S ф = B м - (T м + S т ) Bu yerda:
S ф - sof foyda;
B м - mahsulot bahosi;
T м - mahsulot to‘liq tannarxi;
S т - soliq to‘lovlari.
Aktivlarning rentabelligi ko‘rsatkichi bir so‘mlik aktivlarga
(XYuSning butun mol-mulkiga) to‘g‘ri keluvchi sof foydaning
miqdorini ko‘rsatadi va XYuS faoliyatining moliyaviy faolligini
o‘zida aks ettiradi. Bu ko‘rsatkichning darajasi XYuS aktivlarining
tarkibiy tuzilishiga, ya’ni asosiy fondlar aktiv va passiv
qismlarining, asosiy va aylanma kapitalning nisbatiga bog‘liq.
XYuS asosiy kapitalidan foydalanishga tavsifnoma beruvchi
muhim ko‘rsatkichlardan biri fond qaytimi hisoblanib, uni quyidagi
formula yordamida aniqlash mumkin:
F к = (R м : A ф ) Bu yerda:
F к - fond qaytimi;
R м - realizatsiya qilingan mahsulot hajmi;
A ф - asosiy fondlarning yillik o‘rtacha
qiymati.
Asosiy fondlarning aktiv qismiga (dastgohlar, mashinalar,
mexanizmlar va h.k.) qancha ko‘p asosiy kapital sarflangan bo‘lsa
va ular yil davomida qanchalik ko‘p aylanish sodir etsa, XYuS
shuncha ko‘p foyda oladi.
Aylanma aktivlar XYuS kapitalining eng faol elementi
hisoblanadi. Yil davomida ular aylanishining miqdori kapitaldan
211
9-BOB. XO‘JALIK YURITUVCHI SUBYEKTLARNI
