T una b ulgar t ürkleriNİN

Vereni: “yılan” - Çuv. vəʷren id. (folklor), Türk. *ogren ~ *orken “urgan, ip”. 

Toh: “at” - karşılaştırınız Mo. *taki “yaban atı, Prezewalski atı”, Tm. *tōki “sığın”. 

Behti: “maymun” - Türk. *bɨčɨn id. (Eski Çuvaş Türkçesinde olduğu gibi) sert ün-

süz sonrası kısa ünlü sesin yansıması ile (bk. Mudrak 1993: 30-63-67-74,80-96-99). Bu 

durumda ve текѵ, читемь (~teku, çitem) kelimelerinde öndeki ünlüden önce gelen T 

ile en eski Türkçedeki *i, *ɨ öncesi *t, *č sesleri verilmiştir. Bu sesler, Çuvaş Türkçe-

sindeki  č’ye  denktir.  Çünkü  bu  ses,  bu  ünsüzlerin  yumuşaması  sonucunda  ortaya 

çıkmıştır. Ç ile de eski bir affrikat olan *č- ve *j- sesleri yansıtılmıştır. Çuvaş Türkçe-

sinde, bu ses ś’dir (karşılaştırınız, çitem, Çuv. śiččəm < *jet(t)im, veçem, Çuv. vəʷśśəm < 

*uč(č)um). 

---

168  | 

O .  A .   Mud ra k    /   G a z i  T ü rk i y a t ,  G üz  2 0 1 4 / 1 5 : 1 5 5 - 1 7 4  

 

Teku: “tavuk”- Çuv. čъʷɣъʷ < *tioka ~ Türk. *tajuk, *takɨɣu, Mo. *takiha, Tm. *tioko 

(bk. Mudrak 1993: 118-119). 

Somor:  “köpek”  -  Türk.  *sonar  “köpek  avı”  >  Başk.  hunar  ete  “avcı  köpek”,  Tm. 

*suna “köpek tasması”, ср.-кор. sanhăiŋ ‘avcılık’.  

10 yıllık döngüye denk gelen ve köken bilgisi sayı olarak geçen adların Çince kar-

şılıkları ise şöyledir: