Tibbiyot Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv adabiyoti

Nerv - artritik diatez - semizlik, qandli diabet, podagra va moddalar almashinuvi buzilishiga moyillik tug’diruvchi konstitusiya anomaliyasi bo’lib, organizmda asosan siydik kislotasi va purinlar almashinuvining buzilishi, kam miqdorda lipid va uglevod almashinuvi buzilishiga moyilligi bilan xarakterlanadi. Nerv-artritik diatezning poligen irsiylanishi isbotlangan.

Bolalarda bir yoshdan keyin ishtaha yomon bo’lishiga, uyqu buzilishi kuzatiladi. Ba'zida kechki enurez, xar qanday virusli yoki bakterial kasalliklar fonida talvasa kuzatiladi. Tana tuzilishiga ko'ra bolalar ozg’in, keyinchalik tez vazniga qo'shiladi. Ularni qabziyat, jigar kattalashishi, asetonemik qusish davriy xurujlari (siklik asetonemik qusish sindromi deyiladi) bezovta qiladi. Artritik organizmda purin moddalarining to’planishi natijasida, aseton hidli davriy qusish xurujlari paydo bo´ladi, peshobda va qonda vrachlar keton tanalari miqdorining yuqoriligi aniqlanadi. Shuning uchun bu bolalarda qusish asetonemik deb yuritiladi, ya'ni qonda aseton miqdorining yuqoriligi bilan kechadi. Ba'zi tekshiruvchilar fikriga kora, erta yoshda bu xolatlar keyinchalik migrenning birinchi belgisi hisoblanadi. Ba'zida qusish xurujlari to’liq va qisman och qolganda ovqatlanishning buzilishi yoki ovqatda past miqdorda uglevodlar ishlatilganda, lekin hayvon yog'lari ko’pligi, shuningdek, turli xil kasalliklar, go’daklarda esa qo’rquvlar bilan birga kechadi.

Qusishning yuzaga chiqishida asosiy sabab gormonal va metabo’lik buzilishlar, insulin miqdori yuqoriligi sababli qonda glyukoza miqdorini kamayishidir. Artritik bolalar qonida glyukozaning kamayishi jigar disfunksiyadan dalolat beradi. Bu nerv-artritik diatezning xususiyati hisoblanadi. Asetonemik qusish godaklarda stasionar davolashni talab etadi.

Ko’pgina xollarda qonda siydik kislotasi miqdori uning sintezi oshishi sababli ko’tariladi, buning natijasida uraturiya (siydik-nordon diatezi) vujudga keladi. qorinda og’riq xurujlari, bosh og’rishi paydo bo’lishiga mumkin.

Noqulay sharoitda yosh o’tishi bilan podagra, modda almashinuvi buzilishi natijasidagi artritlar, qandli diabet, peshobda siydik kislotasining miqdori yuqori bo’lganligi sababli pielonefrit, siydik tosh kasalligi rivojlanadi. Kasalliklarning zo'rayishi quyidagi omillarga bog’liq - psixoemosional zo’riqish, purinlarga boy mahsulotlarni ko’p qo’llash (misol, go’sht, jigar, pashtet, sardinlar, seledka, shokolad, kakao, donlilar).

Nerv - artritik diatezli bolalar pediatr kuzatuvida bo’lishiga kerak. Kun tartibiga rioya qilish katta ahamiyatga ega, ovqat tarkibida puringa boy mahsulotlarni (og’ir holatlarda umuman olib tashlash) chegaralash buyuriladi. Jismoniy tarbiya bilan shug’ullanish, chiniqish zarur. Ishqoriy mineral suvlar juda foydali hisoblanadi. Vaqti-vaqti bilan purin almashinuviga ta'sir qiladigan dori vositalarini qo'llash zarur - kalsiy pantotenat, sitrat aralashmasi, etamid, allopurinol.

Tashqis genealogik anamnez (qarindoshlarida nevrologik va moddalar almashinuvi buzilishi bilan kechadigan kasalliklarning topilishi), klinik belgilari, siydikda uratlar miqdorining ko’payganligiga asoslanadi.

Differensial tashqis nevrozlar, ensefalopatiyalar, Lesh-Nayxen sindromi bilan o’tkaziladi.

RAXIT

Raxit - moddalar almashinuvining polietiologik kasalligi bo’lib, o’suvchi organizmning fosfor va kalsiyga bo’lgan talabining yuqoriligi, ularning transporti va metabolizmga qo'shilishini ta'minlovchi tizimning mos kelmasligi bilan xarakterlanadi. Raxit osteoidlarni yetarli darajada mineralizasiya bo’lmasligi bilan yuzaga keladigan suyaklardagi buzilishlar bilan xarakterlanadi. Bir yoshdan katta

bolalarda va kattalarda bunday holat osteomalyasiya va osteoporoz deyiladi.

Raxit - bir yoshgacha bolalarda eng ko’p uchraydigan kasallik. Lekin uning aniq tarqalishi organilmagan, ko’pgina bolalarda bu kasallikning u yo’ki bu qoldiqlari (chaynash va tishlar o'sishi nuqsoni, ko’krak qafasi, oyog-qo'llar, kalla deformasiyasi va boshqalar). Raxit bilan og'rigan bolalar keyinchalik tez-tez kasallanuvchilar guruhiga kiritiladi.