Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor, professor Teshaev O. R

Xar bir gurux boshqa guruxlarni baxolaydi. Xar bir talab bo‘yicha tulik bajarilsa -15 ball

Gurux№		Tushunarli va aniq javob (5)	Ko‘rgazma-lilik(5)		reglamentgaamal qilish (2,5)		Guruh faolligi (2,5)		Jami ball-15
1.
2.
Maksimal ball 15	13-12 ball			11-10 ball		9-8 ball		7-6 ball
100%-86%	85%-73%			70-56%		53%-46%		43% va undan kam

15.3.Amaliy qismi

Homiladorlik davrida DJT qo‘llash.

Bajariladigan bosqichlar :

№	Bajaradigan ish nomi	Bajar-madi	Maksimal ball
1	Homiladorlik davrida DJTni qo‘llashga qarshi ko‘rsatmalarni sanab o‘tish.	0	10
2	Homiladorlik davrida harakat tartibotini belgilash.	0	10
3	Homiladorlik davrida DJT vazifalarini to‘g‘ri qo‘yish.	0	10
4	Homiladorlik davrida DJTning vosita va shakllarini tanlash.	0	30
5	Bemorlarga tavsiya etiladigan gimnastik mashqlar kompleksini tuzish.	0	30
6	Mashg‘ulotlarning samaradorligini aniqlash	0	10
	Jami : 20 * x/100 koeffitsentga	x	100

Amaliy ko‘nikmalarni baxolash mezoni:

100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% va undan kam
40-34,4-a'lo	34-28,4-yaxshi	28-22-o‘rta	21,6-14,8-qoniqarsiz	14,4 va undan kam-yomon

16.Malaka, ko‘nikma va bilimni tekshirish usullari

-og‘zaki

-yozma

-vaziyatli masala

-o‘zlashtirilgan amaliy ko‘nikmalarni namoyish etish
17.Nazorat uchun savollar

1.Homiladorlik davrda DJTning usullari va ularning afzalliklari?

2.Tug‘ruq davrida DJTni qo‘llashdan maqsad qanday?

3.Tug‘ruqdan keyingi davrda qo‘llaniladigan DJTning qanday vositalarini bilasiz?

4.Ayol jinsiy organi yallig‘lanishida DJTning shakllari va ularning davolash jarayonidagi ahamiyati?

4.Bachadon va qinning pastga tushushida jismoniy mashqlarning shifobaxsh ta'sir mexanizmi.

5.Bachadon anamaliyasida DJT qanday maqsadda qo‘llaniladi?

6.Qaysi holatlarda ideomotor mashqlarni qo‘llash tavsiya etiladi?

7.Tabiatning tabiiy omillarini qo‘llashdan maqsad.

8.Homiladorlik vaqtida harakat tartibotining vazifalari qanday?

9.Ginekologik kasalliklarda DJTning vositalari qanday maqsadda qo‘llaniladi?

10.Bachadon va qinning pastga tushushida qo‘llaniladigan harakat tartibotlari va ularning vazifalari qanday?

11. Bolaning rivojlanishni baxolashda DJTning ahamiyati.

12. Pediatriyada ideomotor mashqlar qo‘llash.

13. Davolovchi gimnastika muolajasini tuzishda nimaga e'tibor berish kerak?

14.Qo‘llanilayotgan jismoniy mashqlarning samaradorligini baholovchi usullarni ayting?

18.Adabiyotlar

Asosiy

1.yepifanov V.A., Apanasenko G.L. «Lechebnaya fizkultura i vrachebnыy kontrol» M., 1990

Ko‘shimcha adabiyotlar

1.yepifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

2.Popov V.I. Chogovadze V.G. « Fizicheskaya reabilitatsiya» Rostov na Donu 2001

3.yepifanov V.A. “ Lechebnaya fizicheskaya kultura” M. 2003

4.Dubrovskiy V.A. “ Lechebnaya fizkultura” M. 2004

5.Leksionnыe materialы i uchebno-metodicheskie razrabotki

6.yepifanov V.A. «Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina» M., 2000

7.Rixsieva O.A. «Massaj» T. 1996

8.yevdokimova T.A. Milyukova I.V. Noveyshiy spravochnik“ Lechebnaya fizkultura” M. 2004

9.«Meditsinskie osnovы fizicheskogo vospitaniya i formirovaniya zdorovya i garmonichnogo razvitiya detey i podrostkov» prof. Nazirov F.G. prof. Axmedova D.M. prof. Suyumov F.A. dots. Vasilev V.D, prof. Shayxova G.I. Tashkent 2003

10.Karpman V.L. «Serdse i sport» M., 1999

11.Edvard T. Xouli, B. Don-Frenks « Rukovodstvo instruktora ozdorovitel-nogo fitnessa» Kiev 2004

12.Bet Shou “Yoga fit Trening dlya zdorovya” M. 2005

13.Milyukova I.V. yevdokimova T.A. “ Gimnastika dlya detey” M. 2004

14.A. Bokov S. Sergeev “ Yoga dlya detey” M. 2004

15.yepifanov V.A., Moshkov V.N. «Lechebnaya fizkultura (spravochnik)» M.1997

16.M., Aulik I.V. «Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte» M., 1990

17.Yuldashev K.Yu. «Nemedikamentoznыe metodы lecheniya profilaktiki i meditsinskoy reabilitatsii». Sb. nauch. trudov. T.-1994

18. Chet el adabieti:

Teylor S.B., Miller N.H. “ Basic physiologic principils relatied to

Group exirsise programs” Filadelphiya 1988

Tehaxton L. “ Phithiological and psythological effects of short term exirsise

eddiction on habitual runners.” 1992

19. Internet istochniki:

www.doktor.ru, www. medinfo. home.ml.org

http://www.restart-med.ru

http://www.mirmed.ru

http://skolioz.mccinet.ru

http://www.sportpsy.cz
MASALALAR VA MAShQLAR TO‘PLAMI

Masala №1. Bemor DJT xonasiga yuborilgan. Sizning harakatingiz?

Javob: Bemorning kasallik tarixi bilan tanishib chiqib, DJTga qarshi ko‘rsatma yo‘qligi aniqlanadi. Bemor uchun harakat tartiboti belgilanadi va vazifalari qo‘yiladi. Belgilangan vazifalarga qarab DJT shakllari va vositalari tanlanadi.

Masala №2. Bemor 40 yoshda. Diagnozi: Gipertoniya kasalligi II daraja. Shikoyatlari: Umumiy quvvatsizlik, apatiya. Nafas soni 20 ta/min. Yurak chegaralari normal,tonlari bo‘g‘iqlashgan, ritmik. Puls 80 ta /min. AQB 160/90 mm.sim.ust.

Gipertoniya kasallikida DJT qo‘llanishiga qarshi ko‘rsatmalar bo‘lishi mumkin?

Jismoniy mashqlarni yuqori AQB tushirishida nima yotadi?

Bemorga ratsional xarakat tartibotini belgilang.

DJT mashg‘ulotida bemorga qaysi maxsus mashqlar tavsiya etiladi va kurs davomiyligi?

DJT mashg‘ulotini samaradorligi va hafsizligini baholash usullari qanday bo‘ladi?

Javob:

Artereal gipertenziyaning og‘ir darajasi (220/110 mm.sm.ust.), gipertonik krizdan keyingi holat yoki AQBining keskin pasayishidan bemor umumiy holatining yomonlashuvi, yurak va yurak qon-tomir yetishmovchiligining og‘ir darjasi, yurak qon-tomir yetishmovchiligining rivojlanishi, paroksizmal va xilpiroq taxikardiyalarining takroriy hurujlari, ekstrasistoliyalar, QRS kompleksi oxirgi qismining manfiy dinamikasi, AV-blokada II-III darajasi, AQBning 90/60 mm.sm.ust dan. past bo‘lishi, qon ketish va tromboemboliya havfi.

Jismoniy yuklamalar AQB ni pasaytiruvchi ta'siri asosida qon tomirlar boshqaruvining murakkab mexanizmlari yotadi. Bular: simpato-adrenal tizimi faoligining pasayishi, o‘zgargan baroretseptorlar sezuvchanligining tiklanishi, Renin Angiotenzin tizimi faoliyatining normallashuvi va boshqalar. Natijada gemodinamika yaxshilanadi, yurak zarba hajmining kamayishi yoki qon-tomirlar umumiy qarshiligining kamayishi yoki ikkala ko‘rsatkichning bir vaqtda pasayishi. Gipertoniya kasalligi II bosqichida bemorlarga jismoniy mashqlar gipotenziv dori vositalari bilan birgalikda qo‘llanishi kerak.

Bemorga maxsus mashq sifatida periferik qon tomirlarni kengaytirish maqsadida qo‘l oyoqlarning distal qismlari uchun mashqlar tavsiya etiladi. Bemorlarga og‘ir yuklamali, statik (mushaklarni kuchlantiruvchi), keskin bajariladigan va anaerob mashqlar (nafasni ushlab turish) tavsiya etilmaydi.

Chidamlilikka beriladigan yuklamalar DJT mashg‘ulotida yaxshi samara beradi. Maksimal yurak urish sonini 65-85% GK I bosqichida, 40-65% GK II bosqichida bo‘ladi. Mashg‘ulotning davomiyligi 20-30 daqiqa, haftasiga 3-5 ta, mashg‘ulot energetik qiymati o‘rtacha 500 kkal.

Jismoniy mashq bajarganda YuUS = (170 – tinch. YuUS): 3x2 + tinch. YuUS

DJT mashg‘ulotining samaradorligi va havfsizligini baholash uchun albatda DJT kursidan oldin va keyin EKG qilinadi; AQB, pus har kuni nazorat qilinadi. Qilinishi mumkin bo‘lgan tekshiruvlar AQBni sutkalik monitorlanishi, ExoKG; umumiy qon va siydik analizi, bioximik qon analizi (qand, qon lipid spektri, kreatinin, kaliy va boshq.).

Masala №3. Bemor 30 yoshda. Diagnoz: bronxial astma, o‘rta og‘ir kechishi, qo‘zish davrida. Bemor bir yildan beri xasta, bir necha marta hurujlar kuzatilgan Ko‘krak qafasi silindrik shaklda, aralash tipda nafas oladi, perkussiyada o‘pkalarida qutichasimon tovush aniqlanadi. O‘pka ekskursiyasi ikki tomonda 2,5sm. Nafas sustlashgan, vezikulyar, jarangli xirillashlar nafas chiqarganda kuchayadi, nafas olish soni 24 ta/min. Yurak chegaralari normada,tonlari biroz bo‘g‘iqlashgan, puls 82 ta/min, ritmik. AD 120/85 mm sm.ust.

Tashqi nafas tekshiruvlari: O‘TS 3,8 l (99,4% IO‘TS), nafas hajmi 680 ml, nafas chiqarish hajmi - 0,95 l, nafa solish -1,75 l.

FO‘TS 1 s — 2,05 l (64,26% IO‘TS), Tiffno indeksi — 60-65%; O‘MTX —11,34 l, O‘MV — 15,06 l (14,25% IO‘MV).

1.DJTning vazifalarini qo‘ying.

2.DJTning vositalarini belgilang.

3.Maxsus mashqlarni taklif eting.

Javob:

1.Nafasning kompensator imkoniyatlarini rivojlantirish, nafas va yurak-qon tomir tizimining funksional holatini yaxshilash, kundalik va mehnat yuklamalariga moslanuvchanlikni oshirish.

2.Jismoniy mashqlar, ko‘krak qafasi massaji.

3.Nafas chiqarish fazasini oshirish bilan statik nafas mashqlari, nafas chiqrishda nafasni ushlab qolish, dinamik nafas mashqlari, tovushli nafas gimnastikasi. Ko‘krak qafasi va yelka kamari mushaklarini bo‘shashtirishga, qo‘l va oyoqlar uchun dinamik mashqlar.

Masala №4. 20 yoshli bemor Diagnoz: O‘ng pastki bo‘lak pnevmoniyasi, pnevmokokkli etiologiya bilan, kasallikning 8-kuni. Shikoyati qiyin ajraluvchi shiliq-yiring aralash yo‘talga, nafas olganda o‘ng tomonda ko‘krak qafasida sanchuvchi og‘riqqa, tana harorati 37,2 ^oS. O‘ng tomnda pastda perkutor tovush timpanik (bo‘g‘iq) xarakterda, sust bronxial nafas, jarangli krepitatsiyalangan xirillashlar.Rentgenogrammada o‘ng o‘pakaning pastki bo‘lagi soyalangan. Qon analizi dinamikada neytrofilyoz kamayib borgan, EChT — 25mm./soat.

