Tibbiyot institutlari talabalari uchun

28-Rasm- O’t tosh kasalligida og’riq nuqtalari
Ko’ngil aynish, qusish bilan kuzatiladi.Ko'pincha u yog'li botmaydigan ovqatlar istemol qilgandan sung paydo buladi.Bu vaqtda odatda xarorat ko'tarilmaydi va leykotsitoz bo'lmaydi.Qorinni tekshirilgan uning dam bulishi devon qalinlashishi o'ng qovurg'a ostida va o't qopi soxasida keskin og'riq amqlanadi.O'ng qovurg'a yoyi barmoqlar bilan tebratilganda keskin og'ri q paydo buladi.(Ortner musbat belgisi). Xuruj bir necha daqiqadan bir necha soatgacha ba'zan bir nechcha kungacha davom etishi mumkin .O't tosh kasalligini aniqlash uchun ultratovush va rentgenologik (xolestrografiya va retrograd xolangiografiyadan ) foydalaniladi.va unda toshni aniqlashdan tashqari abstruktsiya qayirdaligi xam ko'riladi.
O't qopini tekshirish
O't qopini paypaslash.
O't qopi ancha katta bo'lganda paypaslanadi. ( empiema, o'sma ). Bu vaqtda u jigar qirrasi bilan qorin to'g'ri muskulining tashqi qirrasi o'rtasida paypaslanadi. Qopchaga o'xshab qattiq yoki elastik konsistensiyaga ega bo'ladi. O't qopi xolatini quyidagi mahsus belgilar orqali baholash mumkin.
- Kurvuaz'e simptomi - kattalashgan, o't bilan to'la devori elastik og'riqsiz o't qopi.
- Merfi simptomi - o'ng qovirg'a ostini paypaslaganda nafas olish vaqtida beixtiyor to'xtab qolishi.
- Kera simptomi - nafas olayotganda paypaslashda o'ng qovirg'a ostida og'riq -
- Myusse ( frenikus simptom ) - to'sh-o'mrov so'rg'ishsimon muskul oyoqlari orasini bosganda og'riq bo'lishi.
- Ortner simptomi - o'ng qovirg'a yoyini yengil turtganda og'riq bo'lishi.
Bu simptomlar Kurvuaz'edan tashqari xolesistitlar uchun ( o'tkir va surunkali). Klinik ko'rinishning asosi bo'libxolistaz yotadi. asosiy erta va og'ir boshlanadigan belgilaridan biri teri qichisbishi hisoblanadi. Sarg'ayish vujudga keladi. U jadallashib borib, teri sariq yashi! rangga bo'yaladi. O'ng qovurg'a ostida og'irlik va og'riq sezilishi mumkin. Ko'pincha ksantamatoz bo'ladi, kaftga xolisterin yig'iladi, qovoqlarda ksantilaz bo'ladi. Jigar doimiy kattalashgan.
Laboratoriya tekshiruvida ishqoriy fosfataza, to'g'ri bilirubin, xolesterin, ggtp faolligi oshadi. Bundan tashqari qonda antimetoxondrial AT topiladi. Ikkilamchi biliar tsirroz - jigardan tashqari o't yo'llari obstruktsiyasi natijasida vujudga keladi (kalkulyoz xolitiaz va h. k.).
O't qopining yallig'lanishi.

Xolesistit ko’pincha o't tosh kasalligi natijasida rivojlanadi.Turli tekshiruvlarga qaraganda xolesistitda 60-96 % xollarda tosh aniqlangan .Xolesistit o’tkir va surunkaliga bo’linadi.

O’tkir xolesistit.

U kataral va yiringli bo’lishi mumkin.Bunda o't qopi kattalashadi, taranglashadi, shiliq qavati qizarib shishadi.

