T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

9-M AVZU. B O ZO R VA U N IN G TU ZILIShl
1-§. Bozor va uning vazifalari
Iqtisodiyotni tartibga solib turish.
Bozorning vazifalari
• 
Ishlab chiqarishning uzluksiz takrorlanib turishiga 
yordam berish.
• 
Iq tis o d iy re s u rs la rn i ta rm o q la r, s o h a la r va 
korxonalar o'rtasida taqsimlash hamda qayta taqsimlash.
• 
Ishlab chiqaruvchi, resurs egalari va iste’molchilami 
bog'lash asosida tovarlar, xizm atlar hamda iqtisodiy 
resurslarning ayriboshlanishini ta’minlash.
B o z o r -
bu ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) bilan iste'molchi (xaridor) ni 
bir-biri bilan bog’laydigan, ayirboshlash jarayoniga xizmat qiladigar 
tartiblar, mexanizmlar va muassasaviy tuzilmalardir.
Bozor turli tuman ko'rinishlarga ega bo'lib, uning eng oddiy turlari 
tijorat do'konlari, avtomobillarga yog’ quyish shaxobchalari, qishoq 
xo'jalik mahsulotlari bozori kabilar bo'lsa, yuqori darajada tashkil qilingan 
hamda ancha murakkab shakllari birjalar, auksionlar va chetel valyutalari 
bozori hisoblanadi.
77

---

2-§. Bozorning turlari va tarkibi
Bozorning turkumlanish mezonlari
>
I. Ayriboshlashga chiqarilgan oldi-sotdi obyektining
turiga ko'ra
• Iste’mol tovarlari va xizmatlari bozori (oziq-ovqat va 
nooziq-ovqat tovarlari hamda xizmatlar bozori).
•
Ishlab chiqarish omillari bozori (ishlab chiqarish 
vositalari, xom ashyo va materiallar hamda ishchi kuchi 
bozori).
• Ko'chmas mulk bozori (yer va uy-joy bozori).
• Moliya bozori (qarz majburiyatlari, kapital va valyuta 
bozori).
• Intellektual tovarlar va nou xau bozori.
>
I I . R a q o b a tn in g y e tu k lilik d a ra ja s i y o k i b o z o r
subyektlarining mavqeiga ko‘ra
• Sof raqobatli bozor
• Sof monopolistik bozor
• Monopolistik raqobatli bozor.
• Oligopolistik bozor.
►