Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

FONETIKA
fani o’rganadi. Tovushning til tizimida 
muomala jarayonida bajaradigan funksiyalarini esa
FONOLOGIYA 
o’rganadi. 
Fonetikaning quyidagi sohalari mavjud:
1. Fiziologik fonetika. 
2. Akustik fonetika. 
3. Auditiv fonetika. 
4. Lingvistik fonetika. 
F i z i o l o g i k
fonetika quyidagi masalalar bilan shug’ullanadi:
- Nafas olish va uning turlari. 
- Nutq apparati va uning qurilishi. 
- Nutq organlarining vazifalari. 
- Tovushning hosil bo’lishi. 
- Tovush artikulyatsiyasi. 
- Fonetik baza. 
- Artikulatsion baza. 

---

70 
- Ritmik baza. 
- Tovushlarning fiziologik xususiyatlari. 
- Nutqning supra-segment elementlari
(bo’g’in, urg’u, ohang, pauza. temp...). 
- Supra-segment elementlarining fiziologik 
xususiyatlari. 
A k u s t i k
fonetika quyidagi masalalar bilan shug’ullanadi:
- Akustika haqida tushuncha. 
- Akustikaning fonetika bilan bog’liqligi. 
- Ton va shovqin haqida tushuncha. 
- Asosiy va oberton tushunchalari. 
- Ovoz kuchi (Amplituda= tebranish
uzunligi). 
- Ovoz balandligi (Gerts= tebranishlar soni). 
- Ovoz jarangi (Tembr). 
- Ovoz davomiyligi (Tebranishlar vaqti). 
- Rezonans, rezonator. 
- Tovushlarning akustik xususiyatlari. 
A u d i t i v
fonetikaning asosiy masalalari quyidagilar: 
- Tovushni idrok qilish. 
- Nutqni idrok qilish qobiliyati. 
a) fonetik 
b) fonematik
}
qobiliyat. 
c) intonatsion 
- 
U nlilarni idrok qilish. 
- Undoshlarni idrok qilish. 
- Supra- segment elementlarini idrok qilish. 
- Tovush manbalarining tovush idrokiga ta’siri. 
- Idrok shart- sharoitlarining tovush idrokiga ta’siri. 
- Tovushlarning auditiv xususiyatlari.