To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

14.2-ja d va l
Tovush izolyatsiyasi materiallarining asosiy xossalari
Material
va buyum­
lar nomi
0 ‘rta-
cha
zich-
lik
Siqilishdagi nisbiy deformat-
siya, siqilishdagi yuk ostida
Dinamik eias-
tiklik moduli,
yuk ostida
2 1 0 3
N/m2 (15
min da­
vomida
sinalgan-
da)
2-104N/
m2(uzoq
muddat
sinal-
ganda),
Ko‘pi
bilan
1-104 N/
m2(uzoq
muddat
sinalgan-
da), ko‘pi
bilan
2-103
N/m2
M O W
m2
Sintetik 
bogMovchi­
lar asosida­
gi mineral 
paxtali plita 
va matlar
80,
100,
150
0.1,
0.2,
0,06
0,4,
0,50-0,52
0,45
0.55,
0,65-0,7
0,6
4 10s 
(3.6- 
4,5)- 
105
5 ,61 0s 
7-10s 
8 10s
Yog‘och-to- 
lali plitalar
250
0,02
0,06
0,15
1.106
1.2-10°
Kvars qumi
1500
0,0
0.003
-
12-10»
—
Keramzit,
shlak
300-
600
0,0
0,03
-
(5,6-
9 )1 0 6
-
247

---

Hozirgi kunda sement-payrahali plitalar po‘lat karkas yoki metall 
profillar ichiga joylashtirilgan holda (10 mm. qalinlikda) sanoat binolarida 
tovush izolyatsiyasi sifatida ishlatilmoqda.
Material karkasida elastik tolalarni xaotik joylashtirib buyumlaming 
tovush izolyatsiyasi xususiyatini yaxshilash mumkin.
M ateriallam ing g ‘ovakligi va g ‘ovaklikning strukturasi bir xil 
darajada bo'lsa, fizik-mexanik xossalari turlicha bo‘lishidan qat’iy nazar, 
akustik jihatdan ekvivalent bo‘ladi. Tovush izolyatsiyasi tasmali va 
polosali qistir-malar uzunligi 1000-3000 mm., eni 100, 150, 200 mm. va 
donali qistirmalar tomonlari 100, 150, 200 mm li listlar ko‘rinishida ishlab 
chiqariladi.
14.24-rasm. Issiqlik va tovush izolyatsiyasi materiallari.
Tolali tovush izolyatsiyasi buyumlari suvga chidamli qog‘oz, plyonka, 
folga va boshqa materiallarga o‘rab chiqariladi.
Sintetik polimerlar
asosida olingan mineral paxta va shisha- paxtadan 
tayyorlangan yarim bikr plitalar va matlar, qavilgan shisha-paxtali matlar, 
yog‘och tolali plitalar, poliuretan, polivinilxlorid va boshqa polimerlardan 
olingan ko‘pikplastlar, g ‘ovak rezinalar samarali tovush izolyatsiyasi 
hisoblanadi.
Vibratsiyani yutuvchi materiallar 
- sanitariya-texnika va injenerlik 
uskunalarida hosil bo‘ladigan vibratsiyani yutuvchi material sifatida listli 
plastmassa, folgaizol, rezina mastikalar ishlatiladi. Vibratsiya toMqinlarini 
yutuvchi materiallar yupqa metall yuzalarga qoplanadi.
Aynan biror bur qurilish buyumi issiqlik va tovush izolyatsiyasi 
bo‘lishi samarali hisoblanadi.
248

---

FO Y D A L A N IL G A N A D A B IY O T L A R RO YXATI
1. Construkti^n materiakstheur nature and behavior 4 th tdition. 
Peter Domone and John Illston. 2010
2. Eco-efficient Constraction and Building M aterials Fernando 
Pasheco Torgal Said Jalali. Springer-Verlag London Limited 2011.
3. A.E.Odilxojaev, F.F. Karimova, U.J.Turgunbaev. Q urilish 
materiallari. Darslik. Toshkent. Adabiyot uchqunlari. 2018
4. A.E.Odilxojaev. Qurilish materiallari. 0 ‘quvqo‘llanma. Toshkent: 
ToshTYM 1.2016.
5. N.A.Samigov. Qurilish materiallari va buyumlari. Darslik. 
Toshkent: Mehnat. 2013.
6. N.A.Samigov. Bino va inshootlarni ta mirlash materialshunosligi. 
Darslik. Toshkent. Ozbtkiston faylasuflari milliy jam iyati 
nashriyoti. 2011.
7. E.Qosimov. Qurilish ashyolari. Toshkent: ChoMpon. 2011.
8. F.F. Karimova, U.J.Turgunbaev. Qurilish materiallari. Uslubiy 
qo‘llanma. Toshkent: ToshTYMI. 2019.
9. F.F. Karimova, U.J.Turgunbaev. Qurilish materiallari, buyumlari 
va metallar texnologiyasi fani bo‘yicha laboratoriya ishlarini 
bajarish bo‘yich ao‘quv-uslubiy qo‘llanma. Toshkent: ToshTYMI. 
2011
.