4 – rasm. Asbob qo‘zg‘aluvchan qismining turg‘un burilish holatiga aylantiruvchi va aks ta’sir etuvchi momentlarning ta’siri. Asbob dinamik rejimda ishlaganida, boshqacha aytganda asbob
ko‘rsatkichi (surilishida) joyidan qo‘zg‘alayotganida, yuqorida aytilgan
aylantiruvchi va aks ta’sir etuvchi momentlardan tashqari boshqa momentlar ham
hosil bo‘ladi. Bu momentlar qo‘zg‘aluvchan qismning inertsiya momentidan,
tashqi muhit qarshiligidan va metall elementlari bo‘lgan holda hosil bo‘ladigan
uyurma tok va hokazolardan vujudga keladi.
Asbob qo‘zg‘aluvchan qismining harakatlanganida vujudga keladigan va
uning harakatini tinchlantirishga intiluvchi moment – tinchlantiruvchi moment
deyiladi:
M T = R(d
/dt) Bu moment tinchlantirish koeffitsienti R ga va qo‘zg‘aluvchan qismning
burchakli tezligiga d
/dt proporsionaldir. Tinchlantiruvchi moment ma’lum
darajada asbobning muhim ekspluatatsion parametrlaridan biri – tinchlanish
vaqtini belgilaydi.
`
``
M
M M и M и M
66
Magnitoelektrik o‘lchash asboblari 5 – rasm. Magnitoelektrik o‘lchash asbobining to’zilish sxemasi va xossalari. Elektromagnit o‘lchash asboblari
67
6 – rasm. Elektromagnit o‘lchash asbobining to’zilish sxemasi va
