Tibbiyot Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv adabiyoti

BOLALARDA QON TIZIMIXUSUSIYaTLARI. SOGLOM BOLALARDA QON TIZIMINI TEKShIRISh

Embrionning erta rivojlanish bosqichi - gestasiyaning 3 haftasida qon yaratish o’choqlari - qon orolchalarida paydo bo´ladi. Mezenximal xujayralar toplanishi sariq qopcha devorida joylashgan. Bu ochoqlar tashqi elementlari differensirovkasi natijasida qalinlashadi va tomirlar endoteliyasini hosil qiladi, ichki elementlari xujayra ichi bog'lamlaridan ozod bo´ladi, birlamchi qon tanchalari hosil bo'lishi boshlanadi. Embriogenezning 4-5- xaftasida qon yaratish xujayralari paydo bo´ladi. Odam homilasi rivojlanish davrida qon yaratilishi tomir ichida yuz beradi va angioblast davri deyiladi. Birinchi makrofaglar homila ichi rivojlanishi 4-xaftasida jigar portal zonasida paydo bo´ladi. 10 - xaftasida bu zonalarda birinchi granulositlar hosil bo´ladi, ularning soni 8% dan oshmaydi, umumiy qon xujayralar soniga nisbatan olinadi. 6- xaftadan boshlab, jigarda megakariositlar hosil bo´ladi, homila ichi rivojlanishida ular soni juda kam bo´ladi. 4-oydan boshlab suyak to´qimasi va suyak iligi rivojlanadi, suyak iligida qon yaratish hosil bo´ladi, u asta-sekin asosiy rolni o'ynaydi. Prenatal davrda suyak iligi qizil, 3-4 yoshdan boshlab ba'zi suyaklarda sariq rangga kiradi. homiladan tashqari hayotda suyak iligida eritrositlar, donachali leykositlar, trombositlar va monositlar hosil bo´ladi. Limfatik tugunlarda, taloq follikulalarida, ichak peyer pilakchalari va boshqa limfoid hosilalarda limfositlar hosil bo´ladi. qon tomirlar holatini aniqlash uchun quyidagi simptomlar qo'llaniladi:

Tasma simptomi (Konchalovskiy-Rumpel-Leepe simptomi). Arterial bosimni o’lchash apparati rezinali tasmasi yoki manjetni yelka o’rta qismiga qo'yiladi. Bunda venoz oqim to’xtatilib, arterial qon kelishi saqlanishi kerak, puls tirsak arteriyasida saqlanadi. Manjet qo'yilgandan so'ng, bosim sistolik bosimgacha ko’tariladi. 3-5 minutdan keyin tirsak bukilgan joyi va bilakda teri qaraladi. Normada teri o'zgarmaydi, tomirlarning yuqori sinuvchanligida terida petexial toshma paydo bo´ladi. 4-5ta petexial elementlar paydo bo'lsa, bu patologiya hisoblanadi.

Chimchilash simptomi. Ko´krak old yoki yon yuzasida teri burmalari ikkala qo'l bosh va ko’rsatgich barmoqlari bilan teri osti yog´ qavatisiz ushlanadi (o’ng va chap qo'l barmoqlari o’rtasitdagi masofa 2-3 mm bo’lishi kerak) va burmalar uzunligi ko'ndalangiga qarama - qarshi yo´nalishda joylashtiriladi. Normada chimchilash o'rnida gemorragiy paydo bo'lmaydi.

Palpasiya. Limfa tugunlarini tekshirish uchun sakrovchi palpasiya qo'llaniladi. Limfa tugunlarini tekshirish uchun uning o´lchami va soni aniqlanadi, harakatchanligi, teriga munosabati, teri osti yog qavati va ular o’rtasidagi sezuvchanlik aniqlanadi. Sog'lom bolalarda 3-guruxdan ortiq bolmagan limfa tugunlari palpasiya qilinadi (jag' osti, qo'ltiq osti, chov). Agar qar bir guruxda 3 tadan ortiq limfa bezlari paypaslansa, unda limfa tugunlari kamdan - kam deyiladi. Agar 3 tadan ko'p limfa tugunlari paypaslansa, unda ko'pgina limfa tugunlari bor deb yuritiladi. Shartli ravishda quyidagi olchamdagi limfa tugunlari ajratiladi: arpa doni olchami (I dar), yasmiq doni (II dar), no'xotdek (III dar), loviyadek (IVdar), grek yong'og'i (VII dar), kaptar tuxumi (VII dar). Normal o'lchami deb, yasmiq ddonidan unchalik katta bo´lmagan no´xatchadek kattalikdagi limfa tuguni (II - III dar) normal o'lcham deyiladi. Sog’lom bolalarda limfatik tugunlar konsistensiyasi elastik, palpasiyada og´riqsiz.

Ensa limfa bezlari - ensa suyaklari sohasida joylashgan. Ularni paypaslash uchun tekshiruvchi qo'li ensa suyagiga qo´yiladi. Aylana harakatlar bilan, barmoqlarni qayta harakatlantiriladi, ensa suyagi hamma yuzasi paypaslanadi. Sog’lom bolalarda ensa limfa bezlari paypaslanmaydi. Jag' osti limfa bezlarini paypaslash uchun bolani boshi yengil pastga bukiladi, tekshiruvchi barmoqlari iyak sohasini paypaslaydi.