1.DJT asosiy vazifasi ayting.

2.DJT vazifalarini belgilang.

3.Nafas mashqlari ko‘rstaing.

Javob:

1.Yalig‘lanish o‘chog‘ini so‘rishi..

2.Tashqi nafas faoliyati tiklash, nafas va yurak qontomir tizimlariini funksional xolatini yaxshilash.

3.Drenajlovchi nafas mashqlari Tana qismlariga mashqlar bilan dinamik nafas mashqlari birga qo‘llash.

Masala №5.

Bemor 30 yosh. Diagnoz: O‘ng tomonlama ekssudativ plevrit.xastalikni 3-kuni. 150 ml ekssudat olingan. O‘mumiy xolati qoniqarli, temperatura 37,0 ^oS, chuqr nafas olganda og‘riq kuzatilmoqda.

1.bemorga DJT qo‘llash uchun yana qaysi tekshiruvlar sizga kerak bo‘ladi?

2.DJT vazifalari.

3.DJT vositalari.

4.Maxsus mashqlar.

Javob:

1.Ekssudatni laborator analizi, ko‘krak qafasini rentgenoskopiya yoki rentgenografiyasi, EKG.

2.Nafas kompensator imkoniyatlarini rivojlantirish, nafas va yurak-qontomir tizimining funksional xolatini yaxshilash, kundalik va mehnat yuklamalariga moslanuvchanlikni oshirish.

3. Jismoniy mashqlar, ko‘krak qafasi massaji,chiniqish.

4.Nafas mashqlari plevral pardalari bitishmalarini cho‘zish maqsadida,maxaliy statiik nafas mashqlar.Tana qismlariga mashqlar bilan dinamik nafas mashqlari birga qo‘llash.

Masala №6.

Bemor ayol S. 32 yoshda. Diagnozi: Homiladorlik 24-hafta. Shikoyatlari: umumiy holsizlanish, ba'zan ertalabki ko‘ngil aynash. AQB 110/60 mm.sim.ust.

Savol:

1. Qanday DJT vositalari va shaklllaridan foydaniladi?

2. Homiladorlik davrida DJT ga qarshi ko‘rsatmalar.

Javob:

1. 
   Gimnastik mashqlar, amaliy sport mashqlari, tabiiy omillar. Shakllar: kasalxona ichida va kasalxonadan tashqarida qo‘llaniladigan.
   
2. 
   Homiladorlik og‘ir kechishi va asoratlari.
   

Masala №7.

Bemor 26 yoshda. Diagnoz: Surunkali adneksit. Shikoyatlar: 6 yildan beri farzand ko‘rmaslik.

Savol:

1. 
   Qanday dastlabki holatlar qo‘llaniladi?
   
2. 
   Qanday mashqlar tavsiya etiladi?
   

Javob:

1. 
   Dastlabki xolatlar: yotgan holatda, oyoqlar bukilgan, tizza-tirsak holatlari.
   
2. 
   Nafas va umumiy rivojlantiruvchi mashqlar tavsiya etiladi.
   

TeST SAVOLLARI

1.Davolovchi jismoniy tarbiyaning o‘ziga xos 5 ta usulini ko‘rsating

1. 
   tabiiy biologik usuli*
   
2. 
   davolash jarayonida bemorning faol ishtiroki zarur *
   
3. 
   patogenetik davolash usuli*
   
4. 
   nospetsifik davolash usuli*
   
5. 
   funksional davolash usuli*
   
6. 
   nerv-reflektor davolash usuli
   
7. 
   gumoral usuli
   
8. 
   umumiy mustahkamlovchi davolash usuli
   
9. 
   stimulyasiyalovchi davolash usuli
   
10. 
    spetsifik davolash usuli
    

2.Jismoniy mashqlarning 5 ta davolovchi ta'sir mexanizmini ayting

1. 
   neyrogumoral*
   
2. 
   kompensator*
   
3. 
   trofik*
   
4. 
   normallashtiruvchi*
   
5. 
   stimullovchi*
   
6. 
   funksional
   
7. 
   jismoniy
   
8. 
   spetsifik
   
9. 
   nospetsifik
   
10. 
    umumiy mustahkamlovchi
    

3. Anatomik belgisi bo‘yicha mashqlar qaysi asosiy 5 ta mushak guruhlariga ko‘llanilishini ko‘rsating.

1. 
   bosh, buyin va ensa mushaklari uchun mashqlar*
   
2. 
   qo‘l va yelka kamari mushaklari uchun mashqlar*
   
3. 
   tana mushaklari uchun mashqlari*
   
4. 
   qorin devori oldi va toz tubi mushaklari uchun mashqlar*
   
5. 
   oyoq mushaklari uchun mashqlar*
   
6. 
   ko‘krak mushaklari uchun mashqlar
   
7. 
   orqa mushaklari uchun mashqlar
   
8. 
   toz mushaklari uchun mashqlar
   
9. 
   nafas mushaklari uchun mashqlar
   
10. 
    silliq mushaklar uchun mashqlar
    

4.O‘pkaning har xil segmentlaridan balg‘am evakuatsiyasi uchun 5 ta drenajlovchi holatni ko‘rsating.

