Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya



Yüklə 1,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə108/114
tarix09.02.2022
ölçüsü1,41 Mb.
#52294
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   114
topografiya asoslari va kartografiya

Kartaning mazmuni. 
Gernerralizatsiya kilishda kartaning mazmunining roli xam kam emas. MDX 
ning bir xil masshtabdagi tabiiy va siyosiy-ma'muriy  kartalarida tasvirlangan 
gerografik elermerntlarning soni bir xilda emas. Vaxolanki,bu ikkala karta xam bir 
xil masshtabda. 
MDX ning tabiiy gerografik kartasida axoli yashaydigan joylarning soni siyosiy 
ma'muriy kartadagiga nisbatan juda kam. 
Lerkin tabiiy kartadagi ba'zi bir axoli punktlari siyosiy-ma'muriy kartada 
berrilmagan. 
Masalan: Jerzkazgan, Gazli, Ziryanovsk, Sangar, Takali, Berryozovo va x.k. Bu xil 
axoli punktlari kazilma boyliklar chikaradigan joylar bulib, orierntir xisoblanadi. 
Undan tashkari kazilma boyliklar tabiiy gerografiyaning elermerntlari xamdir. 
Siyosiy-ma'muriy kartada axolisining soni bu aytib utilgan shaxarlardan ancha 
kam bulsa xam, lerkin ma'muriy markazlar tasvirlangan, chunki kartaning mazmuni 
shuni takozo kiladi. 
Kartada tasvirlanayotgan terrritoriyalarning uziga xos gerografik xususiyatlarini 
xisobga olish. 
Kartada tasvirlanayotgan terrritoriyalarning uziga xos xususiyatlarini e'tiborga 
olish gernerralizatsiyaning turtinchi omilidir. Karta tuzishda yukoridagi 3 omilni 
xisobga olgan xolda aloxida bu omilga e'tibor berrish lozim. 


 
 
 
101 
Xar kanday terrritoriyaning kartasida joyning uziga xos tabiiy xususiyatlari 
saklanishi kerrak.  
Masalan: Finlandiya «Ming kullar» mamlakati derb xam yuritiladi. Uning 
janubiy kismida kullar landshafti asosiy urin tutadi. 
Gernerralizatsiya natijasida kartada mayda kullar tasvirlanmasa xam bular edi. 
Lerkin finlandiya kartasida kullar kuprok tasvirlanmasa, kullar landshafti aks etmay 
koladi. Shu sababli, mayda (masshtabga sigmaydigan kullar xam tasvirlanadi) bulsa 
xam kullar terrritoriyaning uziga xos xususiyati sifatida tasvirlanishi lozim buladi.  
Masalan: Orol derngizining janubiy kirgogini olaylik, bu errda mayda orol, 
yarim orolning kupligi, kirgokning juda parchalanib kertganligi, bu terrritoriyaning 
uziga xos xususiyati bulib xamma kartalarda saklanib koladi. 
Gernerralizatsiya kilishda gerografik ob'erktlarning uziga xos xususiyatlaridan 
tashkari, gerografik elermerntlarning xalk xujaligidagi roli xam e'tibrga olinishi 
kerrak. 
Urta Osiyoda suv ob'erktlarining roli nixoyatda katta bulib, barcha xalk xujaligi 
tarmoklari suv bilan boglik, shuning uchun  Urta Osiyo kartalarida suv ob'erktlari 
iloji boricha tulik kursatiladi. Uzunligi 20 km bulgan daryo yoki soy MDX ning 
ERvropa kismi shimolida, Garbiy va Sharkiy Sibirda kursatilmasa xam bulaverradi
lerkin Urta Osiyoda ular tasvirlanishi zarur. 

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin