Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti
Yüklə 5,19 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mavzu yuzasidan savollar
|
Qoʻsh urugʻlanish - gulli oʻsimliklarga xos jinsiy jarayon xili. 1898-yilda rus olimi S.G.Navashin kashf etgan. Qoʻsh urugʻlanishda urugʻning shakllanishida tuxum hujayra bilan bir qatorda murtak xaltasining markaziy yadrosi ham urugʻlanadi. Qoʻsh urugʻlanish natijasida zigotadan urugʻ murtagi, markaziy hujayra bilan urugʻlangan markaziy yadrodan oziq toʻqima — ikkilamchi triploid endosperm rivojlanadi. Qoʻsh urugʻlanishda bitta chang naychasi spermentlari ishtirok etadi; naycha suyuqligi sinergid ichidagi murtak xaltasiga yoki tuxum hujayra bilan markaziy hujayra oraligʻidagi tirqishga quyiladi. Spervit sinergid orqali tuxum hujayraga boradi va siner-gid urugʻlanishdan soʻng yemirilib ketadi. Qoʻsh urugʻlanish apomiktik turlardan tashqari barcha gulli oʻsimliklar uchun xos. Qoʻsh urugʻlanishning mohiyati — oziqlantiruvchi toʻqima — endospermning juda tez shakllanishidir. Qoʻsh urugʻlanish urugʻ shakllanishi jarayonlarini tezlashtirib yuboradi. (yana qarang Gulli oʻsimliklar, Changlanish).
O‘simliklarning urug‘lantirilishini tushuntirishdan oldin, biz birinchi navbatda urug‘lantirish tushunchasi nima ekanligini tushuntiramiz. Bu jarayonda ikki gameta, erkak va urg‘ochi, ko‘payish jarayonida birlashadi. Shunday qilib, ota-onaning mahsuli bo‘lgan genomni o‘z ichiga olgan zigota yaratiladi.O‘simlik dunyosida, Birinchi navbatda changlanish sodir bo‘ladi. Erkak reproduktiv barglari polen donalarini hosil qiladi, ularni hasharotlar yoki shamol tomonidan stigmalarga olib boradi. Ular o‘sha yerda unib chiqadilar. O‘simliklar haqida gapirganda, biz odatda gametalarni emas, balki sporalarni nazarda tutamiz. Har bir gul changi donasida odatda ikkita erkak jinsiy hujayra yoki gameta mavjud. Biroq, o‘simliklar tomonidan qo‘llaniladigan turli usullar mavjud, chunki barcha turlar bir xil emas, aslida ular ko‘payishda bir oz farq qiladi. Mavzu yuzasidan savollar? Changlanish deb nimaga aytiladi? Urug‘lanish jarayoni qanday amalga oshiriladi? Changlanish turlarini ayting? Shamol yordamida changlanish deb nimaga aytiladi? O‘z-o‘zidan changlanish va chetdan changlanishga misol keltiring? Yüklə 5,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|