B) almashinmaydigan aminokislotalar C) getero aminokislotalar D) t.j.y 132. Aminokislotalarning o‘rtacha molekular massasi (a) ga, oqsil tarkibidagi aminokislota qoldig‘ining o‘rtacha molekular massasi (b) ga teng deb olish mumkin.
1. 120; 2. 180; 3. 138; 4. 140
A) a-1; b-2. B) a-3; b-4
C) a-3; b-1 D) a-2; b-4
133. birlamchi (a), ikkilamchi (b), uchlamchi (c) va to’rtlamchi (d) tuzilmali oqsillarni aniqlang.
1. insulin; 2. Keratin; 3. Kollagen; 4. Gemoglabin; 5. Mioglabin; 6. Fermentlar
A) a-1; b-2,3; c-5,6; d-4 B) a-2; b-1,3; c-5,6; d-4
C) a-2; b-1,3; c-4,6; d-5
D) a-1; b-2,3; c-4,6; d-5
134. Hujayraning sitoskelet elementlari
qaysi oqsildan tuzilgan?
A) geparin B) tubulin
C) xitin D) kollagen
135. Polinukleotid zanjirida mononukleotidlar o‘zaro fosfodiefir bog‘i yordamida bog‘lanadi. Fosfat kislota qoldig‘i oldingi nukleotid pentozasining (I) uglerod atomi bilan, keyingisining (II) uglerod atomi bilan bog‘lanadi. Polinukleotid zanjirning bir uchi (III) - oxiri deyilsa, ikkinchi uchi (IV) - oxiri deyiladi.
a) 3' b) 5'
A) I-a; II-b; III-b; IV-a B) I-a; II-b; III-b; IV-b
C) I-a; II-a; III-b; IV-a
D) I-a; II-b; III-a; IV-a
136. Azotli asoslarning komplementarlik qonuniyatlari qaysi olimning qoidasida aks etgan?
A) E.Chargaff B) Lukretsiy Kar
C) I. M. Sechenov D) A. N. Seversov
137. DNK (I) va RNK (II) uchrash joylarini aniqlang.
1. Yadro, 2. ribosoma, 3. sitoplazma, 4. mitoxondriya, 5. Xroloplast
A) I-1.2.3; II-4,5 B) I-1,4,5; II-1,2,3,4,5
C) I-1.2.3,4,5; II-4,5 D) I-1.2.3,4; II-4,5
III BOB. HAYOTNING HUJAYRA DARAJASIDAGI UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLAR
1.Braun nimani aniqladi?
A.sitoplazma B.qobig’ C.yadro D.protoplazma
2.Hujayra ichidagi suyuqlikni protoplazma deb atagan olimni aniqlang?
A.Braun B.Purkine C.Shvann D.Guk
3.Hujayra nazariyasini qaysi olimlar yaratgan?
A.Guk va Braun B.Shleyden va Shvann
C.Virxov va Shvann D.Levenguk va Guk
4.Virxov kiritgan 3 ta qoidalarni aniqlang?
1.yadro hujayraning tarkibi qismi ekanligi
2.hujayraning ichi suyuqlik bilan to’lganligi
3.hujayrasiz hayot yo’qligini
4.hujayra hujayradan hosil bo’lishini
5.hujayraning ko’payishini
6.hujayraning yashash muddatini
A.1,2,3,6 B.1,3,4 C.4,5,6 D.2,4,6
5.Hujayra dastlab qaysi to’qimada aniqlangan?
A.asosiy B.mexanik C.epiderma D.po’kak
6. 1.Bakteriya hujayrasi, 2.Zamburug hujayrasi, 3. 0’simlik hujayrasi, 4. Hayvon hujayrasining irsiy axborotlari hujayraning qaysi organiodlarida joylashgan?
a. xromosomalarda, b. mitoxondriyalarda, c. plastidalarda d. nukleoid e. plazmidalarda joylashgan
A) 1-d,e; 2-a; 3-a,b,c; 4- a,b B) 1-d; 2-a,e; 3-a,b,c; 4- a,b
C) 1-d,e; 2-a; 3-a,b,c; 4- a,d
D) t.j.y
7. Golozoy va parazit holda oziqlanish qaysi organizmlar uchun xos?
A) hayvonlar B) o’simliklar
C) zambrug’lar D)bakteriyalar
8.Energiya almashinuvi deb nimaga aytiladi?
A. assimilyatsiya B.plastik almashinuv C.dissimilyatsiya D.oqsil biosintezi
9.Aerob … ?
A. kislorodli nafas olish B.kislorodsiz nafas olish
C.energiyaning ajralishi D.energiya hosil bo’lishi
10.ATF molekulasidagi fosfat kislotaning miqdori qancha?
A. 2 B.3 C.4 D.5
11.Bir molekula, yani 180 gr glukozaning C, H, O atomlari orasidagi bog’larni to’plagan potensial energiya miqdori qancha kj ga teng?
A. 1800 B.2000 C.2500 D.2800
12.Hujayrada kechadigan barcha jarayonlar: biosintez, mehanik ish, moddalarni membranalar orqali faol ko’chirilishi, asab impulslarini o’tkazilishi va boshqalarni energiya bilan taminlash … orqali amalga oshadi?
A. AMF B.KF C.ADF D.ATF
13.Quyidagilardan qaysi biri eng ko’p energiyaga ega?
A. AMF B.KF C.ADF D.ATF
14.Quyidagilardan qaysi biri bitta fosfat kislota tutadi?
A. AMF B.ADF C.ATF D. B javob
15.ATF molekulasida qaysi azot asosi uchraydi?
A. adenin B.guanin C.litozin D.uratsil
16.ATF hujayraning maxsus organoidlari … da sintezlanadi?
A. ribosomalar B.golji apparati
C.endoplazmatik to’r D.mitoxondriyalar
17.ATF tarkibida qaysi uglevod uchraydi?
A. glukoza B.fruktoza
C.riboza D.dezoksiriboza
18.ADF tarkibida … fosfat kislota bo’ladi?
A. 1 B.2 C. 3 D.4
19.ATF tarkibidagi 3- fosfat kislotaning ajralishi natijasida qancha kj energiya chiqadi?
A. 30 B.40 C.50 D.60
20.ATF molekulasida energiyaga boy bog’larning mavjudligi … imkon beradi?
A. hujayraning kichik bir qismida katta miqdordagi energiyani to’plashga va uni ehtiyojga qarab ishlatishga
B.hujayraning katta qismida kichik miqdordagi energiyanni to’plashga
C.hujayraning katta qismida ko’p miqdorda energiya to’plashga
D.hujayraning kichik bir qismida oz miqdordagi energiya to’plashga
21.Dissimilyatsiya jarayonida tirik organizmlarda … ro’y beradi?
A. moddalarni sintezlanishi B.moddalarni parchalanishi
C.oqsil biosintezi D.uglevodlar sintezi
22.Energiya almashinuvining 1-bosqichini aniqlang.
A. kislorodsiz parchalanish
B.to’liqsiz parchalanish
C.kislorodli nafas olish
D.tayyorgarlik
23.Energiya almashinuvining 2-bosqichini aniqlang.
A. tayyorgarlik B.kislorodsiz parchalanish C.kislorodli parchalanish D.aerob nafas olish
24.”Achish” atamasi qaysi organizmlarning hujayralarida kechadigan jarayonlarga nisbatan qo’llaniladi?
A. o’simlik va hayvonlar
B.zamburug’ va viruslar
C.o’simlik va mikroorganizmlar
D.barcha tirik organizmlar
25. Energiya almashinuvining 3-bosqichi qanday ataladi?
A. kislorodsiz parchalanish B.kislorodli parchalanish
C.aerob nafas olish D.B va C
26.Glikoliz nima?
A. aerob nafas olish B.anaerob nafas olish C.kislorodli parchalanish D.to’liq parchalanish
27.Glikoliz natijasida glukozaning sut kislotagacha parchalanish natijasida ajralib chiqayotgan energiyaning necha foizi ATF tarkibida to’planadi?
A. 30 B.40 C.50 D.60
28.Uglevodlarni monosaxaridlarga, yog’larni glitserin va yog’ kislotaga, oqsillarni aminokislotalarga, nuklein kislotalarni nukleotidlarga parchalanishi energiya almashinuvining qaysi bosqichida amalga oshadi?
A. 1- kilorodsiz parchalanish B.1- tayyorgarlik
C. 2-kislorodli parchalanish D.3-aerob nafas olish
29.2 molekula sut kislotani kislorodli sharoitda to’liq parchalanishida necha molekula ATF hosil bo’ladi?
A. 18 B.26 C.36 D.40
30.Hujayrani energiya bilan taminlashda … asosiy vazifani bajaradi?
A. anaerob nafas olish B.aerob nafas olish C.to’liqsiz parchalanish D.glikoliz
31.Energiya almashinuvining qaysi bosqichida kam energiya ajraladi va u issiqlik energiya sifatida tarqalib ketadi?
A. to’liqsiz parchalanish B.aerob nafas olish C.glikoliz D.tayyorgarlik
32.Energetik almashinuvda qaysi moddaning kislorodsiz parchalanishi natijasida 2 molekula ATF hosil bo’ladi?
A. yog’ B.glukoza C.kraxmal D.gletserin
33.Moddalar CO2 va H2O gacha energiya almashinuvining qaysi bosqichida parchlanadi?
A. tayyorgarlik B.glikoliz
C.aerob nafas olish D.kislorodsiz parchalanish
40.”Spirtli” achish qaysi organizmlarda boradi?
A. bakteriyalar B.o’simliklar
C.achitqi zamburug’lar D.lishayniklar
41.Barcha tirik organizmlar energiyani olish turiga qarab qanday guruhlarga bo’linadi?
A. avtotrof va saprofit B.geterotrof va saprofit
C.avtotrof va geterotrof D.geterotrof va golozoy
42.Avtotroflarni aniqlang.
1)bakteriyalar 2)o’simliklar 3)hayvonlar 4)suvo’tlar 5)ba’zi bakteriyalar 6)zamburug’lar
A. 1,2,3 B.4,5,6 C.1,4,6 D.2,4,5
43.Avtotroflar qanday guruhlarga bo’linadi?
A. fototrof va xemotrof B.fototrof va galotrof
C.xemotrof va ektotrof D.endotrof va ektotrof
44.Glikoliz energiya almashinuvining nechanchi bosqichi hisoblanadi?
A. 1 B.2 C.3 D.4
45.Fototroflar … foydalanadi?
A. kimyoviy energiyadan B.elektr energiyadan
C.mexanik energiyadan D.quyosh energiyasidan
46. Bir molekula glukozani to`liq parchalanishidan necha molekula ATF hosil bo`ladi?
A.2 B.36 C.40 D.38
47.Tayyorgarlik davridan chiqqan energiya…
A.2 molekula ATF ga aylanadi
B.issiqlik sifatida tarqalib ketadi
C.36 molekula ATF ga aylanadi D.A va B
48.Yorug’lik kvantlari qanday nomlanadi?
A. xlorofill B.fotoliz
C.fotonlar D.fotosibilizatsiya
49.Fotosintez jarayonida hosil bo’ladigan molekulyar kislorod manbai … hisoblanadi?
A. glukoza B.suv C.ATF D.CO2 50.Xloroplastlarda kislorodni ishtirokisiz, shu o’simlik mitoxondriyalariga nisbatan necha necha marta ko’p ATF sintezlanadi?
A. 20 B.30 C.40 D.50
51.Kimyoviy reaksiyalar energiyasini hosil bo’layotgan organic birikmalarning kimyoviy energiyasiga aylantirish jarayoni qanday ataladi?
A. fotosintez B.fotoliz
C.xemosintez D.plazmoliz
52.Quyosh energiyasini organik birikmalarning kimyoviy energiyasiga aylantiruvchi jarayonni aniqlang?
A. fotosintez B.fotoliz
C.xemosintez D.plazmoliz
53.Geterotroflarni aniqlang.
