Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi - inson qadrini ulug'lash, erkin va farovon hayotimiz kafolati 180 December 1 https://tstu.uz/ Republican Scientific and Practical Conference Mustaqillik yillarida mamlakatimizda barcha tub islohotlar va o„zgarishlar
Konstitutsiyamiz asosida amalga oshirildi. Bu xalqimiz manfaatlariga,
davlatimizning strategik maqsadlariga to„liq javob beradigan muhim siyosiy hujjat
hisoblanadi.
Shunday qilib, mustaqillik yillarida milliy davlatchiligimizning shakllanishi
uchun mustahkam huquqiy zamin yaratildi, qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud
hokimiyati tarmoqlari barpo etildi, ijtimoiy va fuqarolik jamiyati institutlari
shakllantirildi, iqtisodiyot erkin bozor munosabatlariga o„tdi, tarixiy va boy madaniy
merosimiz tiklandi. Bir so„z bilan aytganda, biz milliy uyg„onish va taraqqiyot yo„lini
dadil bosib o„tdik va o„tmoqdamiz.
Konstitutsiyaning mohiyati uning asosiy prinsiplari tizimida namoyon bo„ladi.
Bular – davlat suvereniteti, odamlarning huquqi, fuqarolarning huquq va erkinliklari
ustuvorligi va daxlsizligi prinsipi, davlat va shaxsning o„zaro javobgarligi,
qonuniylik, hokimiyatlarning bo„linishi, mahalliy davlat hokimiyati, sud tizimi va
adolatni ta‟minlash tamoyillari.
Respublikada davlat hokimiyatini tashkil etishning ustuvor konstitutsiyaviy
prinsipi davlat suvereniteti prinsipidir. Hokimiyatning suvereniteti, bir tomondan,
uning mamlakat ichidagi ustunligi va mustaqilligini, ikkinchi tomondan, tashqi
kuchlar sohasidagi, boshqa davlatlar bilan munosabatlarda ushbu hokimiyatning
ustunligi va mustaqilligini anglatadi. Boshqacha qilib aytganda, demokratiyaning
daxlsizligi butun Konstitutsiya orqali qizil ip kabi o„tadi.
O„zbekistonning konstitutsiyaviy amaliyotida birinchi marta respublikaning har
bir fuqarosi uchun tabiiy va ajralmas huquqlar tan olingan. Bundan tashqari, avvalgi
Konstitutsiyalarda e‟lon qilinmagan bir qator huquqlar ham o„z ifodasini topgan.
Masalan, insonning yashash huquqi, jismoniy va axloqiy yaxlitligi; shaxsning shaxsiy
hayotga bo„lgan huquqi; fikr va e‟tiqod erkinligi huquqi; ma‟lumot olish huquqi:
aybsizlik prezumpsiyasi; sud orqali himoyalanish huquqi; mamlakatni erkin tark
etish va unga qaytish huquqi; sog„lom muhitga ega bo„lish huquqi va boshqalar.
Demokratiya
yangi
Konstitutsiyaning
asosiy
tamoyillaridan
biridir.
Konstitutsiya muqaddimasida O„zbekiston xalqining demokratiya, inson huquqlari va
ijtimoiy adolat g„oyalariga sodiqligi e‟lon qilingan. “O„zbekiston Respublikasida
demokratiya umuminsoniy prinsiplarga asoslanadi, unga ko„ra inson, uning hayoti,
erkinligi, sha‟ni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisoblanadi”
(13-modda).
Konstitutsiya hokimiyatlarning bo„linishi prinsipi asosida
respublikaning eng yuqori davlat hokimiyati organlarining