1. 
   yiringli o‘chog‘ pastki segment- orqada va qorinda yotgan oyoq ko‘tarilgan holatda *
   
2. 
   pastki segment cho‘qqisi - sog‘ yonboshda qorin tomonga yarim o‘girilgan*
   
3. 
   yuqori segment - o‘tirgan holat tana oldinga va orqaga engashtirilgan*
   
4. 
   o‘rta segment-orqada yotib, oyoqlarni ko‘krakka tortgan holat*
   
5. 
   bronxlarning 2 tomonlama jarohati- har xil dastlabki holatlarda va tanani aylantirish, bukish *
   
6. 
   tozni ko‘tarish bilan kasal yonboshda yotgan holat
   
7. 
   pastki segment cho‘qqisi-kasal yonboshda yetib, qoringa o‘girilgan holat
   
8. 
   yuqori segment-boshni pastga tushirgan holat
   
9. 
   o‘rta segment-bosh tomonni ko‘targan holat
   
10. 
    yonboshga galma-galdan o‘girilish
    

5.Mexanoterapiyaga 5 ta ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   bo‘g‘imlardagi qiyin harakat*
   
2. 
   mushak qontrakturasi*
   
3. 
   yumshoq to‘qimaning chandiqli bitishi*
   
4. 
   parezlar*
   
5. 
   qo‘l-oyoq mushaklarining gipotrofiyasi va gipodinamiyasi*
   
6. 
   bo‘g‘imlar deformatsiyasi
   
7. 
   skelet mushaklarining gipertonusi
   
8. 
   suyaklarning sekin bitishi
   
9. 
   ankilozlovchi spondiloartrit
   
10. 
    siringomieliya
    

6.Mexanoterapiyaga 5 ta qarshi ko‘rsatmani ayting

1. 
   yaqqol og‘riq sindromi*
   
2. 
   bo‘g‘imlar deformatsiyasi*
   
3. 
   singan suyaklarning yetarlicha bitmaganligi*
   
4. 
   yuqori darajali miopiya*
   
5. 
   qandli diabetning og‘ir shakli*
   
6. 
   bo‘g‘imlarda harakatning qiyinligi
   
7. 
   mushak kontrakturasi
   
8. 
   bo‘g‘imlarda chegaralangan harakat
   
9. 
   parezlar
   
10. 
    yumshoq to‘qimalarning chandiqli bitishi
    

7.Mehnat bilan davolashga asosiy 5 ta qarshi ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   yallig‘lanish kasalliklarining xuruj davri*
   
2. 
   qon ketishga moillik*
   
3. 
   kauzalgiya (kuydiruvchi og‘riqlar)*
   
4. 
   yomon sifatli shishish*
   
5. 
   tromboflebit*
   
6. 
   gipertoniya kasalligi
   
7. 
   xomiladorlik
   
8. 
   ruhiy kasalliklar
   
9. 
   revmatizm
   
10. 
    neyrotsirkulyar distoniya
    

8.Klassik massajning asosiy 5 ta usullarini ko‘rsating

1. 
   silash*
   
2. 
   siqib chiqarish*
   
3. 
   yumshatish*
   
4. 
   surtish*
   
5. 
   tebratish*
   
6. 
   chimchilash
   
7. 
   ishqalash
   
8. 
   kesish
   
9. 
   urish
   

1. 
   vakuum massaj
   

9.Odam organizmiga massajning 5 ta fiziologik ta'sirini ko‘rsating

1. 
   terida trofik jarayonlarning yaxshilanishi*
   
2. 
   infiltratlarning surilishini yaxshilaydi*
   
3. 
   modda almashinuvini faollashtiradi*
   
4. 
   qon oqimi va limfa aylanishini yaxshilaydi*
   
5. 
   mushaklarning tonus va elastikligini oshiradi*
   
6. 
   suyaklarning bitishini faollashtiradi
   
7. 
   rezorbtiv ta'sir ko‘rsatadi
   
8. 
   simpato-adrenal funksiyani faollashtiradi
   
9. 
   proliferatsiyaga olib keladi
   
10. 
    ko‘zning ichki bosimini pasaytiradi
    

10.Organizmning funksional holatiga massajning asosiy 5 ta ta'sir qilish turlari

1. 
   Organizm tonusini oshiruvchi ta'siri*
   
2. 
   Tinchlantiruvchi ta'siri*
   
3. 
   Trofik ta'siri*
   
4. 
   Energotrop ta'siri*
   
5. 
   Organizm funksiyasini normallashtiruvchi ta'siri*
   
6. 
   Og‘riq qolduruvchi ta'siri
   
7. 
   Qon bosimini tushuruvchi ta'siri
   
8. 
   Mushak kuchlarini oshiruvchi ta'siri
   
9. 
   Dimlanishni kamaytiruvchi ta'siri
   
10. 
    Og‘riq kuchaytiradi
    

11.Amaliy sport turiga harakterli 5 ta mashqni ko‘rsating

1. 
   Yurish*
   
2. 
   Yugurish*
   
3. 
   suzish va eshkak eshish*
   
4. 
   changida yurish va konkida uchish*
   
5. 
   velosiped xaydash*
   
6. 
   futbol uynash
   
7. 
   voleybol uynash
   
8. 
   basketbol uynash
   
9. 
   suv polosi
   
10. 
    gandbol
    

12.O‘qituvchi-tarbiyalovchi belgisi bo‘yicha 5 ta mashqni ko‘rsating

1. 
   korreksiyalovchi yoki to‘g‘rilovchi*
   
2. 
   harakat koordinatsiyasini rivojlantiruvchi va muvozanatga mashqlar*
   
3. 
   irg‘itishga mashqlar*
   
4. 
   qarshilikda mashqlar*
   
5. 
   osilib chiqishga va emaklashga mashqlar*
   
6. 
   faol mashqlar
   
7. 
   mehnat ko‘nikmalarini tarbiyalovchi mashqlar
   
8. 
   funksiyani yaxshilovchi mashqlar
   
9. 
   muvozanatni susaytirvchi mashqlar
   
10. 
    funksiyani yomonlashtiruvchi
    

13.Massajga qarshi 5 ta ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   teri kasalligi, jarohati va sezuvchanligining ortishi*
   
2. 
   gangrena*
   
3. 
   limfoadenit*
   
4. 
   tanosil kasalliklar*
   
5. 
   surunkali osteomielit*
   
6. 
   gipertonik kasallik
   
7. 
   shishishlar (otek)
   
8. 
   kontraktura
   
9. 
   bo‘g‘imlar ankilozi
   
10. 
    neyrotsirkulyator distoniya
    

14. Shifoxonadan tashqarida qo‘llaniladigan DJTning 5 ta shaklini ko‘rsating

1. 
   terrenkur*
   
2. 
   sog‘lomlashtiruvchi yugurish*
   
3. 
   ekskursiya va sayr etish*
   
4. 
   yaqin turizm*
   
5. 
   o‘yinli darslar*
   
6. 
   jismoniy mashqlar
   
7. 
   massaj
   
8. 
   amaliy-sport mashqlari
   
9. 
   me'yorli yurish
   
10. 
    ertalabki gigienik gimnastika
    

15.Davolovchi gimnastika muolajasini o‘tkazishda zaruriy 5 ta qoidani ko‘rsating

1. 
   jismoniy yuklamani asta-sekin oshirish va pasaytirish*
   
2. 
   har xil mushak guruhiga jismoniy yuklamani ketma-ket taqsimlash*
   
3. 
   kayfiyatni yaxshilash uchun muolajani har xil va qiziqarli o‘tkazish*
   
4. 
   me'yorli yuklamalar (har bir mashqning qaytarilish soni)*
   
5. 
   adekvat dastlabki holatlarni qo‘llash*
   
6. 
   albatta ertalabki nonushtagacha o‘tkazish
   
7. 
   muolaja vaqtida mashg‘ulot zichligini albatta aniqlash
   
8. 
   har bir mashq vaqtini fiksatsiyalash
   
9. 
   har bir mashqdan so‘ng pulsni o‘lchash
   
10. 
    mashqlar ritmikligining bo‘lishi
    

16.Jismoniy mashqlarni me'yorlash uchun ko‘zda tutilgan 5 ta prinsiplarni ko‘rsating

1. 
   dastlabki holatni tanlash*
   
2. 
   muolajaning umumiy davomiyligi va mashqlarning umumiy soni*
   
3. 
   bir mashqning qaytarilish soni*
   
4. 
   harakatga mos holda surat, ritm va amplituda*
   
5. 
   ishlash va dam olishning galma-gal qo‘llash*
   
6. 
   davolovchi gimnastika kompleksini tuzish
   
7. 
   muolaja effektivligini hisobga olish
   
8. 
   izometrik va izotonik mashqlarni albatta galma-gal qo‘llash
   
9. 
   har bir muolajaning zichligini albatta aniqlash
   
10. 
    har bir mashqdan keyin pulsni albatta aniqlish
    

17.Terrenkur tavsiya etish uchun 5 ta ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   yurakning ishemik kasalligi*
   
2. 
   gipertonik va gipotonik kasalliklar*
   
3. 
   nevrozlar*
   
4. 
   tayanch-harakat apparati va nerv sistemasining travmatik jarohati*
   
5. 
   modda almashinuvining buzilishi*
   
6. 
   surunkali osteomielit
   
7. 
   infraktdan so‘ng yurak yetishmovchiligi og‘ir darajasi
   
8. 
   siringomieliya
   
9. 
   gipoglikemiya
   
10. 
    leykoz
    

18.Yarim to‘shak tartibotining 5 ta vazifasini ko‘rsating

1. 
   qon aylanishning ekstrakardial omillarini asta-sekin chiniqtirish*
   
2. 
   yengil jismoniy yuklamalarga organizmni asta moslashtirish*
   
3. 
   dimlanish holatlari bilan kurashish*
   
4. 
   bemorning ruhiy ezilishini yengish*
   
5. 
   qon aylanishning ekstrakardial omillarini faollashtirish*
   
6. 
   o‘sib boruvchi yuklamaga yurak-qon tomir sistemasini moslashtirish
   
7. 
   organizm sistemalarining korrelyasiyasini yaxshilash
   
8. 
   maishiy va kasb faoliyatiga bemorlarni tayyorlash
   

19.Yurak-qon tomir kasalliklarida davolovchi gimnastika samaradorligini baholovchi 5 ta ko‘rsatkichni ayting

1. 
   puls soni, arterial bosimni o‘lchash*
   
2. 
   EKG, FKG, vektokardiografiya*
   
3. 
   Polikardiografiya*
   
4. 
   Sfigmografiya*
   
5. 
   yurak-qon tomir sistemasining funksional sinamalari*
   
6. 
   pnevmotaxometriya
   
7. 
   spirografiya
   
8. 
   oksigemometriya
   
9. 
   Rozental ko‘rsatkichi
   
10. 
    o‘pkaning maksimal ventilyasiyasi
    

20.Nafas a'zolari kasalliklarida davolovchi gimnastika samaradorligini baholovchi 5 ta ko‘rsatkichni ayting

1. 
   nafas harakatining soni hisoblash*
   
2. 
   spirografiya*
   
3. 
   pnevmotaxometriya*
   
4. 
   ko‘krak qafasining rentgenskopiyasi*
   
5. 
   nafas sistemasining funksional sinamalari*
   
6. 
   kardiotaxometriya
   
7. 
   miotonometriya
   
8. 
   kaliperometriya
   
9. 
   Letunov sinamasi
   
10. 
    Martine sinamasi
    

21.Operatsiyadan oldingi va keyingi davrda davolovchi gimnastika samaradorligini baholovchi 5 ta ko‘rsatkichni ko‘rsating

1. 
   puls soni, arterial bosim*
   
2. 
   spirografiya*
   
3. 
   pnevmotaxometriya*
   
4. 
   qorin devori oldi mushaklariga statik yuklamalar-Djekson sinamasi*
   
5. 
   qorin devori oldi mushak tonusini aniqlash*
   
6. 
   uglometriya
   
7. 
   goniometriya
   
8. 
   kaliperometriya
   
9. 
   Letunov sinamasi
   
10. 
    Astrand sinamasi
    

22.Davolovchi gimnastika muolajasini o‘tkazishning 4 ta usulini ayting

1. 
   individual*
   
2. 
   kichik guruh*
   
3. 
   guruh*
   
4. 
   konsultativ*
   
5. 
   to‘shak
   
6. 
   yarim to‘shak
   
7. 
   birgalikda
   

23. Chiniqtiruvchi trenajerlarda mashq bajarish uchun asosiy 4 ta ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   yog‘ almashinishning buzilishi*
   
