Tafakkur, xotira, nutq, hayol

A, B, C, D, E, F
F
E
D
C
B
А

---

Taqqoslash
- predmetlar va ularga xos bo’lgan xususiyatlarni fikran birbiriga 
solishtirish, umumiy va farq qiluvchi jihatlarni topish. 
Taqqoslash operatsiyasi ikki xil yo’l bilan amalga oshishi mumkin: 
• amaliy - konkret narsalarni bevosita solishtirish; 
• nazariy - tasavvur qilinayotgan obrazlarni va narsalarni ongda fikran taqqoslash.
Klassifikatsiyalash
- bir turkum ichidagi narsalarning bir-biriga o’xshashligiga 
va boshqa turkumdagi narsalardan farq qilishiga qarab, narsalarni turkumlarga ajratish 
tizimiga aytiladi. Fan olamida buyuk kashfiyot bo’lib Analiz Sintez Klassifikasiyalash 
Taqqoslash Umumlashtirish Fikrlash operasiyalari Konkretlashtirish Sistemalashtirish 
hisoblangan D.I.Mendeleyevning «Elementlarning davriy tizimi» jadvali 
klassifikatsiya uchun yorqin misoldir.
Konkretlashtirish
- mavhumlashtirishning teskari jarayoni bo’lib, ayrim 
xususiyatlarni konkret buyumida, predmetga qo’llashdir. U hodisalarni ichki 
bog’lanish va munosabatlardan qat’iy nazar, bir tomonlama ta’kidlashdan iborat fikr 
yuritish operatsiyasidir.

---

Umumlashtirish
- umumiy va muhim sifatlariga ko’ra predmetlarni 
guruhlashtirish, umumiylashtirish kabilar kiradi. Umumlashtirish deganda psixologiyada 
narsa va hodisalardagi xossa, belgi, xususiyat, alomatlarni topish va shu umumiylik asosida 
ularni birlashtirish tushuniladi. 
Sistemalashtirish
operatsiyasi yordamida narsa va hodisalar, faktlar, fikrlar 
va obyektlar makondagi, vaqtdagi egallagan o’rniga qarab yoki mantiqiy 
joylashtiriladi. 
АB
АC
АD