Tema: Baslawısh klaslarda qollanılatuǵın interaktiv metodlar Joba

Tema: Baslawısh klaslarda qollanılatuǵın interaktiv metodlar

Joba :
1. Tiykarǵı matematikalıq túsinikler haqqında
2. I-Iv hám v-vI klaslarda matematika oqıtıw boyınsha izbe-izlik. Pikirlew formaları.
Aktivlestiriwshi (interaktiv) sabaqlar.
Oqıtıwshı basshıligada atqarılatuǵın oqıwshılardıń ózbetinshe jumısları oqıwshılardıń ulıwma rawajlanıwlarına jóneltirilganligini taǵı bir márte aytıp otedi.
Didaktik ádebiyatlarda ózbetinshe jumıs túsinigin hár túrlı tariyplanadi.
Ózbetinshe jumıslar tómendegilerge kóre óz-ara parq etiledi:
a) didaktik maqsetler boyınsha : oqıwshılardı jańa materialdı qabıllawǵa (aqıl etiwge) tayarlawǵa, jańa bilimlerdi ózlestiriwge, bekkemlewge, ilgeri ótilgen materialdı tákirarlawǵa jóneltirilgen bolıwı múmkin;
b) oqıwshılar ózbetinshe isleyotgan material boyınsha : sabaqlıq menen, didaktik material ústinde, baspa tıyanaqlı dápter ústinde islew hám taǵı basqa ;
d) oqıwshılardan talap etiletuǵın iskerlik xarakteri boyınsha : bul noqatyi názerden atqarılatuǵın islerdi berilgen úlgi, qaǵıyda boyınsha hám taǵı basqa bir-birinen parq etiledi;
Oqıwshı arnawlı tapsırma ústinde isleydi. Matematikadan derlik hár bir sabaqta 2-3 qısqa waqıtlı ózbetinshe jumıs ótkeriw maqsetke muwapıq ekenligin aytıp ótemiz.
Iv. Oqıwshılardı ǵárezsiz aktivlikleri dárejesine kóre klassifikasiyalanuvchi metodlar
1. Túsindirmeli-illyustrativ metod. Jańa informaciyalardı ilgeri ózlestirilgen informaciyalar menen salıstırıwlasadı hám eslep qalıwadı.
2. Reproduktivlik metod. Reproduktivlik metoddıń tiykarǵı belgisi iskerlik usılın qayta tiklew hám oqıtıwshınıń tapsırmaları boyınsha tákirarlawdan ibarat. Bul metod járdeminde oqıwshılarda ilmiy tájriybe hám kónlikpeler quram tabadı.
3. Bilimlerdi mashqalalı bayanlaw.
Izertlewlerdi aparıwǵa uyretedi.
4. Bólekan izertlew yamasa evristik metod.
Oqıtıwdıń izertlew metodı. Mısalı, 1-klass oqıwshılarında sannı jıyındına qosıw uquvini qáliplestiriw metodikasın qaraylıq. Oqıwshılarǵa bul teńliklerdi kórsetiw etiwshi súwretler kórsetiledi:
a + (b + c) = d, (a +b) + c = d, (a + c) + b = d
Bul kórinis boyınsha máseleler dúziledi hám oqıwshılar olardı zatlar jardeminde sheshediler. Sheshimdi analitik ańlatpalap, oqıwshılar sannı jıyındına qosıw qaǵıydasına kelediler.
Tuwrı tórtmuyush haqqında oyda sawlelendiriw payda etiwde oqıwshılarǵa (1-klass) arasında tuwrı tórtmuyush bolǵan tórtmuyushler kompleksi (qalǵan tórtmuyushlerdiń múyeshleri teńmasligi ayqın kórinip turadı ) kórsetiledi. Usı sırtqı kórinislerdiń qásiyetlerin analiz etip, oqıwshılar, bul tórtbur-chakdan biri bólek bolıp tabıladı degen juwmaqqa kelediler: onıń barlıq múyeshleri teń hám tuwrı múyeshler bolıp tabıladı. Tórtmuyushlerdiń bul túrine kem itibar beriledi, olardıń xarakteristika ózgesheligi eslab qalınadı.
Ulıwma túrli oqıw maqsetleri ushın paydalanılǵan bul usıllar daǵı ulıwmalıqtı bayqaw ańsat. Oqıtıwshı birinshi halda da, ekinshi halda da oqıwshılarǵa elementleri puqta saylanǵan qandayda bir jıynaqlardı kórsetedi. Elementlerdi tabıslı tańlaw oqıw materialın ózlestiriw pátin tezlestiredi. Dáslepki jıynaqlar daǵı elementler sanın arttırıw, olardı reń-barang qılıw menen (máselelerdi mazmunı boyınsha, tórtmuyushlerdi, mısalı, reńi boyınsha ), oqıtıwshı oqıw materialın jáne de sapalılaw ózlestirilishini támiyinlewi múmkin. oqıwshılardıń jumısı oqıtıwshı tayarlaǵan didaktik materiallardı baqlaw hám analiz etiwden ibarat boladı. Oqıtıwda bunday didaktik jollardan mudami paydalanıw matematikalıq bilimlerdi iyelewde oqıwshılardıń ózbetinshe jumıstiroki úlesiniń artıwına járdem bere almaydı. Olar hesh qashan, ob'ektler kompleksin izertlew ushın tiykarǵı zattı oqıtıwshı etkeni sıyaqlı, ajaratib ala bilmaydilar (sebebi oqıtıwshı bul jıynaqtı úyrenilip atırǵan ob'ektlerdiń xarakteristik ózgesheliklerin bila turıp dúzedi).
Endi matematikalıq bilimlerdi ǵárezsiz alıwǵa, yaǵnıy matematikalıq iskerlikti ámelge asırıwǵa oqıwshılardı úyretiwge arnawlı jóneltirilgen metodikalıq jollardı kórip Shıǵayıq. Matematika oqıtıw metodikası bunday iskerliginiń úsh tárepi ajaratiladi: empirik materialdı matematikalastırıwǵa (EMM), matematikalıq materialdı logikalıq shólkemlestiriw (MMMTE), matematikalıq teoriyanı qóllaw (MNQ). Baslanǵısh klass oqıwshıları qandayda bir dárejede logikalıq qurallarǵa da iye emesler hám olardıń matematikalıq bilimleri teoriyalıq xaraktyerda emes, usınıń sebepinen olardı matematikalıq iskerlikke úyretiw máselesi qandayda bir dárejede tek EMM ga salıstırǵanda hám ulıwma az dárejede MMMTE ga salıstırǵanda hal etiliwi múmkin.
Oqıwshılardı EMM ga úyretiw jolları mánisi tómendeginen ibarat :
1. Oqıwshılardıń málim qasiyetke iye bolǵan real ob'ektler, jaǵdaylardı izlewge jóneltirilgen jumısları shólkemlestiriledi, bunda bul qasiyet real ob'ekt, jaǵday kórinisindegi úlgi jardeminde yamasa átirap -ortalıqtan bul úlgilerdi tabıw múmkin bolǵan ulıwma kórsetpe menen beriliwi múmkin.
2. Oqıwshılardıń usı ob'ektler, jaǵdaylardıń modellerin soǵıw boyınsha xızmetleri shólkemlestiriledi. Modellerdiń ulıwmalasqanlıq, abstraktlashgan dárejesi ólpeń artıp barıwı kerek. Bul basqıshdıń aqırında oqıwshılar yamasa matematikalıq til quralları (sanlar, háripler, ańlatpalar hám t.b ) menen, yamasa grafik qurallar (sxemalar, sızılmalar, diagrammalar ) menen kórsetilgen modellerdi payda etediler.
3. Payda etińan modellerdi oqıwshılar empirik (vizual, ústpe-úst qoyıw, ólshew hám t.b. menen) izertlew etediler. Modellerdi ózgesheliklerdi xarakterlenedi. Usı xarakteristika tahrir etiledi: odan zárúrli bolmaǵan, paydasız sózler shiǵarıladı, eki tárepleme mazmunlilik jónge salıw etiledi. Basqa tárepden, ózgeshelikler diziminiń ózi de bul princip boyınsha qısqartiriladi: tek hámme qaralayotgan modeller iye bolǵan ózgesheliklergine qaldıriladi.
4. Oqıwshılar qaralayotgan jıynaqtıń elementleri ushın ulıwma bolǵan barlıq ózgesheliklerdi qánaatlantiradigan modeldi dúzediler. Bul model mateatik til járdeminde xarakterlenedi.