Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

2. O qsaroy h a q id a n im alarn i bilib oldin giz?
3. Ichan q a l ’aning m u z e y -q o ‘riqxonaga aylan tirilgan ligi va Jahon m erosi
r o ‘yx a tig a kiritilgan ligi n im an i a n g la ta d i?
M U ST A Q IL IS H
Siz yashayotgan hududda qanday tarixiy yodgorliklar borligini aniqlab 
keling.

---

IX bob. INSONIYAT TARIXIDAGI
JAHON
40-§. BIRINCHI JAHON URUSHI
Urushning sabablari. 
Urushlarning hammasi dahshatli. Ammo 
ularning ichida eng dahshatlisi jahon urushlari bo‘ldi. Chunki 
bu urushlarda dunyoning ko‘plab davlatlari ishtirok etishdi. Bino- 
barin, qirg‘in va vayronagarchilik, xalqlar boshiga tushadigan azob- 
uqubatlar ham shunchalik ko‘p b o ‘lgan. Insoniyat bugungi kunga- 
cha ikkita jahon urushini boshidan kechirdi. Ularning birinchisi 1914- 
yilda boshlanib, 1918-yilda tugadi.
X o‘sh, bu urushning sabablari nim alardan iborat edi? Qudratli 
davlatlar 1914-yilgacha dunyoning kuchsiz davlatlari hududlarini bo­
sib olib, ularni o‘z mustamlakalariga aylantirib bo‘ldi. Buyuk Britaniya 
(Angliya), Fransiya va Rossiya imperiyasi dunyoning eng yirik 
mustamlakachi davlatlariga aylanishdi.
Yodda tuting!
Boshqa davlatlar hududlarini z o ‘rlik y o ‘li bilan bosib olgan davlatlar 
m ustam lakachi davlatlar deyiladi.
Germaniya, Avstriya-Vengriya va Italiyaning mustamlakalari esa 
kamroq edi. Germaniya buni bahona qilib dunyoni qayta bo ‘lishni 
talab eta boshladi.
Avstriya-Vengriya da’vo qilayotgan hududlar, asosan, Rossiya ta’siri 
ostida, Italiya da’vo qilayotgan hududlar esa Fransiya ixtiyorida edi. 
Shuning uchun ham ular Germaniyani qo‘llab-quwatladilar. Buyuk

---

Britaniya, Fransiya va Rossiya Germaniyaning talablarini rad etish- 
di. Natijada Yevropaning qudratli davlatlari o ‘rtasidagi ziddiyatlar 
yanada kuchaydi. O xir-oqibatda ular bir-biriga dushm an b o ‘lgan 
ikkita ittifoqqa birlashdilar. Germaniya, Avstriya-Vengriya va Ita- 
liyani birlashtirgan birinchi ittifoq «U chlar ittifoqi», Buyuk B ri­
taniya, Fransiya va Rossiyani birlashtirgan ittifoq esa «Antanta» 
deb ataldi.
Yodda tuting!
«Uchlar ittifoqi» va «Antanta» o ‘rtasida dunyoni qaytadan b o ‘lib olishga 
urinish — B irinchi ja h o n urushining asosiy sababi b o ‘ldi.