YOKI MANTIQIY ELEMENTI Asosiy mantiqiy amallar qatoriga qo‘shish – YOKI kiradi. Mantiqiy “Qo‘shish” amali (diz’yunksiya), qisqacha “ YOKI ”. Amal simvoli “ V “. YOzilishi: Z = X1 V X2. O‘qilishi: “ Z barobar X1yoki X2”. Amal natijasi Z 1 ga teng, agarda X1 eki X2 dan birortasi 1 ga teng bo‘lsa.
«YoKI» elementi mantiqiy funksiya sifatida Z=X+Y hamda Z=XvY ko’rinishlarda tasvirlanadi.
Sxematik belgilanishi
Ishlash prinsipi
Chinlik jadvali
X
Y
Z
0
0
0
0
1
1
1
0
1
1
1
1
“YOKI” amallarini bajarish uchun esa diod va tranzistorlar ishtirokida turli shakldagi mantiqiy sxemalar tuzish kerak bo‘ladi. “YOKI” sxemasi chiqish nuqtasida Z = X1 V X2 signalini ta’minlab beradi. X1 va X2 ning birortasiga +Upit musbat kuchlanish berilganda VT1 yoki VT2 lardan biri ochiladi va chiqish yo‘nalishiga qarab musbat ishorali kuchlanishni o‘tkaza boshlaydi, shuning uchun Z = 1. X1 va X2 kirish nuqtalarida musbat kuchlanish bo‘lmaganda VT1 yoki VT2 tranzistorlar yopiq holatda bo‘ladi va chiqish nuqtalariga musbat kuchlanish etib bormaydi va Z ning qiymati 0 ga teng bo‘ladi, Z = 0 .
Raqamli qurilmalarni yaratishda bir nechta kirish nuqtalariga ega bo‘lgan “VA”, “YOKI” mantiqiy elementlaridan, yoki bir vaqtda turli xil mantiqiy amallarni bajaradigan “YOKI - EMAS”, “VA - EMAS”, triggerlar va boshqalardan ko‘p foydalaniladi. Ular asosida 2.1- jadvalda berilgan har xil mantiqiy elementlarni tuzish mumkin.
