Kompyuterlarni hisob ishlariga mo‘ljallangan dasturlari hisob registrlarini avtomatlashtirilgan tarzda tuzishga imkoniyat yaratadi. Buxgalteriya hisobining takomillashgan avtomatlashtirilgan shaklida asosiy boskich buxgalteriya ma’lumotlarini qayta ishlashdir. Ma’lumotlar qayta ishlash uchun kompyuterga kiritilishidan oldin, ma’lumotlar qayta ishlashga moslashtirilishi lozim. Avtomatlashtirilgan hisob shaklida xujjatlar aylanishi ham shu shaklga moslashgan holda tuzilishi lozim. Ma’lumotlarni qayta ishlashag mo‘ljallangan dasturlarni tayyorlash, ularni qo‘llashga doir texnologik va qo‘llash ko‘rsatmalari ham ushbu shakldagi boskichlardan hisoblanadi. “The use of computing tools as a result of a tablet-automated form of accounting is based on use of computer programs. Computer-assisted programs allow you to automate your account registries. The main step in the advanced automated form of accounting is the processing of accounting information. Data must be adapted for data processing before it can be processed for computer processing. Documentation in the form of automated accounting should also be made in accordance with this form. The technology and application guidelines for the preparation of data processing programs are also considered to be one of these steps.”7 Ishlab chiqilgan dasturga ko‘ra, ma’lumotlar hisoblash markazi (XM) yoki avtomatlashtirilgan ish joyi (ARM)da buxgalteriya xodimi turli mazmundagi hisob registrlarini oladi. Dasturda ishlab chiqilganiga ko‘ra, bu hisob registrlari jurnal-orderlar, qaydnomalar, kitoblar, kartochkalar va boshqalar bo‘lishi mumkin. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar buxgalteriya hisobi qaysi shaklidan foydalanishni mustaqil ravishda belgilaydilar va bunda ular xisob-kitob ishlarini hajmi, hisob xodimlarini soni, malakasi va boshqa omillarni e’tiborga oladilar. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar xo‘jalik faoliyatlari hisobini yuritishda buxgalteriya hisobining qaysi shakllaridan foydalanishlaridan qat’iy nazar, O‘zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi qonuniga va boshqa tegishli me’yoriy hujjatlarga va ko‘rsatmalariga rioya etishlari shart. MAVZU. Buxgalteriya hisoboti. Buxgalteriya hisoboti, uning axamiyati va unga kuyilgan talablar.
Hisobot turlari va shakllari.
Hisobotni tuzishga tayyorgarlik ko‘rish.
Hisobot shakllarining tuzilish tamoyillari va buxgalteriya balansi (1-shakl).
Moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi hisobot (2-shakl).
Asosiy vositalar xarakati tug‘risidagi hisobot (3-shakl), pul mablag‘lari to‘g‘risidagi hisobot (4-shakl).
Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot (5-shakl).
Hisobotga ilovalar, tushuntirishlar va ma’lumotlar.
Moliyaviy hisobotni tayyorlash va taqdim etishning konseptual asoslari (BHMS asosida).
