TƏDRİs məRKƏZİ



Yüklə 374,79 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/4
tarix06.04.2017
ölçüsü374,79 Kb.
#13500
  1   2   3   4

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

 



 

 

 

Güc kabelləri və armaturlarının yeni texnoloji üsullarla 

montajı və istismarı  

Bakı-2013 

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

Q.Ə. Həsənov 



 

 

 

Güc kabelləri və armaturlarının yeni texnoloji üsullarla                                     

montajı və istismarı 

 

  

(İstismar texniki heyət və mühəndislər üçün dərs  vəsaiti)  



Bakı-2013 

UOT 62-427.4 (075.8) 

 

Güc kabelləri və armaturlarının yeni texnoloji üsullarla montajı və istismarı 



Q.Ə. HƏSƏNOV, Texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent. Dərs vəsaiti, Bakı, 2013, 68 səh. 

 

 



Elmi redaktor:  ƏLİYEV H. S.  AzTU-nun “Elektrik təchizatı və izolyasiyası” 

                             kafedrasının  dosenti, Texnika üzrə fəlsəfə doktoru 

 

 

 



         “Bakıelektrikşəbəkə”  ASC  Tədris Mərkəzinin Elmi Şurasında müzakirə və təsdiq edilmişdir

 

 



              

                      (  _____  saylı protokol;   ____  ________________ 2013-cü il)

 

 

 



 

 

 



Kitab güc kabelləri və armaturlarda yeni texnoloji üsulların tətbiqi və analizi ilə əlaqədar məsələləri əhatə 

edir.  Kitabda  ənənəvi  yağ-kağız  izolyasiyalı  və  son  zamanlar  geniş  istifadə  edilən  6(10)-35  və  110  kV-luq, 

tikilmiş  polietilen  (TPE)  izolyasiyalı  kabellərin  də  bir  sıra  texniki-istismar  xarakteristikalarına  baxılır.  Kitab 

istismar heyyəti, mühəndislər və texniki məktəblərin tələbələri üçün vəsait kimi istifadə edilə bilər.  

 

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 


MÜNDƏRİCAT 

 

GİRİŞ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 



1 Bəzi güc kabellərinin növləri və markaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .7

 

1.1 Keçiricilərdə səth effekti hadisəsinin izahatı və asılılıqları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13  



1.2 Kabellərin xəndəkdə və kanalda çəkilişi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 8 

1.3 Kabellərin borularda  troslarda çəkilişi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . 23 

1.4 TPE kabellərin metal konstruksiyalara bərkidilməsi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26  

1.5 Kabellərin transpozisiyası və torpaqlanma qaydaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27  

2. “Rayxem” firmasının məmulat nomenkluaturası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30  

2.1. Kabel muftalarının hesabatı və konstruktiv elementləri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31  

2.2. Elektrik sahə gərginliyinin (ESG) paylanması. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 

2.3. Elektrik sahə gərginliyinin qurum tərkibli yarımkeçirici ekran  

vasitəsilə tənzimlənməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . 35 

2.4. Rayvolve texnologiyası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . 36 

2.5. Tökmə texnologiyası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . 37 

2.6. Tökmə Rayxem muftasının Guroflex maddəsinin xassələri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37  

2.7. Kabellərin xəndəkdə muftalanma qaydaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39  

2.8. 10,20,35 kV- luq, plasmass izolyasisiyalı, tək damarlı, ekranlı kabellər üçün xarici tip                        

istilikdən büzüşmə texnologiyasına aid sonluq muftaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41  

2.9. Sonluq muftasının konstruksiyası və elementləri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41  

2.10. Elastomer  muftalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . 44 

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 


2.11. Gel texnologiyası ilə muftalanma sxemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 

2.12. Mexaniki birləşmələrin texnoloji üsulları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 

3. “RAYXEM” firmasının digər məmulatları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48  

3.1. BBİT/BPTM boruları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . 48 

3.2 Gərginlik artım məhdudlaşdırıcıları GAM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 

3.3. 110 kV və yüksək gərginlik artım məhdudlaşdırıcıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52  

