Muvozanatda boʻlmagan bozorlar
Talab hajmi
Taklif hajmi
Taklif hajmi
Talab hajmi
Kamomad
Ortiqchalik
Talab
Talab
Talab ortiqchaligi
Taklif ortiqchaligi
Muzqaymoq miqdori
Muzqaymoq miqdori
Muzqaymoq narxi
Muzqaymoq narxi
Rasm
Shunday qilib sotuvchilar va xaridorlar harakati bozor narxini avtomatik tarzda muvozanatli narx tomon suradi. Bozor muvozanatli narxga erishishi bilanoq, barcha sotuvchi va xaridorlar qoniqadi va narxda yuqoriga va pastga bosim mavjud boʻlmaydi. Qanchalik tez muvozanatga erishish va qanchalik tez narx oʻzgarishiga qarab, bozordan bozor farq qiladi. Koʻplab erkin bozorlarda mahsulot ortiqchaligi vaqtinchalik holat hisoblanib, narxlar muvozanatli darajasiga qarab harakatlanadi. Chindan, bu hodisa keng tarqalgan boʻlib, talab va taklif qonuni deb ataladi. Istalgan bir mahsulot narxi shu mahsulotga boʻlgan talab va taklif miqdorini muvozanatga keltirish maqsadida oʻzgaradi.
Misol: Talab va taklifning oʻzgarishi. Faraz qilaylik, issiq havo va boʻron bir yozning oʻzida sodir boʻldi. Bu kombinatsiyani tahlil qilish uchun biz yana uch qadamga ergashamiz.
Biz ikkala chiziqning ham siljishini aniqlashimiz zarur. Issiq havo talab egri chizigʻiga ta’sir etadi, chunki bu iste’molchilarning istalgan narxda sotib olishni xohlagan muzqaymoq hajmini oʻzgartiradi. Bir vaqtning oʻzida boʻron shakar narxini oshirsa, bu muzqaymoq uchun taklif egri chizigʻini oʻzgartiradi, chunki bu firmaning har qanday narxda muzqaymoq sotish hajmini oʻzgartiradi.
Egri chiziqlar biz avval tahlil qilganimizdek bir xil yoʻnalishda oʻzgaradi: talab egri chizigʻi oʻngga siljiydi va taklif egri chizigʻi chapga siljiydi. 12-rasmda bu oʻzgarishlar tasvirlangan.
Dostları ilə paylaş: |
