Tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy
-BOB. UMUMIY O‘RTA TA’LIMNI TASHKIL ETISH
Yüklə 1,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3-BOB. UMUMIY O‘RTA TA’LIMNI TASHKIL ETISH
55 11. Umumiy o‘rta ta’lim boshlang‘ich ta’lim (I - IV sinflar), tayanch o‘rta ta’lim (V-IX sinflar) hamda umumiy o‘rta (X-XI sinflar) bosqichlaridan iborat bo‘lib, kunduzgi ta’lim shaklida amalga oshiriladi. 12. Boshlang‘ich ta’lim umumiy o‘rta va o‘rta maxsus ta’lim olish uchun zarur bo‘lgan savodxonlik, bilim va ko‘nikma asoslarini, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni shakllantirishga qaratiladi. 13. Tayanch o‘rta ta’lim bilimlarning zaruriy hajmini beradi, mustaqil fikrlash, ta’lim dasturi mazmuniga mos qobiliyat va amaliy tajriba ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Tayanch o‘rta ta’lim o‘quvchilarga yo‘nalishni ixtiyoriy tanlash asosida ta’limni akademik litseylarda davom ettirish huquqini beradi. Umumiy o‘rta ta’lim umumta’lim dasturlarini o‘zlashtirish asosida o‘quvchilarda ijtimoiy hayot uchun zarur bilim, ko‘nikma va malakalarni egallash, kompetensiyalarni shakllantirish, kasb-hunar ko‘nikmalarining o‘zlashtirilishini ta’minlash, maxsus va chuqurlashtirilgan tayyorgarlikni talab etmaydigan kasblarni o‘rgatish orqali ularning kasb-hunar olishga bo‘lgan ehtiyojini qondirishga yo‘naltiradi hamda ta’limning navbatdagi bosqichini tanlashga yordam beradi. Umumiy o‘rta ta’lim – umumta’lim muassasasi bitiruvchilariga yo‘nalishni ixtiyoriy tanlash asosida ta’limni kasb-hunar va oliy ta’lim muassasalarida davom ettirish huquqini beradi. 14. Umumiy o‘rta ta’lim mazmuni o‘quv rejasi davlat va maktab komponentlardan iborat bo‘ladi. Davlat komponentlari umumiy o‘rta ta’limning davlat ta’lim standarti bilan belgilanadi. Maktab komponentlari o‘quvchining ehtiyojlari va qobiliyatlaridan, maktabning moddiy-texnik va kadrlar bilan ta’minlanganlik darajasidan kelib chiqib belgilanadi. 15. Umumta’lim muassasalarining quyidagi turlari tashkil etilishi mumkin: boshlang‘ich maktab (o‘qitish muddati 4 yil: I - IV sinflar); umumta’lim maktabi (o‘qitish muddati 11 yil: I - XI sinflar); ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan maktab (o‘qitish muddati 7 yil: V - XI sinflar); ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan maktab-internat (o‘qitish muddati 5 yil: VII - XI sinflar); futbol bo‘yicha ixtisoslashtirilgan maktab-internat (o‘qitish muddati 5 yil: V - IX sinflar); jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab (maktab-internat) (o‘qitish muddati 10 yil: I - X sinflar); sanatoriy turidagi ixtisoslashtirilgan maktab-internat (o‘qitish muddati 11 yil: I - XI sinflar); alohida sharoitlarda ta’minlash, tarbiyalash va ta’lim berishga muhtoj bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab (o‘qitish muddati zaruriyatga ko‘ra); 56 ixtisoslashtirilgan san’at va madaniyat maktab-internatlari (o‘qitish muddati zaruriyatga ko‘ra); ixtisoslashtirilgan olimpiya zaxiralari maktab- internatlari (o‘qitish muddati zaruriyatga ko‘ra). 16. Umumta’lim muassasalarida iqtidorli bolalarni izlash, tanlab olish va ularni ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan umumta’lim muassasalarida (sinflarida) o‘qitish bo‘yicha aniq maqsadli ishlar amalga oshiriladi. 17. Ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan maktab (maktab-internat), san’at va madaniyat, olimpiya va milliy sport turlari bo‘yicha davlat ixtisoslashtirilgan maktab-internati, jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab (maktab-internat), sanatoriy turidagi ixtisoslashtirilgan maktab-internat, alohida sharoitlarda ta’minlash, tarbiyalash va ta’lim berishga muhtoj bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktablarni tashkil etish tartibi va ular faoliyatining alohida xususiyatlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. 18. Jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan, alohida sharoitlarda yoxud uzoq muddat davolanishga muhtoj bo‘lgan bolalarning ta’lim olishlari quyidagi shakllarda amalga oshiriladi: jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktabda (maktab-internatda); sanatoriy turidagi ixtisoslashtirilgan maktab-internatda; inklyuziv (uyg‘unlashgan) sharoitda yashash joylaridagi umumiy o‘rta ta’lim maktablarida; uyda yakka tartibda; davolash-profilaktika muassasalarida statsionar sharoitda. 19. Olis (tog‘li, cho‘lli) aholi punktlarida yashovchi maktab yoshidagi bolalarning umumiy o‘rta ta’lim olishlarini tashkil etish maqsadida tegishli tuman (shahar) hokimliklarining qarori asosida umumta’lim muassasalarining filiallari tashkil etiladi. Umumta’lim muassasalarining filiallarida o‘quvchilar soni 100 nafargacha bo‘ladi. Boshqa umumta’lim muassasalariga yaqinligi hamda moddiy-texnik bazasining holatidan kelib chiqib, tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari hamda tuman (shahar) hokimliklari moliya bo‘limlarining takliflariga ko‘ra, tegishli tuman (shahar) hokimliklarining qarorlari asosida o‘quvchilarining soni 180 nafargacha bo‘lgan o‘rta ta’lim muassasalari ham filiallarga aylantirilishi mumkin. 20. Zaruriyatga ko‘ra, umumta’lim muassasalarida o‘quvchilarning yashashi va ovqatlanishi uchun lozim darajadagi shart-sharoitlar yaratiladi. 22. O‘quvchilarning ota-onalari yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarning (keyingi o‘rinlarda - ota-onalar) ehtiyojidan kelib chiqib, bolalarning ta’lim-tarbiyasiga ko‘maklashish maqsadida umumta’lim muassasalarida kuni uzaytirilgan guruhlar tashkil etilishi mumkin. 57 Kuni uzaytirilgan guruhlarning faoliyat ko‘rsatish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda belgilanadi. 23. YAngi o‘quv yilida umumta’lim muassasasida tashkil etiladigan sinflar soni muassasaning xarajatlar smetasida nazarda tutilgan ko‘rsatkichlarga to‘g‘ri kelmagan hollarda, tuman (shahar) xalq ta’limi bo‘limlari va tuman (shahar) hokimliklari moliya bo‘limlarining roziligi bilan qo‘shimcha sinflar tashkil etiladi. Yüklə 1,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|