The methodology of determining the wavelength of light using a diffraction grate based on innovative technologies

 
 
Proceedings of International Educators Conference 
Hosted online from Rome, Italy. 
Date: 
25
th
January, 2023 
ISSN: 2835-396X
Website:
econferenceseries.com
423 
Rasmda ko’rinib turibdiki, 
r
a
tg
=

unda (2) formula quyidagi ko’rinishga keladi. 
r
k
a
d


=

(3) 
bu yerda d= 0,01 mm difraksion panjara doimiysi; n-spektrning tartib nomeri; r-
difraksion panjaradan ekrangacha bo’lgan masofa; a-tirqishdan spektrgacha 
bo’lgan masofa. 
 
Ish tartibi. 
1.
Difraksion panjarani ramkaga joylashtirib uni mahkamlaymiz. 
2.
Yuqorida qayd etilgan qurilmani yoruglik manbaiga qaratamiz. Bunda 
kuzatuvchi panjara orqali yoruglik manbaini ko’rishi kerak. Unda qora ekranda 
tirqishning ikki tomonidan simmetrik holda joylashgan bir necha tartibli 
difraksion spektrlarni ko’radi. Agar spektrlar qiya holda ko’rinsa, difraksion 
panjaraning vaziyatini o’zgartirib spektrlarni vertikal holatga keltiramiz. 
3.
Ekrandagi shkala yordamida bosh maksimum (tirqish)ga nisbatan binafsha (a
b
), 
yashil (a
ya
) va qizil (a
q
) ranglargacha masofani spektrlar tartibiga qarab 
aniqlaymiz. 
4.
Asos qilib olingan chizg’ichda difraksion panjaradan ekrangacha bo’lgan 
masofa (r) ni aniqlaymiz. 
5.
Ekranni siljitib, difraksion panjara bilan ekran orasidagi masofani o’zgartiramiz 
va tajribani takrorlaymiz. 
 
Binafsha nurning to’lqin uzunligini aniqlash 
№ Panjara 
doimiysi, 
d, (mm)
Panjara-
dan 
ekranga-
cha 
masofa 
r, (mm) 
Spektr-
ning 
tartib 
raqami, 
k 
Tirqishdan 
nurgacha 
bo’lgan 
masofa,
a
b
, mm 
To’lqin uzunligi 
λ, 10
-9
m 
Δλ, 10
-9
m 
D
, 
% 
1 
2 
3 
4