Tarbiya jarayonn mohiyati va tarbiya prinsiplari

Tarbiya usullarini to'g'ri tanlashning tarbiya jarayonidagi aha-miyati qanday?

Tarbiya natijasi tarbiya jaiayonining usullari, uslubi, vositalari va shakllaridan mohirona foydalanishga bog'liq. Tarbiyachilar ta'sir etishning bola shaxsiyatiga mos usulini, eng maqbul usulini tanlab olishi, uning shaxsini o'zgartirishi uchun kerakli shart-sharoit yaratishlari lozim. Tarbiya usullari har bir bolaga, har qaysi bolalar jamoasiga alohida munosabatda bo'lishni nazarda tutadi.

Xalq pedagogikasi o'zbekona axloq, odob va tarbiyaning murakkab barcha qirralarini o'zida mujassamlashtiradi. Xalq pedagogikasida turli xil tarbiya usullari va vositalaridan foydalaniladi. Bu usul vositalar nihoyatda rang-barang bo'lib, ko'p tomonlari bi­lan ilmiy pedagogikaning shakllanishida ham o'z ta'sirini ko'rsatgan.

Xalq pedagogikasida qo'llanilgan juda xilma-xil tarbiya usullari quyidagi tarzda umumlashtirilgan:

1.   Tushuntirish (maslahat berish, uzr so'rash, yaxshiliklar haqida so'zlash, o'rnak bo'lish).

2.   Nasihat berish (o'git, undash, ko'ndirish, iltimos qilish, oq yo'l tilash, yaxshiliklar haqida so'zlash, raxmat aytish, duo qilish).

3.   Namuna bo'lish (maslahat so'rash, o'rnak bo'lish).

4.   Jazo (ta'kidlash, ta'na-gina, tanbeh berish va h.k.)

 

Axborotni  uzatish va qabu] qilish xarakteriga qarab tarbiya usullari quyidagi turlarga bo'linadi:



16-rasm.