibida ish yuritiladi.
Форма tashkil qilish
Ma‘lumotlarni kiritish uchun kerakli maydonga ega bo’lgan elektron blank forma deb ataladi. Forma tashkil qilish MB oynasining Форма bo’limida Создать tugmasini bosish bilan boshlanadi va ekranda quyidagi mulokot oynasi paydo bo’ladi.
Ekranda hosil bo’lgan mulokot oynasida yangi forma tuzishning bir qator usullari taqlif qilinadi:
Конструктор - mustaqil ravishda yangi forma tuzish.
Мастер форм - tanlangan maydonlar asosida avtomatik ravishda formalar tuzish.
Автоформа: В столбец (ustun ko’rinishida) – maydonlarni avtomatik ravishda bitta ustO’nga joylashtirilgan holda formalar tuzish.
Автоформа: ленточная (lentasimon)– maydonlarni avtomatik ravishda lentasimon joylashtirilgan holda formalar tuzish.
Автоформа: табличная (jadvalli)– maydonlarni avtomatik ravishda jadvallar ko’rinishida tuzish.
Диаграмма – diagrammalar ko’rinishida formalar tuzish.
Жамловчи жадвал - Excel jadvallari bilan solishtirish usulidan foydalanib formalar tuzish.
Форма larni tuzish uchun uni tashkil qiladigan usullardan biri tanlab olingach, mulokot oynasining pastki qismida forma to’ziluvchi jadval yoki So’rov nomi ko’rsatiladi. Ma‘lumki, forma asosan boshqarish elementlaridan iborat bo’lib, uning tashqi ko’rinishi shu boshqarish elementlarini rejali joylashtirishga bog’liq. Shuning uchun ham formani avtomatik ravishda tashkil qilish (avtoforma yordamida) Maqsadga muvofik. Автоформа – MB oynasida «Создать» tugmasini bosish bilan «Новая форма» mulokot oynasi ochiladi. Unda kerakli So’rov yoki jadvalni tanlab «сичконча» chap tugmasini автоформа turlaridan biri (lentali, jadvalli yoki ustunli) ustida 2 marta bosiladi. Usta yordamida forma tashkil qilish esa 4 etapdan iborat:
a) formaga kiritish mumkin bo’lgan maydonlarni tanlash,
b) formaning tashqi ko’rinishini tanlash,
c) formaning fon tasvirini tanlash,
d) forma nomini berish.