Tadbirkorlikni rivojlantirishda inovatsion texnologiyalarning roli

JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS 
http://www.newjournal.org/ 

Volume–24_Issue-1_March_2023 
31 
Umuman olganda, innovatsion jarayon - bu yangilik goyadan mahsulotgacha 
shakllanishi va bozorga tarqalishidir. 
Innovatsion jarayon bosqichlari: 
1-bosqich bu yangi g’oya va bilimlar; 
2-bosqich bu yangilikni (novatsii) amaliy faoliyatga tadbiq etish, ya’ni 
innovatsiya; 
3-bosqich bu innovatsiyalar diffuziyasi. Ya’ni innovatsion mahsulot, xizmat va 
texnologiyalarni yangi makon va sharoitlarda qo‘llanilishi. 
Shunday qilib, “innovatsiya” tushunchasi barcha sohalardagi (ishlab chiqarish, 
ilmiy-tadqiqot va boshqa) ishlanmalar, yangiliklar va takomillashtirilgan vositalar 
sifatida, sarf-xarajatlar imkoniyatlarini ta’minlaydi yoki bo‘lmasa ularni ta’minlash 
uchun sharoit yaratadi.Innovatsiyalarni oxir-oqibat maqsadi tovar (mahsulot) 
raqobatbardoshligini kuchaytirish, uning bozorini kengaytirish, firma (korxona) 
faoliyati barqarorligini ta’minlash asosida foyda (daromad) hajmi va normasini 
ko‘paytirishdir. 
Innovatsiyalar o‘zining predmeti va qo‘llash sohalari bo‘yicha quyidagilarga 
bo‘linadi: 
-mahsulotli (yangi tovar yoki xizmatlar); 
-bozorboplik (tovarni ishlatilishini yangi sohalarini tashkil etuvchi yoki 
xizmatlarni yangi bozorda tadbiq etish); 
-innovatsiyalik jarayonlari (texnologiyalar, ishlab chiqarishni tashkil etish va 
boshqarish jarayonlari) 
Innovatsiyalarni qayd etilgan mezonlar bo‘yicha tiplarga ajratish firma (korxona) 
strategiyasini aniqlash, innovatsiya tiplaridan kelib chiqib tovar (xizmatlari) 
realizatsiya shakllari hamda iqtisodiy mexanizm boshqarish shakllarini ishlab chiqish 
imkoniyatlarini beradi. Har qanday yangilik, ya’ni innovatsiya aniq loyihalarda o‘z 
ifodasini topadi, aniq maqsadlarga qaratiladi hamda chuqur hisob-kitoblar, tahlil va 
ekspertiza asosida bo‘lajak natijalari istiqboli aniqlanadi.Innovatsiya har qanday 
sohada yangilikni qo‘llash bo‘lib, uzluksiz jarayonni bildiradi, tizimli faoliyatni, aniq 
strategiyani amalga oshirishdan dalolat beradi.Yangilikka intilish, yaratuvchanlik, 
kashfiyotlar va ular asosida qo‘lga kiritiladigan ishlanmalar har qanday sohada resurs 
talab etadi. Har qanday iqtisodning bosh bo‘g’inini ishlab chiqarish tashkil etishi 
munosabati bilan, uni muntazam ravishda yuksaltirish, yangilanishni, ilg’or texnika va 
texnologiyalardan foydalanishni, progressiv boshqaruv usullarini qo‘llashni, turli 
yo‘nalishlarda 
samara 
keltiruvchi 
iqtisodiy-moliyaviy 
resurslarni, 
ya’ni 
investitsiyalarni kiritishni talab etadi. Makroiqtisodiy darajada innovatsiyalarga 
qaratilgan investitsiyalar ijtimoiy-iqtisodiy tizimni takomillashtirishga qaratiladi va 
iqtisodiy taraqqiyotni umumiy shart-sharoitlarini yaxshilab boradi hamda iqtisodiy 
mexanizmlarning takomillashtirilishini ta’minlaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida 

---