1)o’simliklar 2)hayvonlar 3)bakteriyalar 4)suvo’tlar 5)zamburug’lar 6)ba’zi bakteriyalar
A. 1,4,6 B.2,3,5 C.2,4,6 D.3,4,5
54.Kraxmalni shakargacha parchalovchi fermentni aniqlang.
A. lipaza B.amilaza C.karbogidraza D.t.j.y
55.Unayotgan donlarning tarkibida, odam so’lagida qaysi ferment ko’p bo’ladi?
A. amilaza B.lipaza C.proteaza D.ligaza
56.O’simliklarning kosmik ahamiyati nima orqali amalga oshadi?
A. xemosintez B.fotosintez
C.nafas olish D.suv bug’latish
57.Autotroflar qaysi energiyadan foydalanishiga ko’ra … guruhga bo’linadi?
A. 2 B.3 C.4 D.hech qanday guruhga bo’linmaydi
58. …. Kimyoviy reaksiyalar natijasida ajralib chiqadigan energiyadan foydalanadi?
A. fototroflar B.geterotroflar
C.xemotroflar D.bunday organizmlar yo’q
59.Eng ko’p enegiya qaysi bosqichda ajralib chiqadi?
A. 1 B.2 C.3 D.4
60.Xlorofill molekulalarini nima qo’zg’algan holatga o’tkazadi?
A. suv B.fotonlar C.kislorod D.CO2 61.Energiya almashinuvining qaysi bosqichi hujayra sitoplazmasida amalga oshiriladi?
A. glikoliz B.aerob nafas olish C.tayyorgarlik D.kislorodli parchalanish
62.Quyoshning yorug’lik energiyasi qaysi moddaning kimyoviy bog’lariga aylanadi?
A. fruktoza B.glukoza C.oqsil D.maltoza
63.Ammiakni azot kislotagacha aylantiruvchi bakteriyalar qanday nomlanadi?
A. temir B.oltingugurt
C.nitrifikator D.chirituvchi
64.Xemosintezlovchi bakteriyalarni aniqlang.
1)nitrifikator 2)temir 3)oltingugurt
4) tugunak 5) sil 6)gommoz
A.1,2,3 B.2,4,6 C.4,5,6 D,1,3,4
65.Aseton, asetat kislota qaysi bosqichda hosil bo’ladi?
A. tayyorgarlik B.glikoliz
C.aerob nafas olish D.kislorodli nafas olish
66.Qaysi reaksiyalarda ATF to’planadi?
A. sintezlash, achish B.oksidlanish, achish
C.oksidlanish, sintezlash, achish D.oksidlanish, sintezlash
67. Xemosintezlovchi organizmni ko`rsating?
A.tugunak bakteriyalar
B.nitrifikator bakteriyalar
C.achituvchi barteriyalar
D.barchasi
68. ADF ning tarkibini ko`rsating?
A.adenin,riboza,ikkita fosfat
B.adenin,dezoksiriboza,uchta fosfat
C.adenin,dezoksiriboza,ikkita fosfat
D.adenin,riboza,uchta fosfat
69. ATF ning tarkibini ko`rsating?
A.adenin,riboza,ikkita fosfat
B.adenin,dezoksiriboza,uchta fosfat
C.adenin,dezoksiriboza,ikkita fosfat
D.adenin,riboza,uchta fosfat
70. AMF ning tarkibini ko`rsating?
A.adenin,riboza,ikkita fosfat
B.adenin,riboza,bitta fosfat
C.adenin,dezoksiriboza,ikkita fosfat
D.adenin,riboza,uchta fosfat
71. Suv fotolizi(parchalanishi) qaysi jarayonda sodir bo`ladi?
A.Oqsil biosintezida C.DNK ko`payishida
B.Fotosintezda D.ATF sintezida
72. 12 CO2 dan necha mol glyukoza sintezlanadi?
A.6 B.2 C.36 D.1
73. Bo'linishdan hosil bo'lgan yangi hujayraning nobud bo'lishligacha bo'lgan davri qanday nomlanadi?
A. hayot sikli B. sitokinez
C. interfaza D. meyotik siki
74. Modda almashinuvining dastlabki (1), oraliq (2) va oxirgi (3)bosqichlarini aniqlang.