T texniki kolleci

T
ərif. Nöqtə və bu nöqtədən çıxan iki müxtəlif şüanın əmələ gətirdiyi fiqura bucaq 
deyilir. A 
O 
B  
Dem
əli, ortaq başlanğıclı iki OA və OB şüaları bucaq əmələ gətirir . O başlanğıc 
nöqtəsi bucağın təpəsi, həmin şüalara isə bucağın tərəfləri deyilir. Bucaq təpədə 
qoyulmuş bir hərflə və ya təpədə və tərəflərdə qoyulmuş üç hərflə oxunur. Məsələn, 
kimi yazılır.
Iki bucaq bir-
birinin üzərinə qoyulduqda üst-üstə düşərsə, bu bucaqlar bərabər hesab 
olunur. Bucaqlar transportirin köməyi ilə dərəcələrlə ölçülür. Bucaqların ölçülməsinin 
aşağıdakı xassələri vardır: 
1. Hər bir bucağın sıfırdan böyük dərəcə ölçüsü vardır. 2. Bucağın dərəcə ölçüsü , 
onun daxili şüası ilə bölündüyü bucaqların dərəcə ölçüləri cəminə bərabərdir.
Hər bir bucaq müstəvini iki hissəyə bölür. Bu hissələrdən biri bucağın tərəfləri arasında 
yerləşən bütün nöqtələr çoxluğundan, digəri isə tərəflərin xaricində yerləşən nöqtələr 
çoxluğundan ibarətdir. Bucağın təpəsi və tərəfləri bu hissələrin heç birinə aid edilmir və 
bu iki hissənin sərhəd nöqtələri çoxluğunu təşkil edir. Birinci hissə buçağın daxili oblastı, 
ikinci hissə isə bucağın xarici oblastı adlanır. Şəkildə A,B,C nöqtələri daxili, D,E 
nöqtələri xarici nöqtələrdir. 
 
D 
E A 
 
B 
C 
 
O 
 
 
 
Bucağın tərəfləri bir-birini düz xəttə tamamlayan şüalar olduqda, bu bucağa açıq bucaq 
deyilir.
A O B 
Bütün açıq bucaqlar bir-birinə bərabərdir 
Açıq bucağın
yarısına düz bucaq deyilir 
. Düz bucaqda tərəflər bir-birinə 
perpendikulyardır. 
A 
O B
Bucaqları dərəcə ölçülərinə görə müqayisə etmək olar. Düz bucaqdan kiçik olan bucağa 
iti, böyük olan bucağa isə kor bucaq deyilir. 
K 
P 
L 
M Q S 
 
 
 
Bucağı yarıya bölən şüaya həmin bucağın tənböləni deyilir. Yəni bucağın tənböləni 
onun t
ərəflərindən eyni uzaqlıqda yerləşən nöqtələrin həndəsi yeridir.
B 
T
ərifə görə 
AOC = BOC

---

46 
O C 
A 
İki bucağın bir tərəfi ortaq, digər iki tərəfi açıq bucaq əmələ gətirirsə, belə bucaqlara 
qonşu bucaqlar deyilir (
AOB və BOC) 
Qonşu bucaqların cəmi açıq bucaq verir. 
A O
C
İti bucaqdan birinin tərəfləri o birinin tərəflərinin tamamlayıcı yarım düz xətləri olarsa, 
onlara qarşılıqlı bucaqlar deyilir. Qarşılıqlı bucaqlar bərabərdir. 
Göründüyü kimi AB və CD düz xətləri kəsişdikdə iki cüt qarşılıqlı bucaq alınır 
AOD 
v
ə
COB; AOC və DOB. Dörd cüt qonşu bucaq alınır DOA və AOC; AOC və 
COB; COB və BOD; BOD və DOA. 
C 
A O B
D