Toshkent 2020 yil

IES 
da 
hosil 
bo‗layotgan 
chiqindilarga quyidagilar kiradi
: 
 
-Tarkibida S0
2
, S0
2
, NO
2
va ko‗mir 
changi 
(kul) 
bo‗lgan 
gaz-chang 
chiqindilari; 
 
-IESda hosil bo‗layotgan oqova 
suvlarga sovitish tizimi suvlari, gidrokul 
tutish tizimi suvlari, jihozlarni yuvish 
natijasida hosil bo‗layotgan kimyoviy 
eritmalar, suv tozalagichlarda hosil bo‗layotgan regeneratsion suvlar va neft, gaz 
bilan ifloslangan suvlar. 
Turbinalar kondensatorlarini sovitishda foydalanilgan suvlar o‗z haroratlarini 
8-10°s ga oshirishi hisobiga, asosan issiqlik chiqindisi hisoblanadi. Ular yana 
ishqor va minerallarga to‗yingan bo‗ladi. Bulardan tashqari ushbu suvning 
tarkibida ftor, mish‘yak, simob va vanadiy ham uchraydi. 
Yuvuvchi suvlar esa yuvish uchun ishlatiladigan eritmaning turiga qarab 
organik va noorganik kislotalar, ishqorlar, nitratlar, ammoniy tuzlari va x.k. bilan 
ifloslanadilar. 
Suv tozalagichlarda (mexanik filtrlarni yuvishda, tindirgichlarning shlakli 
suvlari, ionitli – filtrlarni regeneratsiya qilishda hosil bo‗layotgan suvlar) hosil 
bo‗layotgan suvlar asosan Ca, Al, Fe ning tuzlari bilan ifloslanadi. 

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
244 
 
-IES da hosil bo‗layotgan qattiq chiqindilarga kul va shlak
. 
Mutaxasislar tomonidan, tabiiy boyliklarni tejash va ishlab chiqarish 
tarmoqlariga ekologik sof texnologiyalarni joriy etishga alohida e‘tibor 
qaratilayotgani ta‘kidlanmoqda. Bu borada qabul qilingan dastur va loyihalarda 
belgilangan vazifalar, fan va ishlab chiqarish integratsiyasini ta‘minlashga 
yo‗naltirilgan chora–tadbirlar samarasida atrof–muhitga salbiy ta‘sirlarni 
kamaytirishga erishilmoqda.
Mamlakatimizda qayta tiklanuvchi energiya manbalarining ko‗plab turlarini 
joriy etish imkoniyati mavjud. Ilmiy tadqiqot muassasalarida yaratilayotgan 
quyosh, shamol, biogaz va boshqa tabiiy resurslar asosida ishlaydigan zamonaviy 
qurilmalardan samarali foydalanilmoqda. Bunday qurilmalar markazlashgan elektr 
ta‘minotidan uzoqda joylashgan aholini elektr va issiqlik manbai bilan ta‘minlash, 
tabiiy zaxiralarni tejash, chiqindilarni kamaytirish imkonini bermoqda.
O‗zbekiston Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish qo‗mitasi 
huzuridagi ―Ekoenergiya‖ ilmiy–tadqiqot markazi hamda O‗zbekiston Ekologik 
harakati tashabbusi bilan tashkil etilgan uyushma hozirda, muqobil yoqilg‘i va 
energiya manbalaridan foydalanishni muvofiqlashtirish hamda korxonalarda 
chiqindisiz texnologiyalarni joriy etishni rivojlantirish bo‗yicha ish olib bormoqda.