Таълими методикаси book · December 022 citations reads 2,437 author

 
GEOGRAFIK O’RNI.
Shimoliy Amerika G’arbiy va Shimoliy yarimsharda 
joylashgan. 
U boshqa materiklarga nisbatan Shimoliy qutb tomon uzoq cho’zilgan. 
Materikning shakli uchburchakni eslatadi. 
Materik kattaligiga ko’ra uchinchi o’rinda turadi.
Janubda Panama kanali orqali (eng tor joyi 48 km) Janubiy Amerika bilan 
tutashgan. 
Yevrosiyodan kengligi 85 km bo’lgan Bering bo’g’izi orqali ajralib turadi.
Shimoliy va sharqiy qirg’oqlari kuchli parchalangan. 
O’RGANISH TARIXI.
X asr oxirlarida norman Erik Rauda Grenlandiyani, materikning shimoliy-sharqiy 
qismini o’rgandi. 
Jon Kabot Nyufaundlend orolini va Labrador yarimoroli qirg’oqlarini kashf etdi. 
XVII asrda G.Gudzon, A.Makenzi va boshqalar materikning sharqiy va shimoliy 
qismlarini o’rganishdi. 

---

307 
XX asr boshida R.Amundsen birinchi bo’lib materikning shimoliy qirg’oqlarini 
suzib o’tdi va Shimoliy magnit qutbining geografik o’rnini aniqladi.
1732-yilda rus sayyohlaridan I.Fyodorov va M.Gvozdev materikning shimoliy-
g’arbiy sohillarini o’rganishdi. 
Aleut orollari va Alyaska sohillarini o’rganish va xaritaga tushirish ishlarini 
V.Bering, A.Chirikovlar bajarishdi. 
Savdo-sotiq ishlarini yo’lga qo’yishda G.Shelexovning xizmatlari katta bo’ldi. 
O’sha paytda Shimoliy-g’arbiy Amerikani Alyaska deb atashgan va u 1798-yilda 
ruslar tomonidan monopoliyaga aylantirilgan hamda “Rus Amerikasi” nomi bilan 
atala boshlangan. 
1867-yilda Alyaska AQSHga sotib yuborilgan. 
GEOLOGIK TUZILISHI.
Mezozoy erasining boshlarida Shimoliy Amerika 
qadimgi Lavraziyadan ajralib chiqqan. 
So’nggi 1 mln yil davomida Yevrosiyo bilan Shimoliy Amerika bir-biridan 40 km 
masofaga uzoqlashgan. 
Materikdagi Kordilyera, Qoyali tog’lar, Appalachi tog’lari kaledon, gersin, 
mezozoy tog’ burmalanishida ko’tarilgan bo’lib, alp burmalanishida yoshargan. 
Tekisliklarda cho’kindi tig’ jinslari uchrasa, tog’larda magmatik va metamorfik 
tog’ jinslari tarkib topgan.