3.4. Orta gərginlikli birləşdirici mufta sistemlərinın konstruksiyası. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54  

3.5. Hermetik qapalı yuvalar üçün adaptorlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .  57  

3.6. YKİ və TPE izolyasiyalı kabellər arasında birləşdirici keçid muftaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61  

3.7. 110 kV OHVT markalı Rayxem muftaların montajının  

texnoloji ardıcıllığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 

4.1 Kabel xətlərinin işə qoşulma qaydaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  66 

4.3. Montaj alətləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 

Nəticələr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70 

Ədəbiyyat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 


TƏDRİS  MƏRKƏZİ  

            GİRİŞ 

 

         İki əsrə yaxındır ki, elektrik enerjisinin alınması, çevrilməsi, ötürülməsi və paylanması üzrə dünyada böyük 



işlər  aparılır.  Yeni  elektrik  şəbəkələri  tikilir,  mövcudları  təzədən  qurulur  və  təkmilləşdirilir.  Bunlar,  elektrik 

stansiyaları,  yarımstansiyalar,  elektrotexniki  qurğular,  elektrik  veriliş  hava  xəttləri  (HX)  və  kabel  xəttləri  (KX), 

mühafizə  və  avtomatika  cihazları  vasitəsi  ilə  həyata  keçirilir.  Kabellər  gərginlik  sinfi,  təyinatı,  konstruksiya  və 

elektrik  xarakteristikalarına  görə  fərqlənirlər.  Kabellər  keçirici alüminium  (Al)  və  ya Mis  (Cu) damardan,  ekran, 

damar  izolyaisyası,  izolyasiya  üstü  ekran,  Al  və  qurğuşun  qilaf  və  xarici  mühafizə  örtüyündən  ibarət  olan 

konstruksiyalardır.  Kabellər  zavod  istehsalı  şəraitində  hazırlandığı  zaman,  onların  elektrik,  istilik,  mexaniki  və 

konstruktiv parametrlərinə nəzarət edilir. İstehsal və işə buraxmada kabellər iki dəfə sınaq edilir. I sınaq, yüksək 

tələblərə  cavab  verən  zavod  sınaqları,  standartlarla  (CELENEC,  VDE,  BS,  ГОСТ,  TSE  və  s.)  aparılır.          

İstehsal  olunan  və  zavod  sınaqlarından  çıxmış  kabellər,  lazımi  pasport  göstəriciləri  və  uyğun  xarakteristikalara 

malik olurlar.  Güc kabellərinin  istehsalı üçün  işlənmiş  “Texniki  şərtlər”də,  kabellərin bütün xarakteristikaları  ilə 

yanaşı onların barabanlara sarınması, daşınması, saxlanması, çəkilməsi və s. kimi texniki parametrləri göstərilir.  

           II  sınaq,  təzə  çəkilmiş  kabeli  işə  qoşmamışdan  əvvəl  yerində  aparılır.  Bu  zaman,  kabel  izolyasiyanın 

elektrik  sahəsində  etibarlı  işləməsinə  xüsusi  əhəmiyyət  verilir.  Ona  görə  izolyasiyanın  elektrik  möhkəmliyinin 

ehtiyat əmsalı 3,3 – 5,0 U

0

 qiymətləri arasında olması fikri ilə, sınaqlarda 5 dəq, 6 kV üçün 36 kV, 10 kV üçün 60 



kV  gərginlik  verilir.  Beləliklə  zavodda  yağ-kağız  izolyasiyalı  kabeli  6  dəfə  artıq  qiymətli  böyük  elektrik  sahə 

gərginliyinin  təsiri  altında  sınaq  edirlər.  Son  tendensiyalara  görə  TPE  izolyasiyalı  kabellər  üçün  bu  sınaq 

gərginliyinin müəyyən həddə qədər (3U

o

 –a qədər) azaldılması lazımdır.  



