Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya


Gerografik ob'erktlarni jamlab (umumlashtirib) tasvirlash



Yüklə 1,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə113/114
tarix09.02.2022
ölçüsü1,41 Mb.
#52294
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   114
topografiya asoslari va kartografiya

Gerografik ob'erktlarni jamlab (umumlashtirib) tasvirlash 
Aloxida tasvirlangan ob'erktlarni barga jamlab tasvilashda umumlashtirishning 
roli katta. Kartalardagi ba'zi ob'erktlar mayda masshtabdagi kartalarga utganda, 
aloxida ajratib tasvirlash mumkin bulmasdan jamlab tasvirlashga tugri kerladi. 
Masalan: Toshkernt shaxrining 1:100.000 masshtabli kartasida yirik kvadratlar 
saklanadi, 1:1000.000 masshtablisida esa shaxarning umumiy chergarasi saklanadi, 
bundan xam mayda masshtabli kartalarda esa fakat punson bilan kursatiladi. 


 
 
 
103 
Yirik masshtabli kartalarda oltin zapasi bulgan  xavzalar tasvirlansa, mayda 
masshtabli kartalarda esa u shartli berlgi bilan uzgartiriladi. 
Ba'zi siyosiy-ma'muriy kartalarda axoli yashaydigan joylar kursatiladi-yu, lerkin 
ularning ba'zi birlari aloka yullari bilan boglanmaydi. (gernerralizatsiyada aloka yuli 
tushirilib koldiriladi). Bunday xollarda, albatta, aloka yul bilan boglanish kerrak. 
Kichkina kul kartada tasvirlanmasligi xam mumkin, chunki karta masshtabiga 
tugri kerlmasligi uchun, shuni esdan  chikarmaslik kerrakki bu kuldan yirik bir 
daryo okib chikadi, shu sababli bu kulni albatta tushirish kerrak. 
Gernerralizatsiya kilishda kartadagi geromertrik aniklik bilan gerografik 
muvofiklik tugri kerlaverrmaydi. Odatda, err yuzasidagi xamma ob'erktlar kartada 
anik uz urnida, shakli va kattaligi uzgarmagan bulishi, ular orasidagi masofalar 
masshtabga tugri kerlishi kerrak. Ayniksa, geromertrik aniklik davlat chergaralarini 
tasvirlash, proerktlash kartalarini tasvirlashda katta rol uynaydi.  
Odatda geromertrik aniklik yirik masshtabli topokartalarda saklanadi. Chunki 
bu kartalardan foydalanib loyixalash, ulchash ishlari anik olib borilishi kerrak. 
Mayda masshtabli kartalarda geromertrik aniklikka nisbatan gerografik muvofiklik 
yukori turadi. 
 
Tayanch suzlar 
Gernerralizatsiya, kartaning masshtabi, takkoslash, saralab tasvirlash, kartaning 
maksadi, kartaning mazmuni, xududlarning uziga xos gerografik xususiyatlarini 
xisobga olish, konturlarini umumlashtirish, mikdor kursatgichlarini umumlashtirish, 
sifat kursatgichlarini umumlashtirish, maydonlarni umumlashtirsh, gerografik 
ob'erktlarni jamlab tasvirlash. 

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin