Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya va tuproqshunoslik kafedrasi

189

Qurilishda suv sarfini o‘tkazish uslublariga ta’rif quyi- dagicha:

1. 
   Suv sarfini o‘tkazish katta bo‘lmagan o‘rta va kichik daryolar uchun qo‘llaniladi. Ulami qurilishning qulayligi bir martada qurib bitkazish imkonining mavjudligidir.
   

1. 
   Novlar orqali qurilish suv sarfmi o'tkazish daryo o‘zanini toraytirish imkoniyati kam va maqsadga muvofiq bo‘lmagan, suv sarfmi ko‘p boimagan (30 m³/sek) va tor o‘zanli joylarda qoilaniladi.
   
2. 
   Suv o‘tkazish kanallari topografik va geologik sharoiti qulay boigan joylarda qurilish suv sarfmi o‘tkazish uchun qoilaniladi. Ulardan foydalanish suv sarfi 2000 m³/sek boigan daryolarda sinab ko'rilgan.
   

Qurilishda to‘siqlar. Qurilish maydoni awal tashqi muhitdan taxta to‘siqlar yordamida ajratiladi. To‘siqlaming balandligi 1,6 metrdan past bo‘lmasligi, kirib-chiqish uchun darvoza o‘matilishi lozim. Chunki qurilish jarayoni tashqi muhitga ziyon yetkazmasligi kerak.
Qurilish obyektida insonlar o‘tadigan joylardagi poydevor yotqizish uchun qazilgan chuqur va chuqurliklar biror bir kishining tushib ketmasligi uchun to‘siqlar bilan o‘raladi. Ko‘prik yon tomonlaridagi to‘siqlaming balandligi 1 metrdan past boimasligi lozim.
Omborlar. Qurilish maydonida qurilishga keladigan material - texnik resurslami qabul qilish, ulami saqlash, taqsimlash va ishlab chiqarishga berish maqsadida ombor xo‘jaligi tashkil etiladi. Ombor bajaradigan vazifasi va saqlanadigan resurslaming xususiyatlariga bogiiq holda markaziy (bazis) obyekt maxsus va oraliq turlarga boiinadi. Bazis omborlari butun qurilish obyekti uchun xizmat qiladi. Unda saqlanadigan narsalar ko‘p miqdorda saqlanishi mum- kin. Obyekt omborlari joriy ishlar, qurilishlar uchun xizmat qiladi. Maxsus omborlar yoqilgi portlovchi moddalami saqlash uchun xizmat qiladi. Yirik qurilish omborlari asosan temir yo‘1 atrofiga tashkil etiladi yoki alohida temir yoi tarmogi kiritiladi.

1. 
   Qurilish jarayonining atrbf-muhitga ta’sirini kamaytirish
   

Qurilish jarayonida atrof-muhitga salbiy ta’sirlar bo‘lib turadi. Masalan, tadqiqot ishlarini olib borishda, yo‘llar qurilishida, shuningdek to‘g‘ridan-to‘g‘ri qurilish obyektlarida. Qurilish may- donini tayyorlash bevosita daraxt va butalaming kesilishi, tuproq qatlamining zararlanishi va qurilish maydonlaridan chiqayotgan oqova suvlar, kovlash ishlari, qurilayotgan obyekt tagidan poydevor uchun qazilgan chuqurlik va qovurlar uchun ariq, qurilish maydonchasida harakatlanayotgan avtotransport va boshqa mexa nizmlar tomonidan chiqayotgan