          Üçfazlı  kabel  xətləri  eyni  gərginlikli  hava  xətlərindən  (HX)  daha  bahalıdır.    Onlar  çox  zəhmətli,  təmir 

müddətinin uzun və  bahalı olması  ilə  yanaşı, yüksək  ixtisaslı montaj  heyyətinin olmasını da  tələb  edir.   Üstəlik 

kabel xətti ilə eyni gücün ötürülməsi, HX-nə nisbətən daha çox əlvan metalların sərf edilməsini tələb edir.  



KX-nin  HX-nə  nisbətən  daha  az  istifadə  edilməsinə  bir  səbəb  kimi  və  yalnız  HX-nin  çəkilməsinə  icazə 

verilmədiyi  yerlərdə  istifadəsi  mümkündür.  Bunalara  baxmayaraq,  kabel  xətlərinin  aşağıdakı  üstünlükləri  də 

vardır: 

a)

Atmosfer təsirlərinə məsələn, külək, buzlaşma, ildırım boşalmalarına məruz qalmaması; 



b)

Trasların gizliliyi və kənar şəxslərin kabelə müdaxilə etməməsi; 

Kabel xətlərinin əsas elementləri aşağıdakılardır: 

a)  elektrik  enerjisini ötürən kabel;  b) kabelin ayrı-ayrı tikinti  uzunluqlarını birləşdirən  muftalar,  muftalar 

kabellərin  bir  tikinti  uzunluğunu  digər  kabellə  birləşdirir  və  bütün  xəttin  uzunluğu  üçün  vacib  elementlərdir;       

c) sonluq muftalar və ya işləmələr; d) yüksək gərginlikli (110 kV və daha böyük) kabel xətlərinin yağ durdurucu 

muftaları; e) ekranayırıcı transpozisiya muftaları; j) kabelin temperatur və təzyiqinə nəzarət edən siqnal kabelləri 

və sistemlər; i) kabellərin təbii çəkilişi mümkün olmadıqda, onları kollektor, tunel, blok və s. tikililərdə çəkirlər.       

Kabel  xətlərində  olan  bütün  muftalar  da  həmin  gərginliklə  sınaq  edilirlər.  Elektrik  möhkəmliyi  3U

gərginliyinə davam gətirən və qismi boşalmaların zənn edilən yükü (10 pKl) olan kabel muftaları, həmin kabellə 



bərabər  25-30  il  işləyə  bilər.  Demək  olar  ki,  başqa  heç  bir  yüksək  gərginlik  avadanlığında  elektrik  sahə 

gərginliyinin belə yüksək həddi yoxdur.  

Deyildiyi  kimi,  hazırda  ən  çox  istifadə  edilən  orta  və  yüksək  gərginlikli  tikilmiş  polietilen  izolyasiyalı 

(TPE) kabellərdir, sabit gərginlik isə bu izolyasiyada polyarizasiya və qalıq yüklər yaradır. Ona görə, nominaldan 

5-6 qat çox olan sabit gərginliklə aparılan sınaqlar Avropa və Rusiyada qadağan edilmişdir.  

Kabellər  həm  quruda,    həm  də  su  altında  montaj  edilə  bilər.  Hər  bir  hal  üçün  uyğun  konstruksiya 

elementlərinə  malik  kabel  seçilməlidir.  Su  altı  çəkilişlər  üçün  hazırlanmış  ikiqat  lent  zirehə  malik  olan  kağız 

izolyaisyalı  MKK,    MNSK  (kordel  stirofleks  izolyasiyalı)  markalı  kabellər  tətbiq  edilir.  Su  altı  polietilen 

izolyasiyalı,  koaksial  zirehli kabellər  KPK-5/18 markaları  ilə buraxılır. Sualtı  çəkilişdə  əsasən  qurğuşun  qilaflı, 

dairəvi polad məftil zirehli kabellər istifadə edilir. Qurğuşun qilaflı kabellər həm də şaxtalarda, təhlükəli qaz və 

toz olan mühitlərdə çəkilir. Qalan hallarda Alüminium və plastmass qilaflı kabellər istifadə edilir.  

