Telekommunikatsiya texnologiyalari” fakulteti “Kiberxavfsizlik asoslari” fanidan

3-Mavzu. Zararkunanda dasturlarning turlari.

Trojan (Troyan oti) viruslari. Ha-ha o'sha mashhur viruslar. Bu viruslarning asl maqsadi begona shaxsga sizning kompyuteringizni masofadan turib boshqarish imkonini berishdir. Lekin masala shundaki, bu virus internet yoki lokal tarmoqsiz hech qanday ta'sirga ega emas! Ya'ni, agarda siz chekka bir internet bormagan qishloqlardan birida istiqomat qilsangiz va kompyuteringizga internet ham 3/4G modemlar ulamasangiz yoki shaharda turib ham mutlaqo internetdan foydalanmasangiz unda bu virusdan qo'rqmasangiz ham bo'ladi.

Zararsiz viruslar:
Papkalarni yangi oynalarda ochuvchi viruslar: bunday viruslar qaysi papkani bosmang uni yangi oynada ochadi. Bunday funksiya windowsning o'zida ham mavjud. Lekin bizni virusimiz bu funksiyani faollashtirmasdan turib ham papkalarni alohida-alohida oynalarda ochib tashlaydi.
Fayllarni ko'rinmas qiluvchi viruslar: hozirda juda keng tarqalgan viruslar. Bu viruslar fleshka (asosan) yoki papkadagi barcha fayllar ko'rinmas qilib ularning ko'rinadigan yorliqlarini yaratadi. Bilmagan foydalanuvchilar odatda o'sha yorliqlarni asl fayl deb o'ylashadi. Tabiiyki, yorliqlarini ko'chirib ishlatishmoqchi bo'linsa, ular ochilmaydi, "fayl topilmadi" degan xatolik beradi.
To'g'ri, bu virus ma'lumotlaringizni ko'rinmas qilib ta'bingizni xira qiladi, lekin u ma'lumotlaringizni o'chirib yubormaydi, shu sabab ham xavfli emas.
Trojan (Troyan oti) viruslari. Ha-ha o'sha mashhur viruslar. Bu viruslarning asl maqsadi begona shaxsga sizning kompyuteringizni masofadan turib boshqarish imkonini berishdir. Lekin masala shundaki, bu virus internet yoki lokal tarmoqsiz hech qanday ta'sirga ega emas! Ya'ni, agarda siz chekka bir internet bormagan qishloqlardan birida istiqomat qilsangiz va kompyuteringizga internet ham 3/4G modemlar ulamasangiz yoki shaharda turib ham mutlaqo internetdan foydalanmasangiz unda bu virusdan qo'rqmasangiz ham bo'ladi.
boshqa havaskorlar viruslari. Bunday viruslarni nomma-nom aytib bo'lmaydi, unday viruslarni havaskor dasturchilar ermak maqsadida yaratishadi va bu viruslarni Windows OTning himoya dasturlari osongina bloklaydi.
Yuqorida sanab o'tilganlar O'zbekistonda eng ko'p tarqalgan zararsiz (qisman) kompyuter viruslaridir. Shunday bo'lishiga qaramasdan bari bir antivirus o'rnatish maqsadga muvofiq va shuni bilingki hozirda mamlakatimizda haqiqiy xavfli viruslar ham keng tarqamoqda. Ularni nomini ayta olmayman (ochig'i bilmayman), lekin siz ularning funksiyalari bilan tanish bo'lishingiz mumkin:
- papka va fayllarni ko'rinmas qiladi va ularning ko'rinadigan yorliqlarini yaratadi, agarda yorliqlar o'chirib yuborilsa haqiqiy papka va fayllar ham o'chib ketadi;
- kompyuterni qotirib qo'yadi, shu darajada qotirib qo'yadiki, Windows ishga tushib ish stolidagi yorliqlar ko'rinishi uchun 2 soatga yaqin vaqt kerak bo'ladi;
- har gal kompyuter ishga tushirilganda birma bir dasturlar o'chib ketishni boshlaydi, oxir oqibat ishlaydigan biror ta ham dastur qolmaydi;
- Kaspersky antivirusini bloklab qo'yadi. Bu virus kompyuteringizga tushib qolsa siz Kaspersky antivirusini umuman ishga tushira olmay qolasiz.