«tanlov fan» (basketbol ) fanidan ma`ruzalar matni

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

Mavzu: O’zbekistonda basketbolning rivojlanishi. 

 

Reja: 

 

1.  Basketbolning paydo bo’lishi va rivojlanishi. 

2.  Hozirgi kunda  basktbol. 

3.  O’yin texnikasi. 

 

Tayanch iboralari: 

 

 

Basketbol  tushunchasi,  musobaqa  qoidalari,  basketbol  maydoni,  basketbol  jihozlari, 

qoida  qonunlari  ,  musobaqa  davrlari,  o’yin  vaqti,  jamoalar  tarkibi,  olimpiada  o’yinlari, 

federatsiya a’zolari. 

 

 

O’zbekistonda  hudidida    basketbol  1913-14  yillarda  tarqala    boshlaganligi  haqida  

ma’lumot  bor.  Ammo  o’lkamizda    basketbol  faqat  1917  yildan  boshlab  rivoajlana  boshladi. 

O’zbek sportchilarining  basketbol bilan  tanishishi Osiyo bo’yicha vakili L. Barxashning nomi  

bilan  bog’liq  1920  yilda  Farg’ona  basketbol  jamoalarini  tashkil  qilib  ularni  qoidalari  bilan 

tanishtirdi. 

 

Basketbol  29x16  m  li  maydonchada    har  jamoada  9  kishidan  iborat  bo’lib  o’ynadilar. 

Maydoncha siziqlar bilan 3 qismga bo’linib, basketbolchilar 3 himoyachi, 3 yarim himoyachi va 

3 hujumsiga  ajratilar edi. Ular to’pni savatga ikki qo’llab pastdan otar edilar.  

Toshkentda  basketbol  jamoasini  voleybol  instruktori  S.Stariy    tashkil  qildi.  R.Taranov,  A. 

Bagachenkov,  YU.  Beloserkovskiylar  bu    jamoaga  a’zo  edilar.  Basketbol  seksiyalari  

keyinchalik Namangan , Samarqand va  O’rta  Osiyodagi boshqa shaxslarning fabrika, zavod va  

boshqa  tashkilotlarda  tashkil  qilina boshladi.  SHuning uchun, basketbol Sirdaryo viloyatining 

1924  yilda  o’tgan    olimpiadasi  dasturiga  kiritildi.  Bu  yillarda    musobaqalar  1922  yildagi 

qoidalari asosida  o’tkazildi. O’yin  vaqti 40 m bo’lib har ikki jamoa  5 kishidan  iborat edi. (2 ta 

himoyachi,  markaziy  o’yinchi  va 2 ta hujumchi). Himoyadagi  faqatgina  markaziy   humjumchi 

qaytib kelar o’yinda hech qanday  kombinatsiya qo’llanmasdi. 

1934    yilda  basketbol  bo’yicha  o’tkazilgan  birinchi  O’rta  Osiyo    spartakiadasiga  esa 

O’zbekiston erkaklari va ayollar terma jamoalari  birinchi o’rinni egalladilar. 

Respublikamizning  kuchli  basketbolchilari  to’pni  ko’krakdan  ikki    qo’llab  va  yelkadan 

bir  qo’llab    o’tkazish  kabi  usullarni    qo’llay  bilishdi.  Mahalliy    millat  vakilllarining  jamoalari 

o’rtasida birinchi Respublika  chempionati 1945 yilda Andijonda bo’lib o’tdi. Musobaqalarda 4 

ta    jamoalar  qatnashib  1-inchi    zrinni  Samarqand,  2-inchi  o’rinni  Namangan,  3-inchi  o’rinni 

Andijon,  4-inchi  o’rin  Toshkent  shahrining    jamaolari  egalladilar.  Hozirgi  kunda  

Respublikamizda  309  ta  sport  zallari  104  ta  talabga  javob  beradigan  basketbol  maydonchalari 

mavjud. 

Basketbol o’yinni 2 bo’limidan iborat bo’ldi. Bu hujum  texnikasi va  himoya texnikasi. 

Har bir bo’lim va himoyadan qo’llaniladigan texnik usullaridan tashkil topadi. 

Xamma    usullarni  bajarish  eng  kulay  va  mustaxkam  dastlabki  xolat  g’  turish  holatidan  

boshlanadi. 

Taktika    basketbol    nazariyotchi  basketbol  qonuniyatlarini,    kurashning  olib  borilish 

vositalarini,  usullarini  va  formalarini  hamda    ularni  muayyan    ravishda    raqibga  qarshi 

qo’llanishi  o’rganadigan    bo’lim.  Hujum    va  himoyada    zo’llaniladigan  taktik  harakat  

qarama-qarshi  harakatlarni  yechish  uchun  qo’llaniladi.  SHuning  uchun,  taktika  ikki  katta 

bo’limga-hujum taktikasi va himoya  taktikasiga ajratiladi. 

Hujumdagi    eng    katta  vazifa  –  bu  raqibning  himyaodagi  harakatlari  tartibini  buzish  va 

savatga  to’p otishga individual qarshilikni yengish hisoblanadi.