o'znomivaparolnikiritadiva(agarparolkirishhuquqinitasdiqlasa) mashina Bdagi joriy konsolda ko'rinadi. Boshqa konsoldan boshqamashinagayokiqaytadanmashinaBgakirishmumkin. Вmashinadabo'lganfoydalanuvchi: telnet mashina A. Firma A. shahar A. mamlakat A.
buyrug'ini berishi mumkin va yana bir bor mashina Bdan o'ziningAmashinasigaro'yxatdano'tishimumkin. Umumiy hollarda ro'yxatdan o'tish shart emas, adreslar esa qat'iybelgilabqo'yilganshaklgaegaemas. Tarmoqqaulanishdantashqari,mashina tadrijiy portlar orqaliulangan o'nlab terminallarga ega bo'lishi mumkin. Terminal ekran vaklaviaturadan, ya’ni foydalanuvchi oddiy ravishda ro'yxatdan o'tishimumkin bo'lgan konsoldan iborat bo'ladi.Faqat bu holatda konsolvirtual bo'lmaydi, balki maxsuslashtirilgan alohida vositadan iboratbo'ladi. Terminal sifatida shaxsiy kompyuter xizmat qilishi mumkin,masalan,DosPS286ostidaishlayotgankompyuter,undakonsolishininglogikasiniimitatsiyaqiluvchidasturbajariladi(mahalliyklaviaturadan Linux-mashinaga ochiq kiritish va Linux-mashinadanma’lumotlamimahalliydispleygachiqarish). Yigirmametrdanortiqmasofadabo'lganterminallarniulashuchunoraliqdagi muvofiqlashtiruvchi vositalar tarmog'iga ulanish talab etiladi,masalan, modemlar. Modem bir yo'la ulanishlaming kommutatsiyasinita’minlaydi,ya’nibirnechaturliterminallarnavbatma-navbatkompyutermodemigaqo'ng'iroqqilishlarimumkinvauturlifoydalanuvchilarniro'yxatgaolishnita’minlashimumkin. Foydalanuvchilamiro'yxatgaolishningyuqoridasanabo'tilganbarcha usullari sistemada birgalikda harakat qiladi.Shunday qilib,aloqaning turlikanallariorqalisistemagakirgan o'nlabvayuzlabfoydalanuvchilar bitta mashinada bir vaqtning o'zida minglab vazifalamibajarishlarimumkin. LinuxОСqaydarajadato'liqhujjatlashtirilgan?LinuxOSshudarajada to'liq hujjatlashtirilganki, bunday holat kommersiya tizimi-dagi birorta OSda yo'q. Linux bo'yicha kitoblar, qo'llanmalar, ma’-lumotnomalarvakommersiyasistemasidaerishibbo'lmaydigan narsa-lar — OSning sharhlangan holdagi to'la birlamchi matnlari tushun-tirilganvaularmavjud.
Linux bo'yicha hujjatlar hajmi sistemaning rivojini dinamik holdakuzatibborilganholdato‘xtovsizto‘ldiribvakengaytiribboriladi. Qaroqchilikyo‘libilano‘zlashtirilgandasturlarbilanishlashgao'rganibqolib,hujjatlaryetishmasligidanqiynalgankishilarLinuxdabutunlay qarama-qarshi holat bilan to‘qnash keladilar.Masala Linuxda hujjatlaming kamligidaemas,balkihujjatlar juda ko‘pligida va uturli shakllarda namoyon etilganligida hamda ko'plab har xil manbalarichidaerishishengosonbo'lganidadir.Ushbuboytanlov orasidanmo'ljalqilibolishuchunmuayyanharakatlarqilishkerakbo'ladi.Hujjatlaringliztilidayozilgan.Hujjatlamingnemisvayapontillaridagito'liqversiyalari mavjud.InternetdaLinuxInstallationandGettingStanted-Linuxinstallyasiyasivabirinchiqadamlarkitobiningrus tilidagi taijimasi mavjud.Linux sistemasiga oid rus tilida chiqqanqatorkitoblarfoydalibo'lishimumkin.RelkomserverlaridaUnix bo'yichabirnechakitoblarningelektronversiyasimavjud. Posix standarti bo'yicha rus tilida ma’lumotnoma bor: BelyakovM.I.,RaboverYu.I.,FridmanA.L.Мобильнаяоперационнаясистема: Справочник. М.: Радио и связь, 1991.—200 с. Boshlovchifoydalanuvchiga u qiyinchilik tug'diradi, lekin Unix va ochiq sistema-lamingkonsentualasoslaribilantanishdasturchiuchunufoydali. TSR/IPprotokollariasosidaUnixarxitekturasi,tarmoqningqurilishprinsiplariRelkom tarmog'iserverlaridafayllarko'rinishidamstilidagitavsiflarbilanmavjud. Linux bo'yicha original hujjatlarga kelsak, quyidagi asosiy, lekinmufassal bo'lmagan shakllarni ajratib ko'rsatish mumkin: kitoblarHOWTOqo'llanmalari,FAQma’lumotlari,INFOgipertekstlima’lumotlari,MANoperativ qo'llanmalari,dasturiy paketlar tav-siflari, kitoblar nashr va elektron