2. 
   o‘pkaning surunkali nomaxsus kasalliklari*
   
3. 
   yurak-qon tomir sistemasi kasalliklari (qon aylanish buzilmagan)*
   
4. 
   tayanch-harakat apparati kasalliklari*
   
5. 
   qandli diabet
   
6. 
   Bexterev kasalligi
   
7. 
   surunkali osteomielit
   
8. 
   Parkenson kasalligi
   

24.Jismoniy mashqlarni bajarish uchun qo‘llaniladigan 4 ta trenajerni ko‘rsating

1. 
   veloergometr*
   
2. 
   harakatli yo‘lka*
   
3. 
   «eshkak eshish» trenajeri*
   
4. 
   gimnastik komplekslar trenajeri*
   
5. 
   og‘iz kengaytiruvchi
   
6. 
   «sport» trenajeri
   
7. 
   «boks» trenajeri
   
8. 
   gimnastik devor
   

25.Davolovchi jismoniy tarbiyaning 4 ta asosiy guruh vositalarini ko‘rsating

1. 
   jismoniy mashqlar*
   
2. 
   tabiatning tabiiy omillari*
   
3. 
   mehnat bilan davolash*
   
4. 
   davolovchi massaj*
   
5. 
   me'yorli yurish
   
6. 
   terrenkur
   
7. 
   ertalabki gigienik gimnastika
   
8. 
   davolovchi gimnastika muolajasi
   

26.4 ta statik nafas mashqlarining ayting

1. 
   ko‘krak*
   
2. 
   diafragmal*
   
3. 
   to‘liq yoki aralash*
   
4. 
   lokal yoki mahalliy*
   
5. 
   Buteyko bo‘yicha VLGD
   
6. 
   Strelnikova bo‘yicha nafas gimnastikasi
   
7. 
   nafas olishda nafasni ushlash bilan
   
8. 
   nafas chiqarishda nafasni ushlash bilan
   

27.Shifoxona bosqichida qo‘llaniladigan DJTning 4 ta shaklini ko‘rsating

1. 
   ertalabki gigienik gimnastika*
   
2. 
   davolovchi gimnastika muolajasi*
   
3. 
   mustaqil bajarish uchun individual topshiriqlar*
   
4. 
   me'yorli yurish*
   
5. 
   terrenkur
   
6. 
   massaj
   
7. 
   jismoniy mashqlar
   
8. 
   nafas mashqlari
   

28.Davolovchi yurishni tavsiya etishda hisobga olinadigan 4 ta holatni ko‘rsating

1. 
   harakatning tezligi*
   
2. 
   masofaning uzunligi*
   
3. 
   qadamning uzunligi*
   
4. 
   joy relefi*
   
5. 
   qatnashuvchilar soni
   
6. 
   qatnashuvchilar yoshi
   
7. 
   qatnashuvchilar jinsi
   
8. 
   borish vakti
   

29.Hazm a'zolari kasalliklarida davolovchi gimnastikasining samaradorligini baholovchi 4 ta ko‘rsatkichni ko‘rsating

1. 
   oshqozon sokini tekshirish*
   
2. 
   gastrofibroskopiya*
   
3. 
   mushakka yuklama bilan funksional sinama*
   
4. 
   Djekson sinamasi*
   
5. 
   Rozental sinamasi
   
6. 
   Serkin sinamasi
   
7. 
   Genchi sinamasi
   
8. 
   Letunov sinamasi
   

30.Modda almashinuvi buzilishida davolovchi gimnastikaning samaradorligini baholovchi 4 ta ko‘rsatkichni ayting

1. 
   vazn-bo‘y ko‘rsatkichi*
   
2. 
   qon va siydikda qand*
   
3. 
   uglometriya*
   
4. 
   dinamometriya*
   
5. 
   Erisman indeksi
   
6. 
   farqlash indeksi
   
7. 
   goniometriya
   
8. 
   Pine indeksi
   

31.Tayanch-harakat apparati kasalligida va jarohatida davolovchi gimnastika samaradorligini baholovchi 4 ta ko‘rsatkichni ayting

1. 
   bo‘g‘imlarda harakat amplitudasini va harakatchanligini aniqlash*
   
2. 
   umurtqa poganasidagi harakat amplitudasini aniqlash*
   
3. 
   bo‘g‘imlarda xajmning o‘zgarishini o‘lchash*
   
4. 
   mushak kuchini aniqlash*
   
5. 
   rentgenskopiya
   
6. 
   Djekson sinamasi
   
7. 
   vazn-bo‘y ko‘rsatkichi
   
8. 
   kaliperometriya
   

32.DJT vositasi sifatida qo‘llaniladigan tabiatning 3 ta asosiy tabiiy omilini ayting

1. 
   gelioterapiya*
   
2. 
   aeroterapiya*
   
3. 
   gidroterapiya, talassoterapiya*
   
4. 
   balneoterapiya
   
5. 
   peloidoterapiya
   
6. 
   kislorodli terapiya
   

33.Shifoxonalarda qo‘llaniladigan 3 ta mehnat bilan davolashni ko‘rsating

1. 
   umumiy mustahkamlovchi*
   
2. 
   tiklovchi*
   
3. 
   professional*
   
4. 
   tinchlantiruvchi
   
5. 
   faollashtiruvchi
   
6. 
   funksional
   

34.Hazm organlari kasalliklarida DJTning vazifasini ayting

1. 
   *qorin oldi devori va toz tubi mushaklarini mustaxkamlash
   
2. 
   qon aylanishning ekstarkardial omillarini chiniqtirish
   
3. 
   oshqozondan qon ketishni oldini olish
   
4. 
   nafas yetishmovchiligini oldini olish
   

35.Hazm qilish organlari kasalliklarida DJTni qo‘llashga ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   *surunkali gastrit va oshqozon yara kasalligi
   
2. 
   oshqozon yarasi penetratsiyasi
   
3. 
   oshqozon yarasi perforatsiyasi
   
4. 
   peritonit
   

36.Hazm a'zolari kasalliklarida DJT ga qarshi ko‘rsatmani ayting

1. 
   *oshqozon yarasi yoki ichakdan qon ketishi
   
2. 
   najasda yashirin qon aniqlanishi
   
3. 
   epigastral soxada og‘riq
   
4. 
   kungil aynishi
   

37.Qorin oldi devori mushagi uchun yuklamali hisoblangan mashq turini ko‘rsating

1. 
   *orqada yotgan holatda to‘g‘ri oyoqlarni ko‘tarish va 30-45 gradus burchakda ushlash
   
2. 
   to‘g‘ri oyoqlarni 90 gradus burchakda ko‘tarish
   
3. 
   katta suratda va katta amplitudada oyoqni verikal holatda xarakatlantirish
   
4. 
   to‘g‘ri oyoqlarni 90 gradus burchakda ushlab turish
   

38.Diafragma qizilo‘ngach teshigi churrasida qarshi ko‘rsatilgan mashq turini ko‘rsating

1. 
   *sakrash
   
2. 
   meyorli yurish
   
3. 
   qo‘l-oyoq distal qismlari uchun mashqlar
   
4. 
   talassoterapiya
   

39.Diafragma qizilo‘ngach teshigi churrasida tavsiya etiladigan mashq turini ko‘rsating

1. 
   *nafas chiqarishga aksent bilan diafragmal nafas
   
2. 
   tomonlarga tanani bukish
   
3. 
   ideomotor mashqlar
   
4. 
   izometrik mashqlar
   

40.Splanxnoptozlarda qarshi ko‘rsatilgan mashk turini ko‘rsating

1. 
   *sakrash
   
2. 
   meyorli yurish
   
3. 
   talassoterapiya
   
4. 
   diafragmal nafas
   

41.Atonik kolitda qo‘llaniladigan DJTning vositasini ko‘rsating

1. 
   *qorin mushaklari kuchlanishini chaqiruvchi mashqlar
   
2. 
   bukilgan oyoqlar bilan orqada yotgan dastlabki holat
   
3. 
   tizza- tirsak dastlabki holat
   
4. 
   tizza-kaft dastlabki holat
   

42.O‘t yo‘li diskeneziyasining gipokinetik shaklida qo‘llaniladigan mashq turini ayting

1. 
   *safroni xaydalishi uchun chap yonboshda mashqlar
   
2. 
   safroni xaydalishi uchun o‘ng yonboshda mashqlar
   
3. 
   tizza-tirsak holatida mashqlar
   
4. 
   tizza-kaft holatida mashqlar
   

43.Yurak-qon tomir sistemasining funksional holati yaxshi, semirish bor bemorlarga tavsiya etiladigan jismoniy yuklamani ayting

1. 
   *trenajerlarda mashqlar
   
2. 
   kam harakatli o‘yinlar
   
3. 
   aeroterapiya
   
4. 
   qo‘l-oyoq distal qismlari uchun mashqlar
   

44.Insulinga qaram diabetni davolashda DJTning vazifasini ko‘rsating

1. 
   *qandning so‘rilishini yaxshilash
   
2. 
   kichik intensivlikdagi jismoniy yuklamalarni qo‘llash
   
3. 
   oshqozondan qon ketishini oldini olish
   
4. 
   izometrik mashqlarni buyurish
   

45.Qandli diabetda DJTga qarshi ko‘rsatmani ko‘rsating

1. 
   *atsedoz va keton tanachalarini siydikda paydo bo‘lishi
   
2. 
   qandli diabetning 1 tipi va semirishini hamkorlikda kelishi
   
3. 
   qandli diabetning 1 tipi va angiopatiyaning hamkorlikda kelishi
   
4. 
   davolash dinamikasida qondagi qand miqdorining ortishi
   

46.Artritning ekssudativ bosqichida DJTning vazifasini ayting

1. 
   *bo‘g‘imlar harakati qiyinlashishini oldini olish
   
2. 
   bo‘g‘imlarda harakat amplitudasini oshirish
   
3. 
   izometrik mashqlarni tavsiya etish
   
4. 
   ideomotor mashqlarni tavsiya etish
   

47. Oraliq jarohatida va tos tubi mushaklari operatsiyalarida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan jismoniy mashqni ayting

1. 
   *yuqori yelka kamari uchun mashq
   
2. 
   «gorizontal qaychi» mashqi
   
3. 
   «vertikal qaychi» mashqi
   
4. 
   tashqariga son rotatsiyasi
   

48.Operatsiyagacha bo‘lgan davrda davolovchi gimnastika qo‘llashning maqsadini ayting

1. 
   *tromboemboliyani oldini olish
   
2. 
   qon ketishning oldini olish
   
3. 
   churra qisilishini oldini olish
   
4. 
   qorin oldi devor mushak kuchini mustaxkamlash
   

49.Operatsiyagacha bo‘lgan davrda davolovchi gimnastika tavsiya etishga qarshi ko‘rsatmani ayting

1. 
   churraning bo‘lishi
   
2. 
   shishning bo‘lishi
   
3. 
   *yurak faoliyatining dekompensatsiyasi
   
4. 
   ko‘ngil aynishi
   

50.Ko‘krak qafasi va qorin bo‘shlig‘i organlarida operatsiyadan keyingi erta davrda DJTning vazifasini ko‘rsating

1. 
   qon ketishini oldini olish
   
2. 
   *gipostatik zotiljamning oldini olish
   
3. 
   churrani oldini olish
   
4. 
   qorin oldi devori mushaklarini kuchini oshirish
   

51.Ko‘krak qafasi va qorin bo‘shlig‘i organlarida operatsiyadan keyingi kechki davrida DJTning vazifasini ko‘rsating

1. 
   qon ketishni oldini olish
   
2. 
   ichak parezini oldini olish
   
3. 
   *elastik chandikni shakllantirish
   
4. 
   gipostatik zotiljamning oldini olish
   

52.Operatsiyadan keyingi kechki davrda davolovchi gimnastika tavsiya etishga qarshi ko‘rsatmani ayting

1. 
   churrani olib tashlash
   
2. 
   O‘TSning kamayishi
   
3. 
   shish
   
4. 
   *tromboflebit, tromboemboliya
   

53.Qo‘l-oyoq,umurtqa pog‘onasi va tos suyaklari sinishida davolovchi gimnastika tavsiya etishga asosiy qarshi ko‘rsatmani ayting

1. 
   gipsning bo‘lishi
   
2. 
   skelet tortib qo‘yish
   
3. 
   *singan suyak bo‘laklari repozitsiyasining yo‘qligi
   
4. 
   metalli shtiftlarning bo‘lishi
   

54.Qo‘l-oyoq suyaklari sinishida DJTning mahalliy vazifasini ayting

1. 
   gipsni tez olish
   
2. 
   qon ketishning oldini olish
   
3. 
   *mushak gipotrofiyasini oldini olish
   
4. 
   mushak kuchini rivojlantirish
   

55.Qo‘l-oyoq suyaklari singanda mahalliy vazifani bajarish uchun qo‘llaniladigan DJTning vositasini ayting

