ko'rinib turibdiki, bu bir guruh tashkilotlar tomonidan birgalikda
nazorat qilinadigan blokcheyn.
3 - savolga -
Bunga javoban fanning erkinligi g‘oyasining muxoliflari ilmiy
faoliyat ustidan ijtimoiy nazorat tamoyilini ilgari suradilar. Ularning
fikricha, ilmiy hamjamiyat fanni rivojlantirishga faqat o‘z ichki ishi
sifatida qaraydigan «sekta»ga aylanib qolmasligi kerak. Agar
olimlarga ilmiy tadqiqotlarning maqsad va yo‘nalishlarini mustaqil
belgilash huquqi berilsa, ular «ziyokor» maqsadlarga erishish ketidan
quvib, «unumdor» maqsadlarni butunlay unutishlari mumkin. Bu
holda fan olimlar qo‘lida o‘z qiziqishlarini g‘azna hisobiga qondirish
vositasiga aylanishi mumkin. Hamonki jamiyat fanni mablag‘ bilan
ta’minlar ekan, u fanning rivojlanish jarayonini nazorat qilishga
haqlidir. Fanning differensiatsiyalashuvi o‘z-o‘zidan aksariyat olimlarni
tor mutaxassislarga aylantiradi. Ular o‘z sohasida bilimdon bo‘lganlari
holda, ijtimoiy ehtiyojlarni va amaliy hayotda, ishlab chiqarish,
iqtisodiyot va siyosatda yuzaga kelayotgan vazifalarni lozim darajada
baholay olmaydilar. Jamiyat ijtimoiy buyurtma mexanizmi orqali
olimlarning kuchlarini jamiyat uchun amaliy nuqtai nazardan ayniqsa
muhim bo‘lgan vazifalarni echishga yo‘naltirishi lozim. Fanni
rivojlantirishga mablag‘lar berar ekan, jamiyat bu mablag‘lar nimaga
sarflanishini belgilash imkoniyatigi ega bo‘lishi kerak. Ijtimoiy
nazoratsiz fandan jamiyat uchun foydali naf ko‘rilishini ta’minlash
mumkin emas.
Dostları ilə paylaş: