Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti biologiya kafedrasi

 
32 - rasm
. Tugunak bakterichsining rivojlanish
33 - rasm
. Shoxlangan vegitativ
 
bosqichlari: a-kokklik davri; hujayra-bakteroidning ko’rinishi. 
b - harakatchan xivchinlik davri; v - xivchinini yo’qotgan davri; 
g - belbog’li davri; d - kokklarga ajralish davri. 
34 - rasm
.Dukkaki 
o’simliklar ildizida 
hosil 
bo’lgan 
tugunaklarning 
shakllari: 
1 
- 
no’xat, 2 - sebarga, 
3 - seradella, 4 -
lyupin, 5 - qashqar 
beda. 
 
Ishning bajarilishi: 
Bu mashg’ulot quyidagicha o’tkaziladi: 
1. 100 ml
 
suvga 10 g

no’xat yoki boshqa dukkakli o’simlik urug’i solinib, 
dukkaklar yorilguncha (30 minut) qaynatiladi. Eritma issiq holicha 100 ml
 
hajmli 
idishga filtrlanadi. Bu filtratga uning hajmi 100 ml ga etguncha suv qo’shiladi. Suv 
qo’shishdan oldin filtrat kristalik soda bilan neytrallanadi. So’ngra bu aralashmaga 2 
g 
 
shakar va 1,5-2 g agar-agar
qo’shib eritiladi. SHu tarzda
tayyorlangan suyuqlik Petri
idishlariga 0,5 sm

qalinlikda
quyib qotiriladi.

---

48 
35 - rasm.
1) Bakteriyalarning ildiz tukchalari orqali o’simlik to’qimasiga o’tish payti: a – ildiz 
tukchasi yonida to’planib turgan bakteriyalar;b – ildiz tukchasi ichida infeksion ipning hosil 
bo’lishi. 2) Katta qilib ko’rsatilgan hujayra va infeksion ip: a – o’simlik hujayrasi; b – infeksion 
ip. 
36 – rasm.
O’simlik hujayralari 
bo’linganda tugunak 
bakteriya 
hujayralarining 
taqsimlanishi. 
Qotib 
qolgan 
plastinkaga 
tarkibida tugunak 
bakteriyalar bo’lgan suyuqlik surkaladi. Plastinkaga surkaladigan suyuqlik bironta 
dukkakli o’simlik tugunagidan siqib olinadi. So’ngra Petri idishi 25-35° li termostatga 
qo’yilib, bir necha kun saqlanadi. Bu vaqt o’tgandan so’ng Petri idishidagi plastinkada 
tugunak bakteriyalar koloniyasi hosil bo’ladi. Koloniyalarni tashkil etgan 
bakteriyalar mikroskopda tekshiriladi. 
2. Dukkakli o’simlikning yosh tugunagidan suvi siqib chiqariladi. Buyum 
oynasiga undan bir tomchi tomizib Mazok tayyorlanadi. Mazok fiksasiyalangandan keyin 
sinka yoki fuksin bilan bo’yalib, mikroskopda ko’rilganda tayoqsimon bakteriyalar 
borligi kuzatiladi. 
3. Yaxshi rivojlangan (qarigan) tugunakni kesib, suvi siqib olinadi va yuqorida 
ko’rsatilgandek bakteriyali preparat tayyorlanadi. Bu preparat mikroskopda qaralganda 
shoxlangan bakteriyalar ko’rinadi.