1. 
   terrenkur
   
2. 
   ertalabki badan tarbiya
   
3. 
   yaqin turizm
   
4. 
   *simmetrik qo‘l-oyoq uchun mashqlar
   

56.Qo‘l-oyoq suyaklari jarohatida immobilizatsiyadan keyingi davrda DJTning asosiy vazifasini ayting

1. 
   *harakat ko‘nikmalarini chiniqtirish
   
2. 
   izotonik mashqlarni buyurish
   
3. 
   izometrik mashqlarni buyurish
   
4. 
   yuqori yelka kamari mushagi uchun mashq buyurish
   

57.Qo‘l-oyoq suyaklari sinishida DJT samaradorligini baholovchi usulni ayting

1. 
   goniometriya
   
2. 
   kaliperometriya
   
3. 
   antropometriya
   
4. 
   *dinamometriya
   

58.Umurtqa pog‘onasi bo‘yin qismining egilgan sinishida immobilizatsiyaga talabni ayting

1. 
   yumshoq tushak
   
2. 
   bosh ostiga yostiq
   
3. 
   *yelka ostiga katta bo‘lmagan yostiq
   
4. 
   ensa katta teshigi ostiga gipsli yarim korset
   

59.Umurtqa pog‘anasi sinishida jarohatning birinchi kunida DJTning vazifasini ayting

1. 
   *bemorning hayotiy tonusini ko‘tarish
   
2. 
   umurtqa pog‘anasi bo‘yin qismining qon bilan ta'minlanishini yaxshilash
   
3. 
   bo‘yin mushagi tonusini yaxshilash
   
4. 
   orqaning uzun mushagi uchun mashqni buyurish
   

60.Umurtqa pog‘anasi sinishining birinchi kunida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan mashqni ko‘rsating

1. 
   *oyoqlar uchun yengillashtirilgan sharoitda mashq
   
2. 
   30 gradus burchak ostida to‘g‘ri oyoqlarni ko‘tarish
   
3. 
   45 gradus burchak ostida to‘g‘ri oyoqlarni ko‘tarish
   
4. 
   90 gradus burchak ostida to‘g‘ri oyoqlarni ko‘tarish
   

61.Umurtqa pog‘anasi sinishida davolashning 2-davrida DJTning vazifasini ayting

1. 
   *jarohat sohasida qon aylanishini yaxshilash
   
2. 
   bo‘yin mushaklari uchun izometrik mashqlarni buyurish
   
3. 
   orqa mushaklari uchun izometrik mashqlarni buyurish
   
4. 
   yelka kamari mushagi uchun izometrik mashqlarni buyurish
   

62.Orqa miya jarohati bilan umurtqa pog‘anasi jarohatining xususiyatini ayting

1. 
   orqa miya neyronlarida gipertrofik jarayonlarining rivojlanishi
   
2. 
   mushaklarda atonik holatlar
   
3. 
   *orqa miya neyronlarida distrofik jarayonlarining erta rivojlanishi
   
4. 
   Paraparez
   

63.Orqa miya jarohati bilan umurtqa pog‘anasi sinishida asoratlarni oldini olish uchun zaruriy shartni ko‘rsating

1. 
   *mushaklarning erkin relaksatsiyasi
   
2. 
   mushak tonusini oshirishga qaratilgan mashqlarni qo‘llash
   
3. 
   mushak tonusini erkin oshirish
   
4. 
   massaj: vibratsiya, kesish
   

64.Tos suyaklari sinishida DJTning mahalliy vazifasini ko‘rsating

1. 
   qon ketishning oldini olish
   
2. 
   *jarohatlangan sohada qon aylanishni yaxshilash
   
3. 
   tos mushagi uchun izometrik mashqlar
   
4. 
   oyoqlarda shishishning olini olish
   

65.Tayanch qobiliyatini, ressor funksiyasini tiklash va trofik jarayonlarga ta'sir etish uchun immobilizatsiya davrida qo‘llaniladigan mashqni ayting

1. 
   *fiksatsiyalangan qo‘l-oyoq mushaklari uchun ideomotor mashqlar
   
2. 
   immobilizatsiya qilinmagan qo‘l-oyoq uchun passiv harakatlar
   
3. 
   fiksatsiyalangan qo‘l-oyoq uchun passiv harakat
   
4. 
   orqa mushaklari uchun izometrik mashqlar
   

66.Tosning qo‘zg‘algan bo‘limlarining repozitsiyasi uchun tavsiya etiladigan mashq turini ko‘rsating

1. 
   *qorin oldi devori mushaklari uchun mashqlar
   
2. 
   krovatning oyoq qismiga sog tomondagi oyoq bilan «tortilish»
   
3. 
   qov suyagi ajralganida oyoqlarning kesishishi (kasal oyoq yuqorida)
   
4. 
   sonning tashqi rotatsiyasi
   

67.Tos suyagi sinishida bemorni turg‘azish uchun vaqt va shartni ayting

1. 
   *boshida bemorni qoringa o‘girish
   
2. 
   davolashning 3-davr oxiri
   
3. 
   bemorni yon boshga o‘girish
   
4. 
   tos son bo‘g‘imida oyoqlarni bukish
   

68.Skoliozni davolashning asosiy usulini ayting

1. 
   Astrand usuli
   
2. 
   *umurtqa pog‘anasining mobilizatsiyasi
   
3. 
   Pine usuli
   
4. 
   Martine usuli
   

69.Skoliozni davolash uchun qo‘llaniladigan asosiy mashq turini ko‘rsating

1. 
   koordinatsiyaga mashq
   
2. 
   qarshilikda mashq
   
3. 
   Buteyko usuli bo‘yicha nafas
   
4. 
   *korreksiyalovchi
   

70.Osteoxondroz bilan bemorga DJT mashg‘ulotlariga qo‘llanilishi zurur bo‘lgan avsosiy qoidani ayting

1. 
   *bo‘shashtirishga qo‘llaniladigan mashqlar
   
2. 
   turgan dastlabki holat
   
3. 
   mushaklar tonusini oshirishga mashqlar
   
4. 
   umurtqa pog‘onasini yoyishga mashqlar