ko'rinishda tarqatiladi, qolganlariesa,odatdagidek,elektronshaklda,ya’nifaylshaklidaLinuxsistemasining distributivlari va dasturlar paketlari tarkibida Internet orqalivakompakt-disklardatarqatiladi. Ko'pincha ayni bir xildagi elektron hujjat mazmuni bir xil bo'lganbir necha fayllarda, lekin turli formatlarda uchraydi,masalan, ascii,postscript,htnil. Birformatdispleyningmatnliekranidakalitso'zlamiko'zdano'tkazish va qidirish uchun qulay, boshqa formatlar esa lazerliprinterda yoki grafikli ekranda tipografiya sifati bilan bosib chiqarishgamoslashtirilgan. Usenet yangiliklar tarmog'ining comp. os. Linux gruppasida Linuxgaoidba’zihujjatlamingoxirgiversiyalaridoimiyravishdanashretib
kelinadi (ayni vaqtda ular Internet serverlarida ko'rinadilar, u yerdanularni turli usullar bilan, shu jumladan elektron pochta orqaliolishmumkin). Misoluchun HOWTOqo'llanmalarining(to'liqbo'lmagan) ro'yxa-tinikeltiramiz. • -BootdiskHOWTO • *CDROMHOWTO • «CommercialHOWTO • ‘CyrielicHOWTO • ‘DosemuHOWTO ••HOWTOIndex ••HardwareCompatibilityHOWTO ••INFO-SHEET ••InstallationHOWTO ••KernelHOWTO ••ElectronicMailHOWTO ••NET-2HOWTO ••NewsHOWTO ••PCIHOWTO ••PCMIAHOWTO • «PrintingHOWTO ••SCSIHOWTO ••SerialHOWTO ••SoundHOWTO • ‘UMSDOSHOWTO ••UUCPHOWTO • ‘Xfree86HOWTO
Erkin nusxa ko‘chirishga ruxsat beradigan litsenziyaga ega bo'lgan boshqa qator operatsion sistemalar mavjud.Ular ichida Rossiyada Free BCD sistemasi ko'proq om-malashgan. Tajribali mutaxassis uchun Linux o'zlashtirishda yengil va ishlatish-da qulay hisoblanadi. Tarixan Unix kodlaridan paydo bo'lgan FreeBCDdanfarqqilganholdaLinuxsistemasiyadrosiyangidanyozilgan.
Ikkala OS ham, biri qaysi bir jihati bilan ikkinchisidan yaxshiroq va aksincha bo‘lgani holda,a’lo sifatli sistema hisoblanadi.Ikkalasistema aktiv rivojlanmoqda, tez va qayta-qayta yetakchilik roli bilanalmashibturishlarimumkin. Siz qaysi birini:Linux yoki Free BSD ni tanlashingizga qaramay,tanlovyaxshibo'ladi. Linux va Free BSD rivojlanish konsepsiyalariga ko'ra bir-biridankatta farq qiladi. Buning ustiga, operatsion sistemalar orasida Linuxumumano'zfalsafasijihatidannoyobhodisa. Bu foydalanuvchilar uchun yaratilgansistema. Linux xohlaganodam chegarasiz nusxa olishi mumkin bo'lgan shunchaki bir erkinsistema emas.Uerkin ochiq ishlov beriladigan sistemabo'lib,harbir kishi, qayerda yashashidan qat'i nazar, ozmi-ko'pmi o'z hissasiniqo'shganbo'lsa,Linuxhammuallifibo'lishimumkin. Dunyoda Linux Free BSDdan ko'ra ko'proq ommalashgan. Ba’zihisoblarga ko'ra,1995-yilda Linux o'matilgan vositalaming soni10millionga yetgan.Linux Journal jumali nashr etiladi. Linuxli kompakt-disklaming o'nlab turli versiyalari sotilmoqda. Global tarmoqlar orqaliLinux bo'lgan yuzlab arxivlarga kirish mumkin. Linux arxivning chiquvchi trafiki shimolda sunsine.unc.edu bir kunda o'nlab gigabaytnitashkil etadi. Ushbu arxiv bilan kecha-yu kunduzhar bir daqiqadayuzlab foydalanuvchilar ishlaydilar va yana boshqa minglab foydala-nuvchilarga xizmat qilish uchun sunsite tomonidan Linux arxiviningko'zgulinusxalaritashkiletilgan. AQSH,Yevropa,Yaponiya,AvstraliyadaLinuxUserGroups(foydalanuvchilarassotsiatsiyasi)ko'plabpaydobo'lmoqda.Linuxbo'yicha muntazam ravishda xalqaro konferensiyalar o'tkazilmoqda.1994-yil-30 noyabr — 2-dekabrda Vashingtonda 6-OSW (Open SystemsWorld) — xalqaro ochiq sistemalar konferensiyasida Linux sistemasiseksiyasi ham ish olib bordi. Ayni vaqtda Novell App Ware, WindowsNT, Solaris, SCO Unix seksiyalari ishladi. O'sha davrdan beri LinuxUnix bo'yicha o'tkaziladigan xalqaro anjumanlarning mavzusi bo'libqoldi.Unix 95 Expoda Linuxga bo'lgan qiziqish g'oyat katta bo'ldi,Linux stendlari joylashgan — Red Hat, Caldera, DEC/ Linux Journalpavilonlarigao'tishjuda qiyinedi.