Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Orman Yangın Emniyet Yolları ve Şeritleri İle Orman Yol Şebekelerinin Entegrasyonu, Planlamaları ve Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma (Gelibolu Milli Parkı Örneği)

Dünya doğal kaynaklarının çok hızlı ve tahripkâr bir şekilde kullanılarak tüketildiği bir ortamda ormanlar gibi yenilenebilir doğal kaynakların önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Bu durumun aynı zamanda ormanlar üzerinde bir baskı oluşturduğu da bilinmektedir.

Sürdürülebilir ormancılığın gereği olarak, yeni ormanların tesisi, mevcut ormanların korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi zorunludur. Bu nedenle ormanların korunmasında orman yangınları ile savaş büyük önem taşımaktadır.

Ülkemizde geçmişten bugüne kadar meydana gelen orman yangınları ile büyük miktarlarda orman alanının zarar görmesi bu konunun hassasiyetini ortaya koymaktadır.

Bilindiği gibi hemen heryıl diğer zararlı etkenler yanında orman yangınları ülkemizde özellikle Akdeniz ikliminin hakim olduğu yörelerde (Akdeniz-Ege-Marmara) büyük maddi ve manevi zararlara neden olarak orman alanlarının tahribinde etkili olmaktadır. Orman yangınlarına karşı yangından önce, yangın esnasında ve yangın söndürüldükten sonra tüm teknik ve idari tedbirleri almak suretiyle, ülkemizdeki orman yangın koruma ve savaş organizasyonu etkili bir şekilde yangınlarla savaşa hazır hale getirilmelidir. Bu amaçla orman yangınlarına karşı alınması gereken önlemler konusunda yapılacak çalışmaların interdisipliner bir çalışma olması zorunluluğu vardır. Yapılacak bilimsel çalışmalarda konu ile ilgili herhangi bir disiplinin eksik yer almasının yangınla savaşta başarı oranını düşüreceği açıktır. Örneğin, yangın haberi alınır alınmaz yangına en kısa sürede ulaşılarak müdahalede bulunmak esastır. Bu konudaki gecikmeler yangınla savaşı olumsuz yönde etkileyerek yangınların büyümesine neden olmaktadır. O halde yangınlarla savaşta ulaşım unsuru ihmal edildiğinde, telafisi mümkün olmayan sonuçlar meydana gelmektedir.

Bu çalışmada örnek alan olarak Gelibolu Milli Parkı kullanılmıştır. Çalışmada Türkiye’de orman yangınlarıyla mücadelede kullanılan orman yol ve yangın emniyet yol ve şeritleri standartları, entegrasyonu üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Milli park alanları kuruluşu nedeniyle; ekolojik, tarihi ve kültürel değerler taşımaktadır. Bu nedenle yol planlaması aşamasında dikkat edilmesi gereken birçok özellik söz konusudur.

Orman yangınlarında erken müdahale için orman yolları, yangın emniyet yol ve şeritlerinin önemi network analizi kullanılarak incelenmiştir.

Analiz sonucunda orman yolları ile yangın emniyet yol ve şeritlerinin birlikte planlanmasının ve söz konusu yolların geometrik standartlarının uygun hale getirilmesinin gerektiği ve ayrıca yangın bölgesine en kısa süre içerisinde müdahale edilebileceği ortaya konulmuştur.