Jag’ osti limfa tugunlari - bolani boshi pastga qaratilgan holda palpasiya qilinadi. Tekshiruvchining yarim bukilgan qo'lining 4ta barmoqlari pastki jag' shoxchalariga olib kelinadi va u yerdan sekin harakatlantiriladi. Odatda jag' osti limfa tugunlari yengil paypaslanadi, mayda no´хat o´lchamidek kattalikda bo´ladi. Old bo'yin yoki tonzillyar limfa tugunlari m. sternocleidomastoideus oldida joylashgan, bu sohada uning palpasiyasi o'tkaziladi.

Sog'lom bolalarda bu limfa tugunlari no´hotdek o´lchamda paypaslanadi. Boyin orqa limfa tugunlari m.sternocleidomastoideus va trapesiyasimon mushak orqasida joylashgan. Sog'lom bolalarda bu tugunlar paypaslanmaydi.

O’mrov usti va tagi limfa tugunlari ham soglom bolalarda paypaslanmaydi.qo'ltiq osti limfa tugunlari mushak chuqurchasida joylashgan. Bolalarda qo'ltiq osti limfa tugunlarini paypaslash uchun boladan qo'lini tekshiruvchi tomonga olib borish soraladi, bu paytda tekshiruvchi barmoqini qo'ltiq osti sohasiga kiritadi. Shundan so'ng boladan qo'lini tushirish soraladi va tekshiruvchi ko´krak qafasi yuzasida bu tugunlarni paypaslash mumkin.

Tirsak yo’ki kubital limfa tugunlarini tekshirish uchun tekshiruvchi chap qo'l barmoqlari bilan qarama - qarshi qo'l yelka pastki qismi tekshirilayotgan bolaning qarama-qarshi qo'lini ushlaydi, uning qo'lini tirsak boqimida to'g'ri burchak ostida bukadi va o'ng qo'l korsatgich va orta barmoqlari bilan ko'ndalang sakrovchi harakat bilan sulcus bicipitalis medialis tirsak sohasida va undan yuqorida paypaslanadi. Normada qo'ltiq osti va kubital limfa tugunlari paypaslanmaydi.

Torakal limfa tugunlari lin.axillaris anterior dan ichkarida joylashgan, katta ko'krak mushaklari pastki qirrasida joylashgan. Normada paypaslanmaydi.

Chov limfa tugunlari - chov boylamlari bo'yicha joylashgan. Odatda ular sog'lom bolalarda paypaslanadi. Uning o’lchami no’ho’tdek kattalikda

bo´ladi.

Taloq o'lchami - palpasiya va perkussiya usuli bilan aniqlanadi. paypaslayotganda qora taloqni bola orqasi bilan yotadi; tekshiruvchining chap qo'l qora taloqni li chap qovurga osti sohasiga fiksasiyalanadi, o'ng qo'l bilan pastdan palpasiya o'tkaziladi:bunda asta-sekin barmoqlar pastdan yuqoriga harakatlantiriladi, uning pastki maydoni aniqlanadi. Sog'lom bolalarda qora taloq palpasiya qilinmaydi. Qora taloqni tekshirish uchun tinch perkussiya qo'llaniladi. Bunda uning kondalang olchami aniqlanadi (o´rta o´mrov chizigi bo'ylab) va bo´yiga o'lchanadi.

Orqa chegarasi orqasidan aniqlanadi (VII-IX qovurga bo'ylab), old chegarasi - qorin tomondan, uning uzunligi yonalishida aniqlanadi. Normada qora taloq pastki chegarasi qovurg´a yoyi qirrasidan chiqmaydi.

Bolalarda periferik qon xususiyatlari

2-3 kunlik yoshida: eritrositlar fiziologik gemoliziga, ya'ni eritropoetin miqdori ishlab chiqarish pasayishiga bog'liq. Gemoglobin soni

ham kamayadi, eritrositlar gemolizi davom etadi, bu chaqaloqlar fiziologik sariqligining boshlanishi ko´rinishida bo´ladi.

5-6 kunlik yoshida: asosiy xususiyati - birinchi fiziologik kesishish yuz berishi, neytrofillar va limfositlar soni tenglashadi va 43-45%ni tashkil qiladi.

hayotining birinchi oyligida: eritrositlar va gemoglobin soni normada bo´ladi. Neytrofillar soni pasayishda davom etadi, limfositlar ko’payadi.

2-3 oyligida: fiziologik anemiya boshlanadi, eritrositlar 3,7-4,0 x10g/lgacha kamayadi, gemoglobin-110-115g/l.

6-12 oylarida: qo´shimcha ovqat berilishi bilan fiziologik anemiya tugaydi, limfositlarning maksimal soni - 60-65%, neytrofillar minimal-25-30%ni tashkil etadi.

1 yoshdan keyin limfositlar soni asta-sekin kamayadi, neytrofillar ko’payadi.

5-6 yoshida ikkinchi fiziologik kesishuv yuz beradi, neytrofillar va limfositlar soni yana tenglashadi va 43-45%ni tashkil etadi.

5-6 yoshdan keyin - neytrofillar soni ko'payadi, limfositlar soni pasayadi.

12-15 yoshda: neytrofillar soni maksimal - 60 - 65%, limfositlar soni minimalni - 25 - 30% tashkil etadi.