Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

BALCIOĞLU Esra Billur
Danışman : Doç. Dr. Neşe TÜFEKÇİ

Anabilim Dalı : Çevre Mühendisliği

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Doç. Dr. Neşe TÜFEKÇİ

Prof. Dr. Hayati FİLİK

Prof. Dr. İsmail BOZ

Doç. Dr. Erol ERÇAĞ

Doç. Dr. Ali Fuat AYDIN

Mn(II)’ nin Atmosferik Oksijenle Oksidasyonuna Sülfat, Nitrat ve Hümik Maddelerin Etkisi

Mangan yüzeysel ve yer altı sularında sıkça rastlanan önemli kirleticilerden birisidir. Mangan doğal sularda çözünmüş, kolloidal veya çözünmemiş katı bileşikleri halinde bulunabilir. Evsel ve endüstriyel açıdan sudaki mangan konsantrasyonu dikkate alınması gereken bir kriterdir. Evsel sularda bulunan mangan renk ve kötü tat gibi estetik sorunlara yol açtığı gibi su tesisatlarında tortu ve yük kayıplarına sebep olur. Endüstriyel alanda ise suda bulunabilecek mangan, kağıt, tekstil, gıda gibi sanayi kollarında ürünlerde renk bozuklukları, boru tesisatlarında tortu ve yük kayıplarına sebep olur. Mangan için kabul edilebilir değerler içme suyu için 0.05 mg/L ve endüstride ise 0.1 mg/L değerinin altında olmalıdır. Günümüzde uygulanmakta olan başlıca mangan giderme yöntemi manganın atmosferik oksijenle oksidasyonudur. Manganın atmosferik oksijenle oksidasyonu nötr pH değerlerinde oldukça yavaş ilerleyen bir reaksiyon iken pH değeri 8 ve üzerine çıkarıldığında reaksiyon kinetiği kabul edilebilir değerlere ulaşmaktadır. Yer altı ve yüzeysel sularda bulunan manganın bu suların evsel ve endüstriyel kullanımında yarattığı problemler, etkili mangan giderim yöntemlerinin kullanılmasını gerektirmektedir.

Bu çalışmanın amacı su kaynaklarında bulunan SO42-, NO3- ve hümik asitlerin Mn(II)’ nin atmosferik oksijenle oksidasyonu üzerine etkilerini incelemektir.

Dört aşamada gerçekleştirilen bu çalışmada öncelikle 3 mg/L ve 5 mg/L konsantrasyonlarında Mn(II)’ nin pH 9,0 ve 9,5’da oksidasyonları incelenmiş ve 0,2µm ve 0,45µm’lik filtre kağıtları kullanılarak oksidasyon sonrası gerçek Mn(II) değerleri okunmuştur. İkinci olarak 3 mg/L başlangıç konsantrasyonu, 9,5 pH ve 0,2µm’lik filtre kağıdı kullanılarak Mn(II)’nin oksijenle oksidasyonuna NO3-’ın etkisine bakılmıştır. Üçüncü aşamada aynı değerlerde gerçekleştirilen oksidasyona SO42-’ ün etkisi incelenmiştir. Dördüncü aşamada hümik asitlerin etkisi incelenmiştir.

Elde edilen sonuçlara göre göre SO42- ve NO3-’ ın Mn(II)’nin atmosferik oksijenle oksidasyonunu yavaşlattığı, hümik asitin ise oksidasyonu önce hızlandırıp daha sonra yavaşlattığı görülmüştür.

Anahtar kelimeler: Mn(II), oksidasyon, hümik maddeler, SO42-, NO3-