Tarmoqlar (Ethernet, optik, simsiz, mobillik)

TARMOQ TURLARI

1. 
   PAN (Personal Area Network) – ko'pi bilan 8ta qatnashchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 30 metrgacha.
   
2. 
   LAN (Local Area Network) – 10 tadan 100 gacha foydalanuvchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 100 metrgacha.
   
3. 
   CAN (Campus Area Network) – o'ziga bir necha LAN tarmoqlarini birlashtiradi. Katta va ko'p segmentli LAN hosil qilinadi.
   
4. 
   MAN (Metropolitan Area Network) – shahar qamrovidagi tarmoq. 1000 metr masofani o'zida qamrab oladi va o'zida 1000 ta foydalanuvchilarni o'ziga birlashtiradi.
   
5. 
   WAN (Wide Area Network) – global kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Million abonentlarni o'zida birlashtiradi (Internet)
   

IP- qurilmalarninng tarmoqdagi unikal raqami, takrorlanmas virtual addressdir. Internet va lokal tarmog'idagi qurilmalar bir-biri bilan IP protokoli orqali bir-birini IP adreslariga ma'lumot junatish orqali aloqa qilishadi. Bu aloqaning o'ziga yarasha qonun qoidalari bor va shu qonun qoida asosida bir IP manzil ikkinchi IP adresga xabar(paket) jo'natadi va shu qonun qoida protokol deyiladi. IP addres tarmoq interfeyida bo’ladi. Internet AQSh harbiy tizimi uchun ARPANET o’ylab topgan tarmoq.
ICANN-( Internet Corporation for Assigned Names and Numbers - Tayinlangan Nom va Sonlar Internet Korporatsiyasi ) , notijorat tashkilot bo’lib, internet protokoli va DNS tizimini boshqarishga mas’uldir. IP addreslarni boshqarish koorporatsiyasi. AQSh ning Koliforniya shtatida 1998-yil 30-sentabrda tuzilgan.
IANA- (Internet Assigned Numbers Authority- Internetga tayinlangan raqamlar organi) Xalqaro IP addresslarni taqsimlaydigan xalqqaro tashkilot. Internetda mashruti bo;’lgan IP larni tarqatadi. Global IP manzillarni taqsimlashni, avtonom tizim raqamlarini taqsimlashni, domen nomlari tizimida (DNS) ildiz zonasini boshqarishni, media turlarini va boshqa internet protocollari bilan bog’liq belgilar va Internet raamlarini nazorat qiluvchi standart tashkilotdir. 1998 yilda AQSh Savdo Departamenti shartnomasiga asosan shu maqsadda tashkil etilgan notijorat xususiy Amerika korporatsiyasi ICANN funktsiyasidir. ICANN 1998 yildan 2016 yilgacha to'g'ridan-to'g'ri IANA-ni boshqargan, o'shanda u bugungi kunda IANA-ni boshqarayotgan ICANN filiali bo'lgan Public Technical Identifiers (PTI) ga o'tkazilgan.
IATA- internet arxitekturasi bilan shug’ullanadi, butun dunyoga o’zining switchlarini( ulanish nuqtalarini) tashlab chiqga tashkilot.
ICANNda 5 ta regional internet registrlari mavjud:

1. 
   ARIN
   
2. 
   RIPE NCC
   
3. 
   APNIC
   
4. 
   LACNIC
   
5. 
   AFIZINIC
   

IPv4- uzunligi 32 bit ( 4bayt) . tarmoqni ishlash standarti IPv4 ga nisbatan ishlab chiqilgan.IANA tashkiloti A, B, C, E, D klassga ajratgan . IPv4 4 294 967 296 (2³²) ta ip manzili bor. 10 lik sano sistemasidan foydalaniladi. 2lik sanoq sistemasini ham tushunadi. ICANN tashkiloti tarqatadi. 0.0.0.0 kabi yozladi. 255.255.255.255 oxirgi akti.
IPv5 – oudio va video konfirensiyalar IPv5 dan , data bo’lsa IPv4 dan ketishi kerak bo’lgan. 2 ta versiya realizatsiya integratsiya hosil qilish qiyin bo’lganligini, mablag’ ko’p ketishi, uzliksiz bo’lmasligii uchun rad etilgan.
IPv6 – uzunligi 128 bit (16 bayt) dastlabki 64 bit tarmoq addressini , qolganii host addresnii bildiradi. 2¹²⁸ ta ip addreslari mavjud. 16 lik sanoq sistemasida ishlaydi. Intente all sings dan keyin ishlab chiqilgan. To’laqonli xavfsizlik yo’q, coll texnologiyasiga asoslangan sistemalar, tarmoqlar, foydalanadi. Kun.uz, google.com, youtube, ijtimoiy tarmoqlar, Uztelecom foydalanadi. 12,5 % sotilgan. “:” bilan ajrtatib yoziladi.
IP manzil kiritilishini quyidagi turlari mavjud
1.Static
2.Dinamic
IP manzillar tarmoqda foydalanishiga ko'ra ikki xil buladi.
1. global (real, beliy, oq)
2. local (seriy)
Seriy (priate) ip addreslar:

1. 
   10.0.0.0 — 10.255.255.255 2²⁴-2=16 777 241 ta ip mavjud.
   
2. 
   172.16.0.0 — 172.31.255.255 2¹⁶-2=65 534 ta ip mavjud.
   
3. 
   192.168.0.0 — 192.168.255.255 2⁸-2=254 ta Ip mavjud.