Tezislər / Theses

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
368
ANİLİN-FORMALDEHİD VƏ POLİMETİLMETAAKRİLAT (PMMA) 
QALIN PLYONKASININ TERMOMEXANİKİ TƏDQİQİ 
Əzizova Günel Həsənəli qızı 
Az
ə
rbaycan Dövl
ə
t Neft v
ə
 S
ə
naye Universiteti 
Bak
ı
, Az
ə
rbaycan 
[e-mail] 
Elmi rəhbər: Prof. Əmirov Fariz Əli oğlu 
Açar sözlər:
anilin, polimetilmetakrilat, elastiklik modulu 
Keçirici polimerlər, xüsusilə aromatik birləşmələrdə, optika, korroziyadan 
qorunma, elektroxrom displeylər, optoelektronika, mikroelektronika, təkrar dol-
durulan batareyalar, keçirici örtüklər üçün texnoloji tətbiqi [1,2] səbəbindən son 
bir neçə ildə dünya üzrə bir çox tədqiqatçıların diqqətini cəlb etmişdir [3-4].
Keçirici polimerlər arasında polianilin və onun törəmələri, qarışıqları və 
sopolimerləri tədqiqatçıların böyük marağına səbəb olur. Keçirici polimerin 
əsas çatışmazlığı onun zəif mexaniki xüsusiyyətləridir [5]. 
Hazırkı tədqiqatda PMMA və anilin-formaldehid sopolimerinin qalın tə-
bəqələri PMMA matrisində anilin-formaldehid sopolimer hissəciklərinin dis-
persiyası yolu ilə sintez edilir. Son illərdə yüksək keçiriciliyi azaltmadan daha 
yaxşı mexaniki xassələrə nail olmaq üçün polianilin və onun törəmələrinin 
sintezi üçün yeni üsullar işlənib hazırlanmışdır. Elastiklik modulu və şüşələş-
mə keçid temperaturu kimi mexaniki xüsusiyyətlərin tədqiqi böyük əhəmiyyət 
kəsb edir. PMMA termoplastik polimerdir və aşağı qiymətə və asan emal qa-
biliyyətinə görə istifadəsinə üstünlük verilir. Belə keçirici polimer-PMMA 
plyonkalarının bir çox mexaniki xüsusiyyətlərinə diqqət yetirək. 
Anilin-formaldehid sopolimeri [6]-də təsvir edilən anilin və formaldehidin 
polikondensasiya reaksiyası ilə hazırlanmışdır.
Anilin-formaldehid sopolimeri-PMMA qalın plyonkasının hazırlanması: 
Tipik bir hazırlıq olaraq, S1 nümunəsi (saf PMMA) asetona 2 q PMMA əlavə 
etməklə sintez edildi və 2-3 gün ərzində işıq altında qurumağa buraxıldı. 
Nümunə S2 (1 küt. % anilin-formaldehid sopolimer) aseton (5 ml) məhluluna 
2 q PMMA əlavə etməklə sintez edilmiş və bir gecədə qalmışdır. Yuxarıdakı 
qarışıqda 0,02 q anilin-formaldehid sopolimeir tozu səpildi və sonra 2-3 gün 
ərzində işıq altında qurudulub. Bu qarışığın bir qatı mexaniki ölçmə üçün 
soyulur. Eynilə, nümunə S3 (küt %10 anilin-formaldehid sopolimeri) analogi 
nisbətdə anilin-formaldehid sopolimer tozunun (0,2 q) konsentrasiyasını 
dəyişmək üçün eyni prosedur vasitəsilə sintez edilmişdir. 
Dinamik mexaniki analiz (DMA) tətbiq olunan sinusoidal gərginliyin 
temperaturu və tezliyi ilə əlaqədar xassə dəyişikliklərini izləməklə material-
ların mexaniki xassələrini xarakterizə edən həssas bir texnikadır. 
Anilin-formaldehid sopolimerinin və PMMA-nın qalın təbəqəsi anilin-
formaldehid sopolimer tozunun iki müxtəlif konsentrasiyalı PMMA-da doldu-

---