Asosiy belgisi og'riq bo'lib u jigar o't sanchig'iga xos bo'ladi.Og'riq qo’qqisdan o'ng qovurg'a ostida paydo bo'lib u o'ng kurak ostiga , o'ng o'mrov ostiga va bo'yin soxasiga tarqaladi. Isitma ko'tariladi, bir oz sarg'ayish yuzaga keladi. Qorinni paypaslaganda og'riq, ayniqsa o'ng qovurg'a ostida .Muskullar taranglashadi va o'ziga xos o't qopi yallig'langanda aniqlanadigan simptomlar kuzatiladi . ( "O't qopi paypaslash " bo'limiga qarang). Xaroratning ko’tarilib borishi , og'riqning kuchayishi intoksikatsiyani rivojlanishi (antibakterial davolashga qaramasdan ) xolangit, o't qopi empiemasi , perforatsiya yoki peritonitdan darak beradi.
Labarator tekshiruvlaridan leykotsitoz chapga siljish bilan , bioximik ishqoriy fosfataza , MST , amilaza oshishi mumkin. Asbobiy UZI tekshiruvi o'tkaziladi.

Surunkali xolesistit.

Surunkali xolesistitda 90-95 % xollarda tosh topiladi.Klinikasi ko'pincha mavxum bo'ladi.O'ng qovurg'a ostida simillagan og’riq dispeptik xolatlar kuzatiladi.Surunkali xolesistit qaytalangandagi belgilar o’tkir xolesistit belgilari bilan bir xil bo’ladi. O't qopi yallig'lanishini qayta-qayta zo'rayishi uning devorini qalinlashishi bilan bujmayishiga , yopishib qolishiga , shaklini o'zgarishiga va kichrayishiga olib keladi.U UZI va xolesistografiyada ko'rinadi . O’n ikki barmoq ichak zondlanganda o'tning "B" ulushi boshqa o'tlardan farq qiladi yoki o't chiqmay qoladi.Kasallikning kechishi davomli bo'lib bir necha yillarga cho’zilishi mumkin
Me'da osti bezini tekshirish.
So'rab-surishtirishda ular qorin sohasida og'riqqa, holsizlikka, dispeptik holatlarga shikoyat qiladi. Og'riq qorinni yuqori qismida bo'lib aylanma hususiyatga ega bo'lib orqaga tarqaladi. Ular o'tkir, jadal bo'lishi mumkin. Ko'ngil aynish, qusish ko'pincha ferment faoliyatini buzilishidan kelib chiqadi. Sreatoreya (najasda ko'p miqdorda neytral yog' kislotalari, sovun), najas tilla-sariq rangda bo'lib, mazga (surtma dori) o'hshab yopishqoq bo'lib qoladi.
Ko'zdan kechirganda ozib ketish va sariqlikni ko'rish mumkin.
UZD da o'sma, kista va fibroz o'zgarishlarni aniqlash mumkin. Labaratoriya usulida qondagi fermentlar aniqlanadi. (lipaza, amilaza), ularning miqdori ortadi. Radioimmun tekshirish yordamida tripsin, lipaza, ellastaza fermentlarining faolligi aniqlanadi.
Xususiy patologiya
Surunkali pankreatit.
Me'da osti bezining yallig'lanish kasalligi bo'lib, asta-sekin bezda fibroz to'qimasi o'sib uning ekzokrin va endokrin faoliyatini buzilishiga olib keladi. Bu kasallik vaqti-vaqti bilan zo'rayib turadi.
Asosiy klinik belgisi og'riq hisoblanadi, u epigastral sohada bo'lib orqaga tarqaladi.
Ko'pincha ko'ngil aynash, qusish, qorinni dam bo'lishi (me'da va ingichka ichak atoniyasi hisobiga) bilan kechadi. Kasallik zo'riyishi vaqtida qonda amilaza fermenti oshadi. Asta-sekin statoreya rivojlanadi, so'rilish jarayoni buziladi. Ich ketishiga moillik bo'ladi, tana vazni kamayadi, so'ngra endokrin etishmovchiligi ham kelib chiqadi, va qandli deabitga olib keladi.
UZI da me'da osti bezini kattalashganligi, naychalarni kengayganligi va oxaklanganlik aniqlanadi.
1/3 bemorlada kasallik uchlik - me'da osti bezining oxaklanishi, qandli deabet va steatoreya aniqlanadi.