Tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlanishining tashkiliy asoslari tadbirkorlikning huquq va majburiyatlari

Tadbirkorlik kafolatlari va uning qo‘llab-quvvatlanishi davlat idoralarining tndbirkorlik huquqini buzganliklari uchun javobgarligi
Qonun ujjatlarida bayon etilishicha Davlat tomonidan tadbirkorlarga quyidagilar kafochatlanadi:
• fuqarolarning va yuridik shaslarning tadbirkorlik faoliyat bilan shug‘ullanish, korona bunyod etish va buning uchun zaruriy mulk sotib olish huquqlari;

• 
  amaldagi qonunchilik va shartnomalar asosida barcha tadbirkorlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish;
  
• 
  tadbirkorlik faoliyatining ilmiy-tenikaviy va huquqiy jihatdan qo‘llab-quvvatlanishi;
  
• 
  tadbirkorlik avf-atari va tavakkalchiligini sug‘gurta qilish.
  
• 
  tadbirkorlar bilan shartnoma tuzilgandan so‘ng ular faoliyatiga shartnomada ko‘rsatilgan olatlardan tashqari, mulk zgasining va har qanday uchinchi shasning aralashishi ma’n etiladi.
  

Tadbirkorlik faoliyati samaradorligini oshirish ea uni keng targ‘ib qilish va yoyish niyatida davlat aborot, maslahat, ilmiy-tadqiqot markazlari, Innovatsion fondlar va .boshqa tashkilotlar tuzib, iqtisodiyotning ushbu sohasining rivojlanishiga yordam beradi.
Kichik biznes bilan shug‘ullanayotgan tadbirkorlar va kichik koronalar yirik tovar ishlab chiqaruvchilar bilan Davlatning masus madadsiz raqobatchi
bo‘lolmaydilar.
Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash quyidagi asosiy masalalarni echish yuli bilan amalga oshirilishi kerak:
• kichik biznes sub’ektlarini bozorga to‘sqinliksiz kirishiga sharoit yaratish;

• 
  iqtisodda Xususiy sektorning o‘sishiga sharoit yaratish;
  
• 
  tadbirkorlikni, Davlatning muhim ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy muammolarini echishga jalb qilish.
  

Mamlakatda kichik va o‘rta biznesni taraqqiy toptirish uchun qonuniy asos bo‘lib «Tadbirkorlik», «Bank va bank faoliyati», «YAkka hokimlikka barham berish va raqobatni rivojlantirish», «Hissadorlik jamiyatlari», «Qimmatbaho qohozlar va fond birjasi»., «Tovar birjalari», «CHet el investitsiyalari», «Garov» to‘g‘risidagi qonunlar, hamda Er, xo‘jalik (protsessual), Bojona, Ma’muriy va Soliq kodekslari xizmat qiladi.
Hamdo‘stlik mamlakatlari ukumatlari tomonidan tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risidagi Davlat dasturlari ma’qullangan. Bu sohada davlat boshqaruv idoralarining va ishbilarmonlarning o‘zaro munosabatlarini muvofiqlashtirish uchun zarur chora-tadbirlarni, moliyaviy-kredit, investitsion, aborot, kadrlar va boshqa masalalarida hamkorlik qilish ko‘zda tutilgan. Bunda eng muhim masala tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish sohasida kichik va o‘rta tadbirkorlikni taraqqiy toptirish ekani belgilab berilgan.
Davlat boshqaruv , muassasalarida tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash maqsadida masus tarkibiy bo‘linmalar bunyod etilgan.
Har il mulk shakliga ega bo‘lgan korona va tashkilotlar tomonidan tadbirkorlar jamoa tashkilotlari tizimi shakllantiriladi. Ular ichida eng yirigi va yuqori obro‘ga eta bo‘lganlari: ilmiy-sanoat assotsiatsiyasi, tadbirkorlar va ijarachilar ittifoqlari, tovar ishlab chiqaruvchilar va tadbirkorlar palatasi va bopqalardir. Mustaqil davlatlarda shasiy farmonlar asosida so‘ngi yillarda MDH davlatlarida Xususiy firmalar ta’sischiligida turli investnsion fondlar tashkil etildi.
MDH davlatlarda tadbirkorlikni taraqqiy toptirishda muhim qadam bo‘lib, tadbirkorlikni moliyaviy jihatdan qo‘llab-quvvatlash fondlarining yaratilishi bo‘ldi. Ular quyidagilarni amalga oshiradi:
- tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq dasturlarni ishlab chiqish va uni amalga oshirishni mablaq Bilan ta’minlash;
- tadbirkorlikni hududiy taraqqiy topshirish dasturini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash, Xususiy tadbirkorlikni bevosita investitsiya qilish va tadbirkorlarni moliyaviy jihatdan qo‘llab quvvatlashning boshqa turlarini amalga oshirish;
- Xorijiy mamlakatlardagi shu kabi fondlar va bopqa tashkilotlar bilan o‘zaro manfaatli aloqalar o‘rnatish va taraqqiy toptirish O‘zbekistonda bunday faoliyatni biznes fond bajarmoqda.
Respublika biznes fondi ish ko‘lamini kengaytirish maqsadida barcha viloyatlar, tuman va shaharlarda uniig hududiy bo‘limlari bunyod etildi. Ular tadbirkorlikni faqat yirik shaharlarda emas balki butun Respublika bo‘yicha rivojlantirish imkonini beradi. Kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash shakllaridan biri tadbirkorlarni, qo‘llab-quvatlash markazlarini tashkil etishdir. Bundan maqsad tadbirkorlarga o‘z mablag‘idan imtiyozli kreditlar berish, banklar orqali kredit bilan ta’minlashda kafolat bo‘lish, odimlarni tayyorlash, maslahat xizmatini ko‘rsatish va ularga moddiy tenika vositalari va binolar olishda ko‘maklashiщdir .
Davlat muassasalari yoki boshqa tashkilotlar, shuningdek ulardagi amaldor shaslariing qonunlarda ko‘zda tutilgan va bu idoralar vakolat doirasndan tashqari holatlarda, tadbirkorlar faoliyatiga aralashishiga ruhsat etilmaydi. Davlat idoralari tamonidan qonunni buzish evaziga tadbirkorlarga etkazilgan zarar aybdor idoralar yoki amaldor shaslar hisobiga qoplanadi. Ko‘rilgan zararni koplash bilan bog‘liq bo‘lgan mojarolar sud muassasi yoki xo‘jalik sudi orqali ularning vakolat doirasida hal etiladi.