Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya

v) Kush kutbli koordinatalar yoki kersishtirish usuli. 
Bu usul urni ma'lum bulgan ikkita tayanch nukta yordamida uchinchi nuktaning urnini 
aniklashdan iboratdir. Bunda tayanch nuktalarni tutashtiruvchi chizik bazis, urni ma'lum tayanch 
nuktalar esa -  kutblar derb ataladi. M: Chizmadagi K-nuktaning urnini aniklashda AB-tayanch 
chizigi bazis, A va B -nuktalar esa kutb nuktalardir. Bazisning A va B-uchlarida turib KAB va ABK-
 
 

---

 
49 
burchaklar ulchansa, AB-bazis va uning ikkala yon burchaklari KAB va ABK orkali grafik usulda 
yasalgan uchburchakning uchi sifatida K-nuktaning urni aniklanilishi mumkin. Bu nuktaning 
urnini analitik usulda, ya'ni uchburchak tomonlarini matermatik yul bilan erchib xam aniklash 
mumkin. 
Shakldagi g-nuktaning urnini xam kersishtirish usuli bilan aniklash kursatilgan. Bunda BV - 
tayanch chizigi bazis bulib xizmat kilgan. Kersishtirish usuli kupincha biridan ikkinchisiga borib 
bulmaydigan yoki bir-biridan uzok masofada joylashgan nuktalar urnini aniklashda kerng 
kullaniladi. Lerkin bu errda shuni aytib utmok kerrakki, kersishtirish burchaklari 30°dan kichik va 
150 ° dan katta bulmasligi kerrak,