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 



TƏDRİS MƏRKƏZİ  

 Konstruksiya elementləri: 

 

 1.Tək və ya çox məftilli mis damar; 



 2.PVX izolyasiyası, markada birinci Y işarəsi ilə göstərilir; 

 3.Dolğu; 

 4.Qalvanik, dairəvi polad məftilli zireh- markada KR ilə işarələnir; 

 5.Şəffaf Stiroflex lenta, zirehlə şlanq örtük arasında yastıq rolunu daşıyır;  

 6.PVX tərkibli, xarici mühafizə şlanq örtüyü, markada ikinci Y göstərir 

1. Bəzi kabellərin növləri və markaları 

 

Aşağıda bir sıra güc kabellərinin konstruksiya elementləri  və quruluşu verilmişdir. Onlardan 0,6-1kV 



gərginlikli, PVX izolyasiyalı, çoxtelli, mis damarlı, sadə, lakin dairəvi polad məftil zirehi olan 

kabelin markası: - NYKRY 



TƏDRİS MƏRKƏZİ  

6 (10)-35 kV TPE  TPE izolyasiyalı çoxtelli,birfazlı mis damarlı kabel, markası- N2XHFlS2Y 



Konstruksiya elementləri: 

1. Çox telli mis damar,  

2. Təhlükəli ESG-ni tənzimləyən damarüstü  yarımkeçirici ekran,; 

3. Tikilmiş polietilen (TPE) izolyasiya; 

4. Elektrik sahəsini tənzimləyən,izolyasiya üstü xarici 

yarımkeçirici ekran; 

5. Su bloklayıcı qat, uzununa hermetikləşməyə xidmət edir.  

6. Keçirici mis ekran; üzərindəki mis lenta ekran məftilləri 

arasında elektrik kontaktı yaradır və onların dairəvi formasına 

xidmət edir.  

7. Alüminium polimer qat; 

8. Polietilen (PE) tərkibli- 2Y xarici mühafizə şlanq örtüyü. 

 Eyni ilə, 3,6-6 kV PVX izolyasiyalı çoxtelli, 



birfazlı, mis damarlı kabel, marka  NYCWY. 

TPE izolyasiyasiyalı kabellərin markalanması 

konstruktiv elementlərin işarələri əsasında 

aparılır. Konstruktiv elementlər isə, kabellərin 

çəkilişi və istismar qaydalarını təyin edirlər. 

Uzun məsafələrə çəkildikdə TPE izolyasiyalı 

kabellərin müəyyən məsafələrdə torpaqlanması 

lazımdır. Uzunluq boyu toplanan statik yüklər 

və onlardan yaranan gərginliklərin yerə 

ötürülməsidir.

 

 

1. Çox telli mis damar; 2 .Damarüstü  

yarımkeçirici ekran; 3 .PVX izolyasiya; 

4 .İzolyasiya üstü, xarici yarımkeçirici 

ekran; 5 .Su bloklayıcı qat, 6 .Keçirici mis 

ekran, kontakt mis folqa lentası ilə 

sarınmışdır; 7. Qalvanik metal polimer qat, 

eninə su bloklayıcı funksiya daşıyır; 8 .PVX 

xarici mühafizə şlanq örtüyünü göstərir. 

Konstruksiya elementləri: 



TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

6 (10)-35 kV TPE  TPE izolyasiyalı çoxtelli,birfazlı mis damarlı kabel, markası-2XHSFlY 



Konstruksiya elementləri: 

 

1.Çox telli mis damar; markada işarələnmir 



2.Damarüstü  yarımkeçirici ekran; markada olmur 

3.Yanmayı ləngidən (H), TPE izolyasiya (2X) markalanma - 2XH 

4.Xarici yarımkeçirici  ekran, markalanmaya çıxmır ; 

5.Su bloklayıcı qat Hermrtikləşmə - F; 

6.Keçirici mis ekran markalanmada – S; 

7.Alüminium polimer qat markalanmada - Fl; 

8 PVX xarici mühafizə şlanq örtüyü, markada - Y 



TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

8,7-15 kV   TPE izolyasiyalı,tək damarlı,su bloklayıcı qatı olan  mis damarlı kabel, markası-N2XHFlY 



Konstruksiya elementləri: 

1-Çox telli mis damar; 

2-Damarüstü  yarımkeçirici ekran; 

3-TPE izolyasiya, yanmanı ləngidən; -2XH 

4-İzolyasiyaüstü, ikinci yarımkeçirici ekran; 

5- Yarımkeçirici şişən lent, uzununa hermetikləşmə; 

6-Keçirici mis ekran;- S 

7-Eninə su mühahafizə qatı, alüminium-polimer -Fl; 

8-PE xarici mühafizə şlanq örtüyü. - Y 

10 


TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

          Kabellərin bir yerdə burulmuş 3 damarı, daxili elektromaqnit sahəsinin kompensasiyası və 



kabel xəttinin etibarlılığını təmin edən bir konstruksiyadır. Bu zaman xarici qilaf əsas rol oynayır. 

18-35 kV TPE izolyasiyalı ikiqat lent zirehli üçfazlı mis damarlı kabel, markası  - N2XSEHFl2Yy  



Konstruksiya elementləri: 

 

1-Çox telli mis damar, ekran hər damar  və;  



2-Damarüstü  yarımkeçirici ekran; 3-TPE izolyasiya, markalanmada 2X 

4-İzolyasiyaüstü yarımkeçirici  ekran; 5-uzununa su bloklayıcı qat;  

6-Keçirici mis ekran, 3 damar üçün-SE ; 

7Kipləşdirici dolğu; 8-Ara qilaf örtüyü, uzununa hermetikləşdirici; 

9-Alüminium polimer qat, markalanmada Fl, (rusca 2г);  

10-2Y  xarici mühafizə şlanq örtüyünün gücləndirilmiş polietilen olduğu (aqressiv mühit üçün, у) 

11 


1-damar və damar üstü yarımkeçirici ekran,  

2-izolyasiya ,  markası 2X, rusca –Пв – polietilen vulkanlaşmış  

3-izolyasiya üstü yarımkeçirici ekran,  

4-su bloklayıcı qat, uzununa hermetikləşməni təmin edir, markalanmada F (rusca г) 

5-keçirici məftil ekranı, markalanmada S (rusca  Э) 

6-alüminum-plastmass tərkibli nəmlikdən mühafizə qatı, eninə və ya daxilə aid hermetikləşmə Fl, 

(rusca 2г).Əgər Alüminium polimer qat qoyulursa onun altında y/k örtük  olmalıdır. Əks halda 

kondensator effekti yaranmış olar.  

7-xarici mühafizə şlanqı (PVX və ya PE) markalanmada Y  PVX və ya 2Y-polietilen 

TƏDRİS MƏRKƏZİ 

 

TPE izolyasiyalı, tək damarlı, dairəvi məftil ekranlı kabel, markası -2XSHFl2Y



 

Konstruksiya elementləri:

 

12 


TƏDRİS MƏRKƏZİ

 

6-10  kV  kabellərdə  damarlar  sektor,  seqment  və  digər  formalara  malik  olur.  Damar  en  kəsiyi  sektor 



şəkilində  olan  texnoloji  emalat  zamanı  sektorların  ölçüləri  və  burulma  addımı  hesablanır.  Bu  hesabat  elə 

aparılmalıdır  ki,  kabelin  diametri  üzrə  burulmuş  damarlar  kabelin  ümumi  görünüşünə  tam  yatsın  və  dairəvi  en 

kəsiyində qeyri hamar çıxıntılar  yaratmasın. 

