Talaba F. I. Sh ergashev D
Yüklə 171,36 Kb.
|
|
8-variant Erkin iqtisodiy hududlarning iqtisodiy mohiyati? Erkin iqtisodiy hudud (EIH) — bu tadbirkorlik va boshqa xoʻjalik faoliyati bilan shugʻullanish uchun shart-sharoitlarni odatdagiga qaraganda qulayroq qilib, aniq belgilangan chegara va maxsus huquqiy rejim (tizim)dagi suveren mamlakatning maʼlum bir hududidir. EIH — investitsiyalarni alohida mintaqalar va mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish, resurslarni kam chiqindili va chiqindisiz qayta ishlovchi yanada progressiv texnologiyalarni joriy qilish, xalqaro aloqa va hamkorlikka taʼsir oʻtkazish uchun qulay sharoitlar yaratish maqsadida soliqqa tortish, valyuta, bojxona va shu kabilarni tartibga solishdagi alohida tartib va shart-sharoitlar oʻrnatadigan huquqiy normalar yigʻindisidir. Erkin iqtisodiy hududlarning rivojlanish bosqichlari (Evolyutsiyasi)? EIH — jahon amaliyotida 50- yillar boshi va 60-yillar oxirida paydo boʻlgan xoʻjalik faoliyatini tashkil etishning nisbatan yangi shakli. Ular, ayniqsa, Xitoy, Bolgariya, Italiya, Vengriya, Polshada faol yaratilmoqda va amal qilmoqda. EIH larni barpo qilishda quyidagi masalalarni hal qilish koʻzda tutadi: investitsiyalar, alohida hudud (mintaqa)lar va mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish uchun qulay sharoitlar bilan taʼminlash; resurslarni tejovchi kam chiqimli yoki chiqimsiz yanada progressiv texnologiyalarni joriy qilish; xalqaro integratsiya va hamkorlikni yoʻlga qoʻyish. EIHlar tashkil qilishning asosiy maqsadi muayyan mintaqa rivojlanishini ragʻbatlantirish yoki iqtisodiyotning alohida sohalarini tez oʻsishini taʼminlash ekanligini koʻrishimiz mumkin. Investitsiya jarayoni deganda nimani tushunasiz? Investitsiya jarayoni tadbirkorlik va boshqa faoliyat turlarini tashkil etish uchun mol-mulklarning kapitallashuvini ta‘minlash maqsadida investorlarning resurslarni jamg‘arish va ularni turli shaklda qo‘yish bilan bog‘liq harakatlari yig‘indisi, deb tushunilishi kerak. Bu jarayon jamg‘arish (resurslar) – investitsiya qo‘yish (xarajatlar) – mol-mulk kapitallashuvi – iqtisodiy yoki ijtimoiy samara ketma-ketligidan iborat bo‘ladi. Albatta, bu holatda pul shaklida qo‘yilgan investitsiyalar mol-mulk kapitallashuvini anglatmaydiku?, degan savol tug‘ilishi mumkin. Shuni alohida qayd qilish lozimki, investitsiya jarayonining natijasida pul mablag‘lari, oxir-oqibatda, kapital mol-mulklarning kapitallashuviga olib keladi. Chunki, investitsiya qo‘yishdan maqsad daromad olish ekan, faqatgina mol-mulklarning kapitallashuvigina daromad olish uchun sharoit yaratadi. Shuning uchun ham pul mablag‘lari, aktsiya, obligatsiya va boshqa moliyaviy shaklda investitsiya qilishdan maqsad mol-mulklarning kapitallashuvini ta‘minlash, ularni yangilash va zamonaviylashtirishdan iborat. Operativ va moliyaviy lizing o’rtasidagi asosiy farqlar? Operatsion lizing va moliyaviy lizing o'rtasidagi asosiy farq birinchi turdagi shartnomalarni tuzish doirasida lizing beruvchining xarajatlarini uning sherigi tomonidan to'liq qoplash zarurati yo'qligi va ikkinchi holatda tegishli majburiyatning mavjudligi. Ushbu holat lizing shartnomalarini tuzish muddatlari va mulkning funktsional holatini saqlash bo'yicha majburiyatlarni taqsimlashdagi farqni ham belgilaydi. Operatsion lizingni kichik va o'rta firmalar uchun yanada jozibador deb hisoblash mumkin, chunki u bo'yicha umumiy to'lovlar odatda moliyaviy lizing bo'yicha mulkni topshirish holatiga qaraganda ancha past bo'ladi. Demak, lizing oluvchilar uchun kamroq qattiq talablar, ularga katta hajmdagi kredit mablag'larini jalb qilishning hojati yo'q. Operatsion va moliyaviy lizing o'rtasidagi farqni aniqlab, biz topilmalarni kichik jadvalda aks ettiramiz. Ko'pchilik uchun o'ziga xos "sehrli tayoqcha" yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar - bu operatsion lizing. Bu katta moliyaviy investitsiyalarni jalb qilmasdan korxona aktivlarini muntazam yangilab turish imkonini beradi. Bitimning asosiy shartlari jismoniy yoki yuridik shaxs tomonidan lizingning qaysi shakli tanlanishiga bog'liq - o'sish stavkasidan soliqqa tortishning murakkabligigacha. Keling, operatsion lizing moliyaviy shakldan qanday farq qilishini ko'rib chiqamiz va undan foydalanishning afzalliklari nimada? Operatsion (operativ, operativ) lizing - bu lizing oluvchiga mulkdan foydalanish huquqini beruvchi va shartnoma muddati tugagandan keyin uni lizing beruvchiga qaytarish majburiyatini beruvchi moliyaviy vositadir. Real va portfel investitsiyalarning farqi? Har qanday sarmoyaning bitta maqsadi bor - investitsiyadan daromad olish va ular odatda to'g'ridan-to'g'ri va portfel investitsiyalariga bo'linadi. Bunday investitsiyalar aksariyat hollarda qimmatli qog'ozlar sohasida katta tajribaga ega boshqaruv kompaniyalari tomonidan amalga oshiriladi. Bundan tashqari, in yirik kompaniyalar Buning uchun maxsus yaratilgan birliklar mavjud. Ularning maqsadi to'g'ridan-to'g'ri va portfel investitsiyalarining foydali variantlarini topishdir. Agar portfel sarmoyasi dan iborat bo'lsa pul investitsiyalar suyuqlikka qimmat baho qog'ozlar keyinchalik daromad olish uchun, keyin bevosita investitsiyalar shu bilan farqlanadi, bu pul kompaniyaning ustav kapitali va aktivlariga investitsiya qilinadi... Aksariyat hollarda to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar korxona aktsiyalarining ko'p qismini (nazorat paketini) sotib olishni o'z ichiga oladi, bu esa investorga korxonani boshqarishda bevosita ishtirok etish imkonini beradi. To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar asosan uzoq muddatli istiqbolda amalga oshiriladi, investorning o'zi esa kompaniyaning yanada rivojlanishi va gullab-yashnashidan bevosita manfaatdordir. Va hamma narsani to'plash uchun investitsiya fondlari, joylarda maxsus fondlar tashkil etilmoqda. Bundan tashqari, to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar xorijda o'z filiallarini ochish uchun etarlicha yirik korxonalar tomonidan qo'llaniladi. Bunday to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar strategik ahamiyatga ega bo'ladi, chunki ular kompaniyaning ishlab chiqarish hajmini oshirishga va uning tashqi bozorlarda ta'sir doirasini kengaytirishga olib kelishi mumkin. Yüklə 171,36 Kb. Dostları ilə paylaş:
|