Bunun üçün sektorun radiusu kabelin radiusundan arada olan izolyasiyanın qalınlığı qədər fərqlənməli və bir 

qədər az olmalıdır. Beləliklə,  sektor  formalı  damarın 120  мм

2

  еn  кəсiyində olması üçün, onun şəkildə  göstərilən 



ölçülərdə olması lazımdır: - R=12,5 мм; H=5 мм, M=18,5 мм оlmalıdır.  

Dairəvi en kəsiyinə malik olan damarın en kəsiyinin hesabatı: S=0.785 D 2 

 

1. 1. Keçiricilərdə  səth effekti hadisəsinin izahatı və asılılıqları 



  

     Tezlik artdıqca keçiricilərdə cərəyan naqilin səthinə doğru sıxlaşır. Normal rejimdə keçiricidə cərəyanın sıxlığı 

EQQQ-də göstərilən iqtisadi cərəyan sıxlığına bərabər  olur (EQQQ cədvəl 18-2). Lakin yüksək tezlikdə bu norma 

bir qədər pozulur. Ona görə  forması və en kəsiyinin ölçülərinə görə, kabel damarları və şinlər işçi cərəyanlara və 

tezlik dəyişmələrinə uyğun seçilir.       

 

Kabel damarları və digər keçiricilərin müqaviməti temperaturdan asılı 



olaraq , xüsusi müqavimətin temperatur əmsalına mütənasib olaraq 

artır: ρ


t=

ρ

o



 

[1+α(t-t


o

)]  və Rt



=

ρ

t

 

L/S - 

Müqavimətin artmasının ikinci 

səbəbi keçiricilərdə olan səth effekti hadisəsidir. 

Şəkil 1.7 Sektor  formalı damarın sahəsinin hesabat sxemi 

13 


Səth effekti elektrik-maqnit təsiridir. Dəyişən cərəyanın səthə sıxlaşması hesabına yaranan bu effekt, keçiricilərdə 

elektrik müqavimətini və güc itkilərini artırır. Naqilin yüksək tezlikli dəyişən cərəyana göstərdiyi aktiv R

a

 

müqavimətinin, eyni temperaturdakı sabit cərəyana görə olan R



=

 müqavimətinə nisbəti səth effekti əmsalı adlanır: 



K

s.ef

=R

a

/R

=

. Səth effekti əmsalı keçiricinin forması, en kəsik sahəsi və cərəyanın tezliyindən asılı olur şək.1.1, 1.2.  

Absiss oxunda (f/R)



1/2

, ordinat oxunda K



s.ef

  əmsalının qiymətləri verilmişdir. - uzunluğu 1000 m olan keçiricinin 

sabit cərəyandakı Omik müqavimətidir. Şəkillərdə b/h və t/D ölçü nisbətləri parametrlər kimi verilmişdir. Bu 

zaman səth effekti ilə yanaşı, QQ-da termik və dinamiki dayanıqlıq da nəzərə alınır. 

TƏDRİS MƏRKƏZİ

 

s.ef



1.6

1.4


1.2

1.0


t

  D


0     25       50       75      100    125      150    175    200

K

1.8



f/R   Hs  / Om

1/2        1/2

t/D=0.5

.        0.3



                 0.2

                           0.15

                                   0.1

                                         0.08

                                                   0.06

Şəkil 1.1 Dairəvi en kəsiyinə malik silindrik keçirici 

materialın səth effekti  hesabına müqavimət artımlarının 

asılılıqları. 

14 


b/h=1

.               1/8

                 1/16

Ks.ef


1.6

1.4


1.2

1.0


0     20    40    60    80    100

0      10     20     30     40    50  t mm

b

    h


R   ,Om

10

 20



 16

 12


  8

a

-3



f/R   Hs  / Om

1/2        1/2

D=50 mm

D=75 mm


   D=100mm

        D=150mm



Şəkil 1.2 Düzbucaqlı en kəsiyində olan                Aliminium borunun aktiv 

     Şinlərin səth effekti əmsalı                       müqavimətinin divar qalınlığından asılılığı 

Yüklə 374,79 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin